تعریف اجاره
عقد اجاره به چه معناست؟
واگذار كردن منافع ملك يا منافع شخص خود را به ديگرى «اجاره» گویند.
واگذار كردن منافع ملك يا منافع شخص خود را به ديگرى «اجاره» گویند.
اگر قصد جدی در اجاره بهشرط تمليك بوده باشد مانعى ندارد و ربا محسوب نمىشود؛ ولى اگر جنبه صورى دارد و ظاهراً براى فرار از رباست جايز نيست.
اجاره دادن حرام نیست ولیکن بهتر است از این کار صرفنظر کنید.
در اجاره مىتوان با زبان عربى يا فارسى يا هر زبان ديگر صيغه خواند (مثلاً مالك به شخصى بگويد فلان ملك خودم را به فلان مبلغ در فلان مدّت به تو اجاره دادم، او هم بگويد: قبول كردم) و نيز كافى است كه ملك خود را بهقصد اجاره در اختيار مستأجر بگذارد و او هم تحويل بگيرد.
حقّ كسب و پيشه، ريشه شرعى ندارد؛ ولى شايسته است در مورد آن مصالحهاى بين مستأجر و مالك انجام شود.
اجاره با مرگ صاحبملک باطل میشود اما با مرگ مستأجر باطل نمیشود و آن حق تا آخر مدّت براى ورثه مستأجر باقى مىماند، ولى اگر شرط کردهاند كه مستأجر شخصاً از آن ملك استفاده كند نه ديگرى، صاحبملک حق دارد باقيمانده مدّت را فسخ كند.
اجاره دهنده و اجارهکننده بايد بالغ و عاقل باشند و با قصد و اراده خودشان اجاره را انجام دهند و نيز بايد حقّ تصرّف در اموال خود داشته باشند، بنابراين سفيهى كه توانايى بر اداره صحيح اموال خود ندارد و آن را بيهوده مصرف مىكند اجارهاش باطل است.
مالى را كه اجاره مىدهند چند شرط دارد:1. بايد معيّن باشد، بنابراين اگر بگويد: يكى از خانهها يا يكى از اتومبیلهای خود را اجاره مىدهم صحيح نيست.2. مستأجر بايد آن را ببيند يا مالك اوصاف آن را کاملاً بيان كند.3. تحويل آن ممكن باشد، پس اجاره دادن اسبى كه فرار كرده و مستأجر قادر برگرفتن آن نيست باطل است.4. آن مال بهواسطه استفاده كردن از بين نرود، بنابراين اجاره دادن نان و ميوه صحيح نيست.5- استفادهاى كه مال را براى آن اجاره دادهاند ممكن باشد، پس اجاره دادن زمين براى زراعت، درصورتیکه قابل زراعت نباشد يا آب كافى نداشته باشد باطل است. 6- چيزى را كه اجاره مىدهد ملك او باشد، يا وكيل و ولى در اجاره آن باشد.
اگر چيزى را كه اجاره كرده تلف شود، يا معيوب گردد چنانچه در نگهداری آن كوتاهى نكرده و در استفاده از آن زيادهروى ننموده باشد ضامن نيست، مثلاً اگر پارچهاى كه به خيّاط داده دزد ببرد يا در آتشسوزى از بين برود، درصورتیکه در حفظ آن كوتاهى نكرده باشد، مسئول نيست، ولى اگر براثر اشتباه يا هر علّت ديگر آن را با دست خود ضايع يا معيوب كرده باشد ضامن است، مگر اينكه عيب از خود جنس باشد، مثلاً جنس پارچه طورى است كه با اطو زدن خراب مىشود در اين صورت ضامن نيست.
هرگاه پيش از تمام شدن مدّت اجاره، ملك را به مستأجر بفروشد اجاره به هم نمىخورد و مستأجر بايد مالالاجاره را بپردازد، همچنين اگر به ديگرى بفروشد باز اجاره به حال خود باقى است.
تصرفات جزئی که معمول و متعارف است نیازی به اجازه صاحبخانه ندارد.