جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

نبش قبر واجب نیست.

درصورتی‌که از هم متلاشی نشده باشد قبر را نبش کرده و مراسم را انجام دهند و در صورت متلاشی شدن، نماز را بر قبر بخوانند.

نبش قبر مسلمان یعنى شکافتن قبر او حرام است، هرچند طفل یا دیوانه باشد.

منظور از نبش قبر آن است که آن را طورى بشکافند که آثار بدن میّت ظاهر شود و اگر بدن ظاهر نشود اشکال ندارد. مگر این‌که موجب هتک و بی‌احترامی باشد.

نبش قبر مسلمان یعنى شکافتن قبر او حرام است، هرچند طفل یا دیوانه باشد.

اگر بدن ظاهر نشود اشکال ندارد. مگر این‌که موجب هتک و بی‌احترامی باشد.

اگر يقين داشته باشد بدن به‌کلی از بين رفته و خاك شده است شكافتن قبر اشكالى ندارد، مگر در قبور امامزاده‏ها و شهدا و علما و صلحا كه اگر سال‌ها بر آن بگذرد نيز نبش قبر آن‌ها جايز نيست.

نبش قبر مسلمان در چند مورد حرام نیست: 1 ـ درصورتی‌که میّت در زمین غصبى دفن شده باشد و مالک زمین راضى نشود، همچنین اگر کفن یا چیز دیگرى که با میّت دفن شده غصبى باشد، یا چیزى از اموال میّت که به ورثه تعلّق دارد با او دفن شده باشد ورثه راضى نشوند که آن چیز در قبر بماند (مانند انگشتر یا زینت‌آلات قیمتى) حتّى اگر راضى شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد باید آن را بیرون آورند، امّا اگر میّت وصیت کرده که دعا یا انگشترى را مثلاً با او دفن کنند درصورتی‌که وصیت او بیش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمی‌توانند قبر را بشکافند. 2 ـ درصورتی‌که براى اثبات حقّى لازم باشد بدن میّت را ببینند. 3 ـ در موردى که میّت را درجایی دفن کرده‌اند که نسبت به او بی‌احترامی است، مانند قبرستان کفّار، یا جایى که کثافات می‌ریزند. 4 ـ براى انجام یک مطلب شرعى که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، مثل این‌که بخواهند بچه زنده‌ای را از شکم زن حامله بیرون آورند (البتّه معلوم است بچه مدّت کمى بعد از مادر ممکن است زنده بماند). 5 ـ درجایی که بترسند درنده‌ای به بدن میّت آسیب برساند، یا دشمن آن را بیرون آورد. 6 ـ در موردى که قسمتى از بدن میّت با او دفن‌نشده و بخواهند دفن کنند، ولى احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طورى دفن کنند که بدن میّت ظاهر نشود.

هرگاه كسى وصیت كند بدن او را در جاى معيّنى دفن كنند و به وصیت او عمل نكنند و در جاى ديگرى دفن شود جايز نيست قبر او را نبش كنند و به‌جاى مورد وصیت انتقال دهند.

هرگاه كسى وصیت كند كه بعد از دفن، قبر او را نبش كرده و بدن او را به مشاهد مشرفه يا نقطه ديگر ببرند عمل به چنين وصيتى مشكل است.

جواز نبش قبر میّت در صورت غصبی بودن کفن تا زمانى است كه كفن قابل‌استفاده باشد ولى اگر تا آن زمان پوسیده‌شده و يا قابل‌استفاده نباشد، ديگر نبش قبر جايز نيست و بايد مثل يا قيمت آن را به صاحبش داد. البته در مورد زمين و يا كفنى كه قابل‌استفاده است اگر صاحب آن به پولش راضى شد اولياء ميّت بايد مبلغ را بپردازند مگر آنكه مالك بخواهد اجحاف كند كه در این‌گونه موارد نيز می‌توان نبش قبر كرد.

درصورتی‌که بدن میت متلاشی نشده باشد نبش قبر لازم است.