مدت زمان پاسخگویی به هر سوال بین 24 تا 72 ساعت است.

لطفا قبل از 72 ساعت از پیگیری سوال و یا ارسال سوال مجدد خودداری فرمائید.

از طریق بخش پیگیری سوال، سوال خود را پیگیری نمایید.

captcha
انصراف

زمان پاسخگویی به سوالات بین 24 تا 72 ساعت می باشد.

انصراف
چینش بر اساس:حروف الفباجدیدهاپربازدیدها

تکلیف مزارعه اگر زراعت ممکن نشود

هرگاه به‌واسطه پيش آمدى زراعت در زمين ممكن نشود، مثلاً قنات‌ها خراب شود و آب قطع گردد، تکلیف چیست؟

درصورتی‌که مقدارى از زراعت به‌دست‌آمده حتّى مثل قصيل (علف) كه می‌توان آن را به‏ حيوانات داد آن مقدار مطابق قرارداد مال هردوی آنهاست و در بقيّه، مزارعه باطل است.

دسته‌ها: احکام مزارعه

صاحب درختی که در زمین مشاع کاشته شده

چند برادر در یک‌خانه زندگى می‌کنند و مال و ملک ایشان مشاع است یکى از برادران در زمین مشاع درخت می‌نشاند، شرعاً این درختان مال کدام‌یک از آنهاست؟

درخت از آن‌کسی است که مالک آن بوده و در زمین نشانیده است لکن اگر بدون اجازه صاحب زمین بوده است صاحب زمین حق دارد که اجاره بگیرد یا درخت را از اصل بیرون بیاورد و به صاحبش بدهد.

دسته‌ها: احکام مزارعه

شرایط مزارعه

در معامله مزارعه چه شرایطی لازم است؟

در مزارعه چند چيز شرط است: 1- صاحب زمين و زارع هر دو بايد بالغ و عاقل باشند و با قصد و اختيار خود مزارعه را انجام دهند و حاكم شرع آنها را از تصرّف در اموالشان جلوگيرى نكرده باشد و سفيه نباشند، 2- همه حاصل زمين به يكى از آن دو اختصاص داده نشود. 3- سهم هرکدام بطورمشاع باشد، مانند نصف يا ثلث حاصل و مثل اينها، بنابراين اگر شرط کنند که نوعى از حاصل مخصوص به يكى و نوع ديگر مخصوص به ديگرى باشد، يا شرط كنند حاصل فلان قسمت از زمين مال يكى و حاصل قسمت ديگر مال دومی‌باشد صحيح نيست و نيز اگر صاحب زمين بگويد اين زمين را زراعت كن و هرچه مى‏خواهى به من بده باطل است.4- بايد مدّتى را كه زمين در اختيار زارع است معیّن کنند و به‌اندازه‌ای باشد كه به دست آمدن حاصل در آن مدّت ممكن شود. 5- زمين بايد قابل زراعت باشد ولى اگر زمين آماده نيست امّا مى‏توان كارى كرد كه آماده زراعت شود مزارعه صحيح است.6- نوع زراعت را بايد معیّن کند، مگر اين‏كه زراعت هر چه باشد تفاوتى در نظر آنها و نظر توده مردم نداشته باشد و يا اين‏كه معلوم باشد كه اين زمين براى چه زراعتى مناسب است. 7- بايد زمين معيّن باشد، بنابراين اگر كسى چند قطعه زمين دارد و بگويد يكى از آنها را به مزارعه دادم درصورتی‌که زمین‌ها در مرغوبيّت متفاوت باشد مزارعه باطل است، ولى اگر آن زمین‌ها يكسان است و مثلاً بگويد مقدار پنج هكتار از اين زمين را به تو واگذار می‌کنم مانعى ندارد و نيز ممكن است زمين را بدون اینکه زارع ديده باشد با اوصاف براى او بيان كند. 8- مخارج زراعت و همچنين بذر و مانند آن را بايد معيّن كنند كه بر عهده چه كسى است؛ ولى اگر مخارجى را كه هرکدام بايد بكنند ميان مردم آن محل معلوم باشد كافى است.

دسته‌ها: احکام مزارعه

صاحب درختی که در زمین پدر کاشته شده

پسرى در زمین پدر بدون اجازه و یا با اجازه پدر درخت می‌نشاند، شرعاً این درختان مال کدام‌یک از آنهاست؟

درخت از آن‌کسی است که مالک آن بوده و در زمین نشانیده است لکن اگر بدون اجازه صاحب زمین بوده است صاحب زمین حق دارد که اجاره بگیرد یا درخت را از اصل بیرون بیاورد و به صاحبش بدهد.

دسته‌ها: احکام مزارعه

نحوه تقسيم در صورت عدم سود

اگر مدّت مزارعه تمام شود و حاصل به دست نيايد، تکلیف چیست؟

هرگاه مدّت مزارعه تمام شود و حاصل به دست نيايد، چنانچه براثر كوتاهى زارع باشد صاحب زمين می‌تواند زارع را وادار كند كه زراعت را بچيند، ولى اگر به خاطر عقب افتادن سال باشد (طبق آنچه متعارف است) مالك بايد صبر كند و اگر هیچ‌کدام نباشد و چيدن زراعت باعث ضرر و زيان زارع شود و مالك ضررى نبيند نيز بايد صبر كند، امّا درصورتی‌که ضرر متوجّه او شود حق دارد زارع را وادار به چيدن زراعت كند.

دسته‌ها: احکام مزارعه

حق کشاورز نسبت به زمینی که مدت طولانی روی آن کارکرده

کشاورزى هستم که حدود چهل سال است به‌صورت ارباب و رعیتی روى زمین مالک، کشاورزى نموده‌ام; اکنون مالک قصد گرفتن زمین را از این‌جانب دارد. آیا حقیر به‌عنوان زارعى که حدود چهل سال روى زمین او کارکرده و زمین او را حفظ کرده و هرسال مبلغى را به‌عنوان حقّ ارباب به او پرداخت‌نموده‌ام، حقّى دارم؟

اگر قراردادى با او در این مورد داشته باشید، حق‌دارید. همچنین اگر در عرف و عادت محل این باشد که براى این‌گونه کارگران حقّ خاصی قائل می‌شوند و طرفین با علم و آگاهى بر این مسئله اقدام نموده‌اند، حق براى شما ثابت می‌شود (مطابق آنچه معمول محل است) در غیر این صورت حقّى ندارید; هرچند مستحب است مالک زمین، ملاحظه حال شمارا بنماید.

دسته‌ها: احکام مزارعه

موارد امکان فسخ مزارعه

در چه صورتی می‌توان مزارعه را فسخ کرد؟

صاحب زمين و زارع بدون رضايت يكديگر نمی‌توانند مزارعه را به هم بزنند، ولى اگر به هنگام قرارداد، حقّ فسخ براى هر دو، يا يكى از آن دو معيّن كرده باشند، می‌تواند مطابق قرارداد، معامله را به هم زند.

دسته‌ها: احکام مزارعه

صاحب درختی که در زمین غیر کاشته شده

اگر زارع و دهقان و یا کارگر و خادم کسى در زمین صاحب زمین درخت می‌نشاند، شرعاً این درختان مال کدام‌یک از آنهاست؟

درخت از آن‌کسی است که مالک آن بوده و در زمین نشانیده است لکن اگر بدون اجازه صاحب زمین بوده است صاحب زمین حق دارد که اجاره بگیرد یا درخت را از اصل بیرون بیاورد و به صاحبش بدهد.

دسته‌ها: احکام مزارعه

آگاهى به بطلان مزارعه بعد از زراعت

هرگاه بعد از زراعت و قبل از پايان محصول بفهمند مزارعه باطل بوده، تکلیف چیست؟

در فرض سؤال، اگر بذر از صاحب زمين است زراعت متعلّق به اوست و بايد اجرت زارع را مطابق معمول بپردازد و اگر بذر از زارع باشد زراعت مال اوست و بايد مال‌الاجاره زمين را مطابق معمول به صاحب زمين بدهد و چنانچه رضايت به باقى ماندن زراعت تا پايان مدّت در زمين خود ندهد زارع بايد آن را بچيند، مگر اين‏كه این کار موجب ضرر و زيان او گردد و باقی ماندن در زمين و پرداختن مال‏الاجاره موجب ضرر و زيانى براى مالك نباشد.

دسته‌ها: احکام مزارعه
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی