مسائل متفرّقه دیات
فهرست موضوعات
جستجو 

سؤال 1675 ـ آیا دیه در جزاى اسلامى جریمه محسوب مى شود، یا نوعى جبران خسارت مادّى وارده از طرف جانى مى باشد؟

جواب: ظاهر ادلّه این است که هر دو جنبه را دارد. هم جنبه جبران خسارت و هم جنبه بازدارنده; به همین دلیل یکى از نامهاى دیه، عقل است، که به معناى بازداشتن مى باشد.

سؤال 1676 ـ شخصى محکوم به پرداخت دیه شده است و فقط مقدارى از آن را داده و یا اصلاً دیه را نداده است. با توجّه به این که طبق قانون و نظر آقایان علما، دیه، دین نبوده، بلکه نوعى مجازات است، اگر این قاتل فوت کند، آیا دیه از وى ساقط مى شود؟ اگر ساقط نمى شود، نحوه وصول آن چگونه و بر عهده کیست؟

جواب: دیه هم بدهى است و هم مجازات. بنابراین بعد از فوت قاتل مى توان، مانند سایر دیون، از اموال او برداشت.

سؤال 1677 ـ چرا در اسلام دیه و ارثیّه زنها نصف مردها مى باشد؟

جواب: خون زن و مرد مؤمن هر دو محترم است; ولى با توجّه به این که دیه جبران خسارت مادّى است و پرواضح است که خسارت حاصله از فقدان مردان در خانواده غالباً بیشتر از خسارت حاصله از فقدان زنان است شارع مقدّس دیه مردان را دو برابر قرار داده است، و نظر به این که هزینه هاى زندگى غالباً بر دوش مردان است نه زنان، ارثیّه مردان را دو برابر قرار داده است; شرح بیشتر در این زمینه را در تفسیر نمونه ذیل آیه دوازدهم سوره نساء مطالعه فرمایید.(1)

سؤال 1678 ـ شخصى با مراجعه به دادگاه اعلام مى دارد براى خرج زیدى که بر اثر ضربه به وى مجروح گردیده 000/200 تومان خرج دارو و درمان نموده است، آیا مبلغ فوق را مى توان از دیه مقرّره کسر نمود؟

جواب: هرگاه با توافق مجنىٌّ علیه این کار صورت گرفته است مانعى ندارد.

سؤال 1679 ـ زن یا دخترى (نعوذ باللّه) به میل خود زنا داده و زناى ایشان در ملأ عام افشا مى شود. به خاطر عمل ننگین خود دست به خودکشى مى زند. آیا دیه این زن و یا دختر به عهده زانى است؟

جواب: زانى مرتکب گناه بسیار بزرگى شده است; ولى دیه بر عهده او نیست.

سؤال 1680 ـ کسى خودکشى نموده و علّت آن را شخص خاصّى معرّفى کرده است; مثلاً زنى در یادداشتى که از خود به جا گذاشته نوشته که از دست شوهرم خودکشى کرده ام، یا چون فلانى به من بد گفته، خودکشى نموده ام، آیا در چنین مواردى دیه کسى که خودکشى نموده به عهده طرف مورد ادّعاى اوست؟

جواب: خودکشى کار بسیار زشتى است و اگر کسى زمینه آن را فراهم کرده باشد گناه بزرگى مرتکب شده است; ولى دیه اى ندارد.

سؤال 1681 ـ آیا بر قطع جوارح میّت دیه تعلّق مى گیرد؟

جواب: آرى دیه دارد.

سؤال 1682 ـ طبق مادّه 301 قانون مجازات اسلامى و کتاب دیات «دیه زن و مرد یکسان است تا وقتى که مقدار دیه به ثلث دیه کامل برسد. در آن صورت دیه زن نصف دیه مرد است». با توجّه به این که مخارج و هزینه هاى درمانى بین زن و مرد یکسان است، بلکه در مورد زنان بعضاً بیشتر هم مى شود (رعایت ظرافت و زیبایى و توجّه ویژه به معالجه که در آینده دختران و زنان تأثیر دارد) حکم شرع چیست؟ به عبارتى دیگر دیه زن نصف دیه کامل مرد است; ولى هزینه هاى درمان و جبران خسارت وارده، مساوى و بعضاً بیشتر است. حکم شرعى چیست؟

جواب: اگر هزینه هاى ضرورى بیشتر از دیه باشد، باید توسّط جانى پرداخته شود; خواه مرد باشد یا زن.

سؤال 1683 ـ اگر دیه زن به ثلث دیه کامله نرسد، امّا مجموع دیه و ارش او به ثلث برسد، آیا باز هم حاصل جمع دیه و ارش او نصف مى شود؟ یا این که این تنصیف تنها در صورتى است که دیه او به ثلث دیه کامله برسد؟

جواب: تفاوتى بین دیه و ارش در این مسأله نیست و محاسبه مجموع در صورتى صحیح است که هردو مربوط به یک جنایت باشد.

سؤال 1684 ـ به دو سؤال زیر پیرامون ارش پاسخ فرمایید:

الف) آیا ارش مثل دیه مهلت پرداخت دارد یا خیر؟

جواب: در صورتى که مقدار آن کم باشد، ملهت ندارد; امّا اگر زیاد باشد اگر بیش از ثلث دیه کامله باشد، یک سوّم ارش در سال اوّل و بقیّه را اگر کمتر از ثلث است در سال دوّم مى پردازند.

ب) اگر میزان آن به ثلث برسد به نصف تقلیل مى یابد یا نه؟ و آیا اصولاً ارش همان دیه غیر معیّن است و طبعاً آثار و خواصّ گوناگون آن را دارد، یا جبران صدمه و خسارتى است نظیر خسارتهاى دیگر؟

جواب: ارش دیه غیر معیّن است و غالب احکام آن را دارد و ارشِ مربوط به زن هرگاه به ثلث دیه کامله برسد به نصف تقلیل پیدا مى کند.

سؤال 1685 ـ آیا تعیین ارش با قاضى است، یا حاکم شرع، یا کارشناس خبره و مورد وثوق (در شرایط فعلى، کارشناس پزشکى قانونى)؟

جواب: تعیین ارش با کارشناس مورد اعتماد و اهل خبره است که تعیین کند خسارت وارد بر مجنىٌّ علیه چند درصد بوده است. و حکم نهایى را قاضى صادر مى کند.


1. تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 374.

12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای