اشاره:
فهرست موضوعات
جستجو 

هرکس در زندگى خود، اسوه و پیشوایى دارد که سعى مى کند خود را به او نزدیک سازد، و پرتوى از صفات او را در درون جان خود ببیند.

به تعبیر دیگر، در درون دل انسان جایى براى اسوه ها و قهرمانها است; و به همین دلیل، تمام ملّتهاى جهان در تاریخ خود به قهرمانان واقعى، و گاه پندارى متوسّل مى شوند، و بخشى از فرهنگ و تاریخ خود را بر اساس وجود آنها بنا مى کنند; در مجالس خود از آنها سخن مى گویند و آنها را مى ستایند; و سعى مى کنند خود را از نظر صفات و روحیّات به آنها نزدیک سازند.

اضافه بر این، اصل «محاکات» (همرنگ شدن با دیگران، مخصوصاً افراد پرنفوذ و با شخصیّت) یکى از اصول مسلّم روانى است. مطابق این اصل، انسان کششى در وجود خود به سوى هماهنگى و همرنگى با دیگران (مخصوصاً با قهرمانان) احساس مى کند; و به همین علّت، به سوى اعمال و صفات آنان جذب مى شود.

این جذب و انجذاب، در برابر افرادى که انسان نسبت به آنها ایمان کامل دارد، بسیار نیرومندتر و جذّابتر است.

به همین دلیل، ما در اسلام دو اصل به نام «تَوَلَّى» و «تَبَرَّى» داریم; یا به تعبیر دیگر:

«حُبّ فِى اللّهِ» و «بُغْض فِى اللّهِ» که هر دو در واقع اشاره به یک حقیقت است. طبق این دو اصل ما موظّفیم دوستان خدا را دوست داریم و دشمنان خدا را دشمن، و پیشوایان بزرگ دین یعنى پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و امامان معصوم(علیهم السلام) را در همه چیز اسوه و الگوى خود قرار دهیم.

این دستور بقدرى مهمّ است، که در آیات قرآن به عنوان نشانه ایمان، و در روایات اسلامى به عنوان «اَوْثَقُ عُرَى الاَْیمانِ»(محکمترین دستگیره ایمان) معرّفى شده، و تا «تولّى» و «تبرّى» نباشد، بقیّه اعمال عبادات و اطاعات، بى حاصل شمرده شده است، که مدارک آن از آیات و روایات را به خواست خدا در بحثهاى آینده خواهیم دید.

این تولّى و تبرّى یا «حبّ فى اللّه و بغض فى اللّه» یکى از گامهاى بسیار مهم و مؤثّر در تهذیب نفس و سیر و سلوک الى اللّه است.

روى همین اصل، بسیارى از علماى اخلاق وجود استاد و مربّى را براى رهروان این راه، لازم شمرده اند، که بحث مشروح آن در آینده خواهد آمد.

با این اشاره به سراغ آیات قرآن مى رویم و مسأله تولّى و تبرّى را در قرآن مجید مورد بررسى قرار مى دهیم:

1 - قَدْ کانَتْ لَکُمْ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فى اِبْراهیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إذْ قالُوا لِقَومِهِمْ اِنّا بُرَآءُ مِنْکُمْ وَ مِمّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللّهِ    (سوره ممتحنه، آیه 4)

2 - لَقَدْ کانَ لَکُمْ فیهِمْ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُواللّهَ وَ الْیَوْمَ الآخِرَ وَ مَنْ یَتَوَلَّ فَاِنَ اللّهَ هُوَ الْغَنِّىُ الْحَمیدُ   (سوره ممتحنه، آیه 6)

3 - لَقَدْ کانَ لَکُمْ فى رَسُولِ اللّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللّهَ وَ الْیَوْمَ الآخِرَ وَ ذَکَرَ اللّهَ کَثیراً   (سوره احزاب، آیه 21)

4 - لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ یُوادُّوْنَ مَنْ حادَّ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْکانُوا آبائَهُمْ اَوْاَبْنائَهُمْ اَوْ اِخْوانَهُمْ اَوْ عَشیرَتَهُمْ اُولـئِکَ کَتَبَ فى قُلُوبِهِمُ الاِْیمانَ وَ اَیَّدَهُمْ بِرُوح مِنْهُ وَ یُدْخِلْهُمْ جَنّات تَجْرى مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهارُ خالِدیْنَ فیها رَضِىَ اللّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوْا عَنْهُ اُولئِکَ حِزْبُ اللّهِ اَلا اِنَّ حِزْبَ اللّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ   (سوره مجادله، آیه 22)

5 - یا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللّهُ عَلَیْهِمْ   (سوره ممتحنه، آیه 13)

6 - وَالْمُؤمِنُونَ وَ المُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ اَوْلِیاءُ بَعْض یَأْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلوةَ وَ یُؤتُونَ الزَّکاةَ وَ یُطیعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ اُولـئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللّهُ اِنَّ اللّهَ عَزیزٌ حَکیمٌ   (سوره توبه، آیه 71)

7 - اَللّهُ وَلِىُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ اِلَى النُّورِ وَ الَّذینَ کَفَرُوا اَوْلِیائُهُمُ الطّاغُوْتُ یُخْرِجُونَهُم مِنَ النُّورِ اِلَى الظُلُماتِ اُولـئِکَ اَصْحابُ النّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ   (سوره بقره، آیه 257)

8 - یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُواللّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصّادِقینَ   (سوره توبه، آیه 119)

12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای