هدايت 105 مطلب

«معجزه» بودن قرآن كريم از جهات مختلف

قرآن كريم از چه جهت «معجزه» پیامبر اكرم(ص) است؟

انديشمندان در مورد اعجاز قرآن بحث هاى دامنه دارى مطرح كرده اند که به برخی از آنها اشاره می شود: 1. ارباب ادب و سخن دانان عرب، اعجاز قرآن را در گرو فصاحت و بلاغت والاى آن دانسته اند. 2. اسلوب بيان و سبك و شيوه نظم قرآن، جمله بندى ها و چينش الفاظ و عبارات، در قالبى نو و اسلوبى تازه بر عرب عرضه شده، كه كاملا بى سابقه بوده و پس از آن نيز كسى مانند آن نياورده است. 3. قرآن شامل معارف عاليه و تعاليم حكيمانه اى است كه تا آن روز، در توان بشريّت نبوده كه بدان دست یابد و ... .

تبيين آیات متشابه قرآن راجع به «اضلال و خذلان»

آیات متشابه قرآن راجع به «اضلال و خذلان» چگونه قابل فهم است؟

در بسيارى از آيات قرآنى مسأله «اِضلال» مطرح شده و آن را به خدا نسبت داده اند. با اين كه «اضلال» به معناى گمراه كردن، يك عمل ضد ارزشى و ضد خدايى است! لذا بايد در مفهوم اضلال منتسب به خداوند دقت شود، تا روشن گردد كه كاربرد اين واژه جنبه مجازى داشته و استعاره اى بيش نيست و هرگز معناى حقيقى آن مقصود نمى باشد. از سویی «اضلال» ـ منتسب به پروردگار ـ به معناى «خذلان» است؛ يعنى به خود واگذار كردن و از عنايت خاصّ محروم نمودن، آن هم بر اثر عناد و لجاجتى است كه افراد در مقابل حقّ از خود نشان مى دهند. پس خود نخواسته اند تا مشمول عنايت حضرت حقّ گردند.

راه شناخت «پیامبران الهی» از «مدعيانِ دروغين»

«پیامبران الهي» در طول تاریخ با چه نشانه هايي از «مدعيانِ دروغين» شناخته می شدند؟

نشانه های شناخت «پیامبران الهی» از «مدعيانِ دروغين» عبارتند از: 1. انبياء و اولياء و بزرگان همواره بر منطق عقل تكيه كرده و مى كنند. 2. دعوت آنها از روی دلسوزی و مهربانی است. 3. انبياء و اولياء الهى تعصّب ندارند؛ در حالى كه مدّعيان باطل متعصّبند.

«ورقة بن نوفل» و داستان ساختگي منتسب به او

«ورقة بن نوفل» که بود و داستان ساختگی که به او نسبت می دهند، چیست؟

«ورقة بن نوفل» از عموزادگان حضرت خديجه(س) و فردى كم سواد بود؛ ولي كتاب هائي خوانده بود. بر اساس افسانه ای گفته می شود او پيامبر(ص) را از نگرانى كه در آغاز بعثت برايش رخ داده بود، نجات داد و با اطميناني كه او داد پيامبر(ص) به آرامش دست يافت. در پاسخ به این داستان ساختگي بايد گفت: 1. سلسله سند داستان به شخص نخست كه شاهد داستان است نمى رسد، لذا روايت اين داستان، مرسله است. 2. وجود اختلاف در نقل داستان، خود گواه ساختگى بودن آن است. 3. به گفته بسياري از مورّخين، ورقه تا ظهور دعوت پیامبر(ص) زنده بود؛ اما هرگز به دين اسلام مشرف نگرديد و سرانجام كافر از دنيا رفت [چطور فرد كافري مي تواند به پيامبر(ص) آرامش دهد؟!].

«تشابه اصلی» و «تشابه عرضى» در قرآن

منظور از «تشابه اصلی» و «تشابه عرضى» در قرآن چیست؟

«تشابه اصلى» آن است كه به گونه طبيعى، و به جهت كوتاهى لفظ و بلنداى معنی به وجود آمده؛ زیرا الفاظ و كلمات موضوعه در لغت عرب، بيشتر براى افاده معانى كوتاه و سطحى ساخته شده، و گنجايش و كشش معانى گسترده و عميق را ندارد؛ اما «تشابه عرضى» در آياتی به وجود آمد كه در آغاز اسلام متشابه نبوده؛ اما پس از ظهور مباحث جَدَلى و كلامى و ... كه از يونان به اين ديار راه پيدا كرده بود، بر چهره بسيارى از آيات هاله اى از غبار ابهام نمودار گشت، و آياتى كه تا ديروز از محكمات بود امروز در زمره متشابهات درآمد.

تبيين آیات متشابه قرآن راجع به «اراده و اختیار» انسان

آیات متشابه قرآن راجع به «اراده و اختیار» انسان چگونه قابل درک و فهم است؟

افعال اختيارى انسان؛ يكى از مسائل مورد بحث ميان «اشاعره» و «اهل عدل» است. «ابوالحسن اشعرى» مى گويد: «مقتضاى توحيد ربوبيّت آن است كه هر چه در عالَم هستى پديد آيد؛ از جمله افعال اختيارى انسان، با اراده خداوند انجام مى گيرد، و ...». لکن باید گفت: بی شك، اراده شخصى انسان در انجام افعال اختيارى وى نقش داشته و افعال انسان به خود وى منتسب می گردد و پيامدهاى آن، گردنْ گير خود اوست. و اين امر، از قضاياى وجدانى محسوب مى شود؛ يعنى روشن بودنِ آن ضرورى و بديهى است و نيازى به استدلال و اقامه برهان ندارد.

«دروغ گويان» هرگز هدایت نمی شوند

منظور خداوند از اين که در قرآن مي فرمايد "دروغ گويان را هدايت نمي کند" چيست؟

قرآن در آيه 3 سوره «زمر» مى فرمايد: «خداوند كسى را كه دروغگو و كفران كننده است، هدايت نمى كند». از سوی دیگر در آیه 56 سوره قصص می فرماید: «هدایت و ضلالت تحت اراده خداوند است». در اینجا باید توجه داشت: اين بدان معنى نيست كه خداوند گروهى را به اجبار هدايت و گروهى را به اجبار گمراه می كند. بلكه منظور اين است که هنگامى كه زمينه هاى هدايت و ضلالت از طريق اعمال خود انسان فراهم شود، خداوند هر كس را مطابق لياقتش، پاداش داده و هدایت می کند و یا لطفش را از او برداشته و رهایش می کند تا گمراه شود.

امام علي(ع) و آگاهی از «علم غیب»

امام علي(علیه السلام) آگاهی خود از «علم غیب» را چگونه برای مردم مطرح نموده است؟

امام علي(ع) در خطبه 93، درباره آگاهی خود از علم غیب مي فرمايد: «از من سؤال كنيد پيش از آن كه مرا از دست دهيد، از هيچ حادثه اى كه از امروز تا دامنه قيامت واقع مى شود از من سؤال نمى كنيد [؛ مگر اين كه پاسخ آن را آماده دارم] و همچنين درباره هيچ گروهى كه هدايت يا گمراه مى كنند پرسش نمى كنيد؛ مگر اينكه از دعوت كننده و رهبر و ... و از كسانى كه از آنها كشته مى شوند، يا به مرگ طبيعى مى ميرند، شما را آگاه مى سازم». بنابراين پیش بینی دقیق جزئیاتِ حوادث آینده تنها برای آنها که با سرچشمه وحی ارتباط دارند امكان دارد و خداوند هر مقدار از علم غيب را صلاح بداند در اختیار اولیائش قرار می دهد.

ويژگي هاي منحصر به فرد «قرآن»

«قرآن» از ديدگاه امام علي(ع) داراي چه ويژگي هاي منحصر به فردي است؟

امام علي(ع) درباره ويژگي هاي منحصر به فردِ «قرآن» می فرماید: «قرآن، پند دهنده اى است كه هرگز كسى را نمى فريبد، هدايتگرى است كه هيچ گاه گمراه نمى سازد، سخنگويى است كه هرگز دروغ نمى گويد، هيچ كس در كنار اين قرآن ننشسته جز اينكه از كنار آن با زياده يا نقصانى برخاسته؛ زيادتى در هدايت يا نقصانى از كوردلى و جهالت، و بدانيد هيچ كس با داشتن قرآن، فقر و بيچارگى ندارد و هيچ كس بدون آن بى نيازى نخواهد داشت، پس براى درمان بيمارى هاى خود از قرآن شفا بطلبيد؛ چرا كه در قرآن شفاى سخت ترين بيمارى ها يعنى كفر و نفاق و جهل و ضلالت است».

داستان نفرین حضرت نوح(ع)

«قرآن» داستان نفرین حضرت نوح(ع) و عذاب قومش را چگونه بیان كرده است؟

بعد از اینکه اکثریت مردم به حضرت نوح(ع) ایمان نیاوردند، خداوند دستور ساختن کشتی را به نوح(ع) داد. آن حضرت شروع به ساختن كشتي كرد؛ اما مورد تمسخر اشراف و بزرگان قومش قرار گرفت. بعد از ساختن کشتی، نوح(ع) قوم مسخره گر را نفرین کرد و خداوند نفرينش را اجابت كرد و فرمان عذاب صادر شد؛ به دستور خداوند، حضرت نوح(ع) علاوه بر مؤمنان، از هر حيوانى يك جفت را سوار بر كشتى كرد. مأموريّت عذاب به آب داده شد لذا از تنورها چشمه آب فوران كرد. از آسمان هم باران هاى پى در پى باريد و خيلي زود درياى عظيم و وحشتناكى به وجود آمد و جز آنانكه سوار كشتي بودند بقيّه گرفتار طوفان شده، در آب غرق شدند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

بَکى عَلىُّ بْنُ الحُسَينِ عليه السّلام عِشْرينَ سَنَةً وَ ما وُضِعَ بَيْنَ يَدَيْهِ طَعامٌ اِلاّ بَکى .

امام زين العابدين عليه السّلام بيست ساله (به ياد عاشورا) گريست و هرگز طعامى پيش روى او نمى گذاشتند مگر اينکه گريه مى کرد.

بحارالانوار، ج 46، ص 108