فرشته 39 مطلب

نسبت عصیان و ظلم به حضرت آدم(ع)!

خداوند در آيات ۳۵ و ۳۶ سوره بقره، از حضرت آدم(ع) و همسرش خواسته بود که «به شجره ممنوعه نزدیک نشوند» که در غیر این صورت از «ظالمین» می گردند. با این حال، آنها نافرمانی کردند. همچنین در آیه 121 سوره طه نیز آمده است که آدم بر پروردگار خویش عصیان کرد. آيا با اين وجود می توان حضرت آدم را معصوم دانست؟!

آیات 35 و 36 سوره بقره، عصمت آدم(ع) را نقض نمی کنند. در این باره تفاسیر و توضیحات متعددی وارد شده است. از میان این تفاسیر به نظر می رسد صحیح ترین شان همان است که گفته شود نافرمانی آدم(ع) نوعی ترک اولی بوده که ناقض عصمت ایشان نیست. درباره آیه 121 سوره طه نیز که در آن به «عصیان» آدم اشاره شده، می توان همین معنای «ترک اولی» را درباره آن محتمل دانست علاوه بر اینکه حتی از لحاظ لغت نیز، مخالف با امر مستحب نیز «عصیان» به شمار می آید و لزومی ندارد که هر گونه «عصیان» به معنای گناه باشد.

اولین آیه و سوره نازل شده بر پیامبر(ص)

اولین آیه و سوره نازل شده بر پیامبر(ص) کدام است؟

درباره اولين آيه يا سوره نازل شده بر پیامبر(ص) سه نظریه وجود دارد: 1. سه يا پنج آيه از اول سوره «علق». 2. سوره «مدّثّر». 3. سوره «فاتحه». البته ميان اين سه نظر مى توان به گونه اى جمع كرد؛ زيرا نزول سه يا پنج آيه از اول سوره «علق» به طور قطع با آغاز بعثت مقارن بوده، و اين مسئله مورد اتفاق است. سپس چند آيه از ابتداى سوره مدّثّر نازل شده؛ ولى اولين سوره كامل كه بر پيامبر(ص) نازل گرديده سوره «حمد» است. چند آيه از سوره «علق» يا سوره «مدّثّر» در آغاز، عنوان سوره نداشته و با نزول بقيه آيه هاى سوره اين عنوان را يافته اند. پس به ملاك ترتيب نزول سوره ها، اولين سوره، «علق» و پنجمين سوره، «حمد» است؛ اما به ملاك سوره كامل، اولين سوره كامل «حمد» است.

«اسرافيل» مأمور به دميدن در «صور»

کدام فرشته الهي است كه در «صور» می دمد؟

در احاديث آمده است كه نام فرشته اي كه در «صور» مي دمد «اسرافيل» است. امام سجّاد(ع) می فرماید: «خداوند به اسرافيل امر مى كند تا به دنيا فرود آيد و صور با اوست ... و در آن مى دمد». به تعبير بعضى از روايات اسرافيل مقرب ترين فرشته خداست و نخستين فرشته اى بود كه براى آدم سجده كرد. اصولا بودن نفخه مرگ و حيات در دست اسرافيل، نشانه عظمت مقام اين فرشته الهي است.

منظور قرآن از «درخت زقّوم»

منظور قرآن از «درخت زقّوم» چیست؟

قرآن در سوره «دخان» مى فرمايد: «مسلّماً درخت زقّوم، طعام گنهكار است كه همانند فلز گداخته در شكم ها مى جوشد، جوششى همچون آب سوزان». در توضيح اوصاف «زقّوم»، اين غذاى ناگوار دوزخى در سوره «صافّات» چنين آمده: «درخت [نفرت انگيز] زقّوم ...، آن درختى است كه از قعر جهنّم مى رويد!، شكوفه هايش همچون سرهاى شياطين است! آنها [مجرمان] از آن مى خورند و شكم خود را پر مى كنند». بنابراين «زقوم» نه تنها ناگوار و بدطعم و بدبو است؛ بلكه از نظر ظاهر نيز بسيار بد منظر است، به خلاف بسيارى از گياهان سمّى دنيا كه ظاهر زيبايى دارند!

اقسام «وحی رسالی»

«وحی رسالی» بر چند قسم است؟

بر طبق آیات قرآن، «وحى رسالى» سه گونه است: 1. وحى مستقيم: اِلقاى مستقيم وحى و بدون واسطه بر قلب پيامبر(ص) است. 2. خلق صوت: که در این صورت وحى تنها به گوش پيامبر(ص) رسیده و كسى جز او صدا را نمی شنود. مانند وحى بر حضرت موسى(ع) در كوه طور، و نيز وحى بر پيامبر اسلام(ص) در ليلة المعراج. 3. اِلقاى وحى به وسيله فرشته: که در این صورت جبرئيل پيام الهى را بر روان پيامبر(ص) فرود مى آورد. «قرآن» می فرماید: «او به فرمان خدا، قرآن را بر قلب تو نازل کرده است».

انسان موجودی «جسمانی» و «روحانی»

از ديدگاه قرآن و روايات چگونه می توان ثابت کرد انسان دو جنبه «جسمانی» و «روحانی» دارد و منحصر به جسم و مادّه نیست؟

روحانيّت انسان جزو مسائلى است كه از ديرباز فكر بشر را به خود مشغول کرده و در قرآن و روایات بارها به آن اشاره شده است. بر این اساس انسان دارای روح و جسم است و از جانب روح متعالى و از سوى جسم متسافل است. «قرآن» در توصیف مراحل آفرينش انسان، او را به جايى مى رساند كه از جسم و جهان مادّه فراتر رفته و روح متعالى در او دميده مى شود، آنجا كه می فرماید: «آفرینش انسان را از گِل آغاز کرد * سپس [اندام] او را نظام بخشید و از روح خویش [روحى شریف] در وى دمید». نكته جالب در اين آيه آن است كه روح دميده شده در انسان از سِنخ عالَم ملكوت معرفى مى شود و به خود پروردگار نسبت داده مى شود و نشان مى دهد كه روح فراتر از سنخ ماده است.

منظور از «تکلّم» خدا با حضرت موسی(ع)؟!

منظور از سخن گفتن خداوند در آیه «كَلَّمَ اللَّهُ مُوسى‏ تَكْليمَا» چیست؟ مگر خداوند زبان دارد که سخن بگوید و تکلّم کند؟!

 در قرآن مجید و طی آیات متعدّدی سخن از تکلّم خداوند با حضرت موسی(ع) شده است.
باید توجّه داشت که تکلّم خداوند از سنخ سخن گفتن انسان که نیازمند به ابزار مادّی ـ مثل زبان ـ است، نمی باشد؛ بلکه منظور« انتقال و تفهیم پیام» پروردگار به پیامبران الهی است، یعنی همان «وحی» که در قالب های متفاوتی (الهام مستقیم. من وراء حجاب، انتقال بواسطه جبرائیل) جلوه می کند. اختصاص صفت «کلیم الله» به حضرت موسی(ع) شاید به خاطر این باشد که ایشان غالبا وحی را بدون واسطه دریافت می نمود.

عشق و معرفت «فرشتگان» به خداوند از زبان امام علي(ع)

امام علي(علیه السلام) معرفت و عشق «فرشتگان» به خداوند را چگونه به تصویر می کشد؟

امام علي(ع) درباره مقام معرفت و عشق فرشتگان به پروردگار مي فرمايد: «فرشتگان شيرينى معرفت پروردگار را چشيده و از جام محبّتش سيراب شده اند و [در عين حال] خوف او در اعماق جانشان جايگزين شده است، لذا قامتشان از كثرت اطاعت و عبادت خم شده است؛ ولى با اين حال، رغبت فراوانِ آنها به عبادت او، حال تضرّع و نشاط آنها را از بين نبرده است [و هرگز ملالی به آنها دست نمى دهد]». در واقع امام(ع) با این سخنان مردم را به سرمشق گرفتن از آنها دعوت مى كند كه چگونه راه و رسم معرفت و خلوص و بندگى مستمر را در پيش بگيرند.

ویژگی هاي «فرشتگان» هنگام عبادت خداوند

از ديدگاه امام علي(علیه السلام) «فرشتگان» هنگام عبادت خداوند چه ویژگی هائی دارند؟

امام علی(ع) درباره ويژگي هاي فرشتگان هنگام عبادت مي فرمايد: «با آن كه پيوسته مشغول عبادتند و در طول شب و روز تسبيح خدا مى گويند، فتور و سُستى به آنها دست نمى دهد، و از رغبتشان نكاسته تا از اميد به پروردگار خود روى برتابند، مناجات هاى طولانى، زبان آنان را خشك و ناتوان نساخته، اشتغال به غير خدا آنها را تحت سلطه خود نياورده، تا نداى بلند آنان را كوتاه سازد! و در مقام عبادت و بندگى، همچنان دوش به دوش ايستاده اند، راحت طلبى، آنان را به كوتاهى در انجام فرمانش وا نداشته، كودنى غفلت ها بر تلاش و عزم راسخ آنها چيره نمى شود و تيرهاى فريبِ شهوات، همّت هاى آنها را هدف قرار نمى دهد».

«خوف و رجاء» فرشتگان از زبان امام علي(ع)

امام علي(علیه السلام) چگونه «خوف و رجاء» فرشتگان را به تصویر می کشد؟

امام علي(ع) در خطبه 91، با اشاره به اوصاف فرشتگان به مقام توحید افعالی آنان و توجه خاصشان به خداوند یکتا اشاره کرده و با بیانی زیبا مقام خوف و رجاء فرشتگان را به تصویر می کشد. خوف و رجایی که منشاء عبادت پروردگار در آنان شده و آنان را همواره در این مسیر نگه می دارد به گونه ای که هیچگاه در اطاعت و بندگی خدا سستی نمی کنند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله(صلى الله عليه وآله)

إذا اسْتَأجَرَ أحدُکُمْ أجِيراً فَلْيُعلِمْهُ أجْرَهُ

هر گاه فردى از شما مزدور بگيرد، مزدش را براى او مشخص کند

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 40