استبداد 11 مطلب

انواع و اقسام مختلف «حكومت»؟

در دنیای کنونی چند نوع و شکل از «حکومت» وجود دارد؟

حكومت ها بر سه نوع اند. یکی حكومت های خودكامه است كه بر محور فرد و يا گروه خاصي دور می زند و مردم در آن نقشي ندارند. نوع ديگر حكومت دموكراسی است كه بر نظر اكثريت مردم می چرخد و اين خود بر دو قسم است؛ يكی كاملا مردمی است و در دنياي امروز بسيار كم است و ديگري به ظاهر مردمی است اما فردی را كه خودشان می خواهند از صندوق راي بيرون می آورند. سوم: حكومت الهي كه حکومت انبیاء و جانشينان راستين آنها و كسانى است كه خط انبياء را ادامه مى دهند که در دنيا بسيار كم است.

اوضاع سياسی عصر امام كاظم(ع)

اوضاع سیاسی عصر امام كاظم(ع) چگونه بود و ایشان چگونه با اين اوضاع، به هدایت و امامت شيعيان می پرداختند؟

دوران امام کاظم(ع) مصادف با استبداد و ستمگری حکّام عباسی بود كه پس از استقرار و استحكام پایه های سلطه خود، مخالفان خود را زیر شدیدترین فشارها قرار دادند. عصر امام كاظم(ع) دوران بسیار سختی برای شیعیان بود، بطوري كه حرکت ها‌ و قيام های متعددی از طرف شیعیان و علویان عليه خلفای عباسی آغاز شد كه همگي آنها سركوب شدند. همچنين دستگيري و زنداني كردن و شكنجه امام كاظم(ع) باعث شد تا ايشان و امامان ديگر همگی بر لزوم رعایت تقیه از سوي شيعيان پافشاری کنند و به اين طريق توانستند تشکّل شیعه را حفظ نمایند.

عوامل انحطاط و عقب ماندگی مسلمانان

چه عواملی سبب انحطاط و عقب ماندگی مسلمانان شده است؟

عوامل متعددی سبب انحطاط مسلمانان شده، که می توان آنها را به عوامل درونی و بیرونی تقسیم کرد. 1- عوامل درونی: عواملی هستند که از ناحیه خود مسلمانان سبب انحطاط تمدن اسلامی گردیده است. همانند: ایجاد حکومت های موروثی مانند بنی امیه و بنی عباس، فقدان وحدت و ثبات لازم پس از رحلت پیامبر(ص)، وجود جنگ های مستمر، فرقه گرایی و انحرافات فکری و ... 2- عوامل بیرونی: که از ناحیه دشمنان اسلام و مسلمانان بود. مانند: پدیده استعمار اقتصادی، توطئه های مخالفان دین و پدیده استعمار فرهنگی، ظهور مغولان و ... .

رویکرد صاحب نظران به علل انحطاط تمدن ها؟

صاحب نظران چه عواملی را در انحطاط تمدن ها مؤثر می دانند؟

برخی از صاحب نظران در تبیین عوامل موثر در انحطاط تمدن ها معتقدند هر تمدنی در طول حیات خود مراحلی را طی می کند. «ویل دورانت» می گوید: «مردمانِ هر تمدنی بر اساس رشد عقلی، پس از مدتی به جای توحید، به ستایش عقل و علم می پردازند. از این پس جنگ بین ارزش و دانش آغاز شده، و بتدریج نیروی محرّک جوامع متوقف شده و دوره انحطاط آغاز می گردد». اما به نظر «ابن خلدون» هر تمدنی سه مرحله را طی می کند: مرحله پیکار و مبارزه اولیه، مرحله پیدایش خودکامگی و استبداد و مرحله تجمّل و فساد که پایان تمدن بشر می باشد.

نهی امام علی(ع) از «استبداد»

امام علی(علیه السلام) در نهی از «استبداد» حاکمان پس از رسیدن به قدرت چه می فرمایند؟

امام علی(ع) در حکمت 160 نهج البلاغه می فرماید: «آنهايى كه به حكومت مى رسند غالبا مستبد مى شوند»، همچنین قرآن می فرماید: «پادشاهان با ورود به منطقه آباد آن را به فساد مى كشند». در طول تاريخ افراد بسیاری پيش از حكومت، انسان های متدينی بودند، اما با رسیدن به مقام، به خودكامگى پرداختند، مانند «عبدالملك بن مروان» که قبل از خلافت از عابدان و زاهدانى بود كه همواره در گوشه مسجد مشغول به عبادت بود تا آنجا كه او را «كبوتر مسجد» ناميدند، اما با رسیدن به خلافت، قرآن را بر هم نهاد و با خودکامگی حکومت کرد.

خصلت‌های مردم كوفه در عصر امام علی، امام حسن و امام حسین(علیهم السلام)

مردم كوفه در عصر امام علی، امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) با چه خصلت‌هائی شناخته می دند؟

کوفه، از مراکز شیعه در طول حکومت بنی امیه بود و از شيعيان و گروهي با افکار خارجی، تشكيل شده بود. گروهی دیگر با عنوان «اشراف»، کم و بیش با بنی امیه هم‌داستان بودند. به گواه تاريخ، مردم عراق تنها با شمشیر رام می‌شدند و استبداد حكامي مثل زیاد، عبیدالله و یا حجاج، شاهدي بر این موضوع است. تشبيه مردم كوفه به زن حامله ‌که پس از تحمل درد دوران حمل، بچه‌ش را سقط می‌کند و شتران بی‌سرپرست که از یک سو گرد هم آمده و از سوی دیگر پراکنده ‌مي‌شوند از سوي امام علي(ع) قابل تأمل است.
اصولا مردم عراق روحیه خود را در برخورد با حکام در طول صد سال نشان دادند. غروری که این مردم در طی سال‌های فتح ایران به دست آورده بودند، سبب شده بود تا بر مدینه پیامبر مسلط باشند و هرگاه عزل حاکمی را می‌خواستند، حتی عمر را بر آن می‌داشتند تا حاکم مورد نظر را خلع کند. از اين رو چهره‌هایی که اهل حیله و نیرنگ نبودند، مغلوب به نظر می‌آمدند. عمار بن یاسر به عنوان یک انسان پاک و سعد بن ابی وقاص به عنوان یک شخصیت غیر سیاسی، از افرادی بودند که نتوانستند در کوفه دوام بیاورند؛ اما مغیرة بن شعبة به عنوان یک فاجر قدرتمند (آن چنان که عمر او را توصیف کرد) توانست تا مدتها بر کوفه حکم براند.

رهایی انسان از اسارت طاغوت از اهداف بعثت انبیاء

آیا می توان یکی از اهداف بعثت انبیاء را آزادی انسان از اسارت (طاغوت) دانست؟

قرآن در سوره اعراف آیه 157، به یکى از ابعاد فلسفه بعثت انبیاء اشاره کرده و آن نجات انسان ها از چنگال اسارت و استبداد است. در این آیه آزاد کردن انسان ها از چنگال اسارت ها، از اهداف پیامبر اسلام(ص) شمرده شده است.

کلام امیرالمؤمنین(ع) در مورد علت قتل عثمان

امیرالمؤمنین(علیه السلام) در رابطه با علّت قتل عثمان چه مى فرمایند؟

علی(ع) در خطبه 30 نهج البلاغه مى فرمایند: «عثمان استبداد و خودکامگى پیشه کرد، و شما بى تابى کردید و از حدّ گذراندید، و خدا در خودکامگى، و در بى تابى و تندروى، حکمى دارد که تحقّق خواهد یافت».

عوامل لغزش و گناه

چه عواملی موجب لغزش و گناه در انسان چيست؟

عوامل لغزش و گناه عبارت است از: 1- جهل؛ 2- رذائل اخلاقى؛ مثل هواپرستى، تكبر، لجاجت و حسادت که مانع تعقّل صحيح است. 3- عدم تأمل و تفکر در تصميم گيرى؛ 4- تصميم گیری در حال غضب؛ 5- استبداد رأى و عدم مشورت در امور و ...

تفاوت ولايت «مطلقه» فقيه با سلطنت مطلقه؟!

ولايت مطلقه فقيه با اختيارات بسياری که دارد، چه تفاوتی با سلطنت مطلقه دارد؟!

نظام ولایت فقیه یک نوع نظام مشروطه به قوانین و معیارهای اسلامی است؛ مشروع بودن ولایت فقیه، منوط به پایبندی فقیه به احکام اسلامی و اتّصاف مداوم به «عدالت اخلاقی» می باشد.

نظارت همگانی مردم، بویژه، عالمان دینی نیز بر ولی فقیه پذیرفته شده است.

«ولایت مطلقه فقیه» به معنی حق اعمال نظر فقیه در همه امور «اجتماعی» است و به معنی حق دخالت در شؤون «فردی» و تصمیم و اقدام فرا قانونی نیست؛ بلکه او نیز در برابر قانون مثل یک فرد عادی است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

مِن أفضلِ الاختيارِ التَّحَلّي بالإيثار

بهترين گزينش، آراسته شدن به زيور ايثار است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22