صراط 17 مطلب

«پل صراط» و آثار تربیتی اعتقاد به آن

«پل صراط» چيست و اعتقاد به آن چه آثار تربيتي دارد؟

پل صراط گذرگاهى است مخوف، لغزنده، خطرناك، باريك تر از مو، تيزتر از شمشير كه ايستگاه هاى متعددى دارد و در هر موقف از چيزى سؤال مى كنند. توجّه به اين معانى و ايمان به آن بدون شك بازتاب گسترده اى در اعمال انسان و تربيت او خواهد داشت و او را به دقت هر چه بيشتر در انتخاب راه هاى زندگى و جداسازى دقيق حقّ از باطل و تخلّق به اخلاق اولياء الله وادار مى سازد.

معرفی «قرآن» در خطبه 158 نهج البلاغه

امام علي(ع) در خطبه 158 نهج البلاغه، «قرآن» را چگونه معرفی می نماید؟

ایشان «قرآن» را چنين معرفي می نماید: «پيامبر اسلام(ص) براى مردم كتابى كه كتب آسمانى پيشين را تصديق مى كرد و نورى كه بايد به آن اقتدا شود و در پرتو آن حرکت کرد را به ارمغان آورد، اين همان قرآن است. آن را به سخن آوريد [تا همه چيز را بازگو كند]؛ هر چند هرگز براى شما [نسبت به تمام اين امور] سخن نمى گويد؛ ولى من از جانب آن به شما خبر مى دهم [و اسرار مكتومش را فاش مى سازم]، ليكن من به شما خبر مى دهم؛ آگاه باشيد! در آن، علم آينده و اخبار پيشين و داروى بيمارى هاى شما و نظم و سامان دادن به روابط ميان شماست».

منظور از «صراط» و عبور كردن از روي آن

منظور از «صراط» و عبور كردن بندگان از روي آن چیست؟

«صراط» پلى است بسيار باريك و خطرناك كه در مسير بهشت و بر روى دوزخ قرار گرفته و تنها راه ورود به بهشت، عبور از روي آن است. از بعضى روايات نيز استفاده مى شود كه صراط از درون جهنّم مى گذرد و گروهى از نيكان و پاكان چنان به سرعت از آن مى گذرند كه گويى شعاع برقند! و گروهى مانند يك اسب سوار تيزرو از آن می گذرند و گروهى همچون افراد پياده و گروهى با دست و زانو از اين گذرگاه، رد مي شوند؛ اما گروهى نيز هستند كه توان عبور ندارند و در اثناى راه از روي آن سقوط مى كنند و به دوزخ مي افتند.

جمع بين سُبُل الهی و صراط مستقيم؟!

چگونه عقيده به راههای متعدد شناخت و نيل به خداوند، با عقيده صراط واحد مستقيم سازگار است؟!

خداوند در آيات 15 و 16 سوره مائده، صراط و سُبُل (راه ها) را در کنار يکديگر به کار مي برد. اين نوع استفاده روشن مي کند که خداوند اين دو واژه را مترادف هم به کار نبرده است، لذا شبهه تناقض آنها از بين مي رود. براي تبيين معني هر کدام از اين دو واژه، مي توانيم از اين مثال استفاده کنيم که «صراط» مانند بزرگراهی است که از چند مسير (سبيل) تشکيل شده است؛ و يا مي توان گفت «صراط» شبيه بزرگراهي مي باشد که راههای فرعي بدان منتهي مي شود و هر يک از آن راههاي فرعي، يک «سبيل» هستند.

اصول اعتقادی شیعه درباره «معاد»

شیعه در مسئله «معاد» به چه اصولی معتقد است؟

اماميه به تمام مسائل مربوط به معاد و حيات پس از مرگ مانند: بهشت و دوزخ، نعمتها و عذاب هاى آن، ميزان، صراط، اعراف و نامه اعمال كه تمام جزييات كارهاى هر كس در آن منعكس است اعتقاد دارد و هر كس جزاى كارهاى خود را خواهد ديد و در برابر نيكيها پاداش و در برابر بديها كيفر دريافت خواهد كرد.

زبان حال «مردگان»؟!

امام علی(علیه السلام) زبان حال مردگان را چگونه به تصویر می کشد؟

امام علی(ع) می فرماید: «با چشم دل و گوش عقل می توان حال مردگان را مشاهده کرد و سخنانشان را شنید. آنها مى گويند: چهره هاى زيباى ما زشت و پژمرده شد و بدنهاى نرم و نازك مان از هم متلاشى شد؛ تنگى قبر، ما را در فشار قرار داد؛ ترس را از یکدیگر به ارث برديم و خانه هاى خاموش قبر بر ما فرو ريخته است؛ زيباييهاى بدن ما محو شده و نشانه هاى شناسايى چهره ما دگرگون گشته؛ اقامت ما در اين خانه هاى وحشت طولانى شده است؛ نه از اين درد و رنج فرجى يافته ايم و نه از تنگى قبر گشايشى».

اهميت «تقوی» از منظر قرآن

قرآن چگونه اهمیّت «تقوی» را بیان نموده است؟

آيات زيادى در قرآن تقوى و اهميت آن را مورد بررسى قرار داده است. قرآن تقوى را زمينه پذيرش هدايت و متّقين را شايسته آن مى داند و آن را زمينه مصاحبت با خودش معرفى مى نمايد. تقوى را موجب ازدياد بركات ارضى و سماوى و عامل مؤثر در بهبود اقتصاد می داند. تقوی را برای عبور از صراط بهترین توشه دانسته و می گوید: ارزش انسان به تقوای اوست و وارثان بهشت اهل تقوی هستند و... .

اهميت «تقوی» از منظر قرآن

قرآن چگونه اهمیّت «تقوی» را بیان نموده است؟

آيات زيادى در قرآن تقوى و اهميت آن را مورد بررسى قرار داده است. قرآن تقوى را زمينه پذيرش هدايت و متّقين را شايسته آن مى داند و آن را زمينه مصاحبت با خودش معرفى مى نمايد. تقوى را موجب ازدياد بركات ارضى و سماوى و عامل مؤثر در بهبود اقتصاد می داند. تقوی را برای عبور از صراط بهترین توشه دانسته و می گوید: ارزش انسان به تقوای اوست و وارثان بهشت اهل تقوی هستند و... .

تبیین معنای «صراط» در کلام محقق طوسی

كلام محقق طوسي درباره این عبارت كه «صراط از مو باریکتر و از شمشیر برنده تر است» چیست؟

منظور محقق طوسي اين است كه تشخيص دادنِ وظيفه و راه رفتن بر اساس آن، دشوار است. پي بردن به وظيفه مانند عبور از راهي است كه از شمشير تيزتر و از مو باريكتر باشد.

آثار «تقوا» در خطبه 83 نهج البلاغه

امام علی(علیه السلام) در خطبه 83 نهج البلاغه چه آثار و برکاتی را برای «تقوا» بیان می فرماید؟

تقواي الهي آثار و بركات بي شماري دارد که يكي از آنها در آخرت عبور از پل «صراط» است. صراط پلى است بر دوزخ و در مسير بهشت كه آخرين گذرگاه آدمى است و نيكان و بدان همه بر آن وارد مى شوند؛ صالحان مانند برق از آن مى گذرند و به دروازه هاى بهشت مى رسند؛ ولى افراد بى ايمان و گنهكار، توان عبور از آن را ندارند و از روى آن، به جهنّم سقوط مى كنند. عبور از اين گذرگاه خطرناك كه تنها راه بهشت است بستگى به ايمان و عمل دارد و حتّى سرعت عبور از آن، متناسب با درجات تقوا و ايمان است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق (عليه السلام) :

وَدَّ مَنْ فِي الْقُبُورِ لَوْ أَنَّ لَهُ حَجَّةً وَاحِدَةً بِالدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا

مردگان در گورهايشان آرزو مى کنند: کاش دنيا و آنچه در دنيا هست را داده و به جاى آن پاداش يک حج به آنها داده مى شد.

وسائل الشيعة: 11/110