صحاح سته 36 مطلب

گواهی بزرگان اهل سنت بر پیراستگی شیعه از قول به "تحریف قرآن"

آیا علما و بزرگان اهل سنت بر این باورند که شیعیان قائل به "تحریف قرآن" می‌باشند؟

محققان اهل‌سنت با كمال صراحت اعلام كرده‌اند: موضع علماى شيعه اماميه نسبت به مسأله «تحريف» پاك و پيراسته است. اينان مى‌گويند: هر كس در بحث‌هاى طرح شده در زمينه‌هاى مختلف دينى ـ خصوصآ مباحثى كه مربوط به قرآن است ـ از طرف دانشمندان بنام اين مذهب، به كاوش پردازد، به‌خوبى درمى‌يابد كه آنان تا چه حد به اين كتاب با ديده تكريم و احترام نگريسته‌اند و تا چه مقدار در حفظ و حراست از آن و در دفاع از قداست آن در طول تاريخ اسلام جان‌فشانى و سرمايه‌گذارى نموده‌اند. پس سزاوار و شايسته است كه دامان ايشان را از عقيده به تحريف پاك و پيراسته انگاريم.

السنن الکبرى

معرفی کتاب «السنن الکبری»

این کتاب از جمله مهم ترین کتاب هاى اهل سنت درباره احادیث نبوى، احوال صحابه، و برخى از تابعین مى باشد که توسط ابوبکراحمد بن حسین بن على بیهقى (384-458 ق) نگاشته شده است. این کتاب از نظر اهل سنت در واقع دائره المعارف بزرگى در حدیث است که بر مبناى ابواب فقهى دسته بندى و شرح شده است. این کتاب از منابع مهم مورخان و سیره نویسان و صحابه شناسانِ متاخر مثل ابن اثیر، ابن کثیر، ابن عساکر، ابن جوزى، و ابن حجر عسقلانى به شمار مى رود. دلیل اهمیت آن، وجود سندهاى عالى براى احادیث و همچنین توضیحات بى نظیر درباره رجال حدیث مى باشد.

 

إمتاع الأسماع

معرفی کتاب «امتاع الاسماع»

این کتاب تالیف تقى الدین ابو محمد (ابو العباس) احمد بن على بن عبد القادر بن محمد بن ابراهیم مقریزى شافعى مصرى (766 ـ 845ق) از مورخان بر جسته اهل سنت مى باشد که یکى از مهم ترین منابع تاریخ اسلام و سیره نبوى به شمار مى رود. نام اصلى و کامل آن عبارت است از «إمتاع الأسماع بما للنبى من الأحوال والأموال والحفدة والمتاع» است. مقریزى از روایات موجود در منابع معتبر و صحیح اهل سنت بهره برده و در نقل مطالب تاریخى و سیره نبوى به ترتیب از احادیثى آغاز کرده که سند معتبرى داشته و سپس به احایث ضعیف پرداخته است. او حتى به جرح و تعدیل راویان احادیث نیز پرداخته و بسیارى از احادیث را ارزش گذارى کرده است. او برخى از ابعاد شخصیتى على بن ابى طالب(ع) را نقل کرده و به بحث گذاشته است و در غالب موارد به نفع عقاید شیعه و تایید آن سخن گفته است.

سنن ابى داود

معرفی کتاب «سنن ابی داود»

کتاب «السنن» نوشته ابو داود سلیمان بن اشعث بن اسحاق بن بشیر ازدى (یا اسدى) سجستانى (202ـ 275ق) است که به نام سنن «ابى داود سجستانى» شهرت یافته است. این کتاب یکى از صحاح سته بوده و از منابع حدیثى بسیار مهم اهل سنت در زمینه عقاید، تاریخ سیره، اخلاق، و فقه مى باشد. شاگردش مى گوید: استادم گفته است که پانصد حدیث صحیح، شبه صحیح و یا نزدیک به صحیح را برگزیده و در کتاب خودم (السنن) آوردم و حدیثى را که دیگران ترکش کرده و نا صحیح تلقى کرده باشند، نیاورده ام. گفته اند که این کتاب بین همه علماى اهل سنت مورد قبول واقع شده است و از لحاظ وضع تالیف و ساختار برتر از «صحیح بخارى» و «صحیح مسلم» بوده و مطالب فقهى آن بیشتر از آن دو مى باشد. این کتاب بنا به ادعاى علماى حدیث اهل سنت خالى از هر گونه حدیث موضوع، مقلوب و مجهول است. این کتاب از جمله کتاب هایى است که مورد توجه علماى شیعه قرار گرفته و براى استناد به احادیث مهم عامه در موضوعات و مسائل فقهى و همچنین براى اثبات و بررسى مسائل عقیدتى و تاریخى شیعه استفاده هاى فراوانى از آن مى کنند.

سنن نسائى (السنن الصغرى)

معرفی کتاب «سنن نسائی (السنن الصغری)»

کتاب «سنن نسائی» یکى از صحاح سته و از معروف ترین کتاب هاى حدیثى اهل سنت در زمینه تاریخ صدر اسلام، فقه، اخلاق، تفسیرقرآن، و عقاید مى باشد که توسط ابوعبدالرحمن بن احمد بن شعیب نسائى (215 - 303 ق) تالیف و تدوین شده است. نام اصلى کتاب نسائى «السنن الصغرى» است که با یکى از اسم هاى «المجتنى» یا «المجتبى» شناخته شده است. او به برخى از سندهاى روایات، تعلیقاتى نوشته است که براى محدثان بعدى حائز اهمیت است؛ زیرا نقص سندها و مخالفت هاى موجود در طرق و الفاظ آنها را متذکر شده است. او از مهم ترین ائمه علماى حدیث اهل سنت به شمار مى رود و یکى از مورد اعتمادترین کتاب هاى احادیث صحیح را به نگارش در آورده است که برخى از علماى اهل سنت حتى از صحیح مسلم و صحیح بخارى هم مهمتر دانسته اند. نسائى از جمله کسانى است که به او اتهام شیعه بودن زده اند و این اتهام به دلیل کتاب هایى است که در فضائل على بن ابى طالب و اهل بیت پیامبر(ع) نگاشته است، در حالی که هیچ کتابى در فضیلت شیخین (ابوبکر و عمر) ننوشته است. 

سنن ترمذى (الجامع الکبیر)

معرفی کتاب «سنن ترمذی (الجامع الکبیر)»

کتاب «سنن ترمذی» (الجامع الکبیر) یکى از صحاح سته و مهم ترین منابع حدیثى اهل سنت در زمینه تاریخ صدر اسلام، فقه، اخلاق، تفسیرقرآن و عقاید است، و توسط ابوعیسى محمد بن عیسى بن سوره ترمذى (209 - 279 ق) تالیف شده است. سنن ترمذى از منابع و مستندات مهم محدثان و مورخانِ پس از ترمذى به شمار مى رود به طوریکه ابن اثیر و ابن حجر عسقلانى از آن استفاده فراوانى کرده اند. اهمیت این کتاب در نزد عموم علماى اهل سنت فراوان است و حتى برخى از آنان کتاب ترمذى را نورانى تر از صحیح بخارى و صحیح مسلم مى دانند؛ چرا که ترمذى احادیث کتابش را شرح و مشکلات عبارات آنها را برطرف ساخته است و همه مردم مى توانند از آن بهره ببرند.

معرفی ابو داود سجستانى

ابو داود سجستانی که بود؟

ابوداود سلیمان بن اشعث بن اسحاق بن بشیر ازدى (یا اسدى) سجستانى (202 ـ 275 ق) یکى از محدّثان طراز اول اهل سنت و نویسنده یکى از شش کتاب معتبر حدیثى (صحاح سته) آنان یعنى «سنن ابى داود» مى باشد. او در سجستان عراق به دنیا آمد و پس از مسافرت هاى فراوان به شهرهاى شام، مصر، جزیره ابن عمر -که امروزه در ترکیه کنونى واقع است-، خراسان و عراق براى استماع و حفظ احادیث نبوى در بصره ساکن شد و در همان جا در گذشت.  علماى بزرگ اهل سنت توصیفات و توثیقات بسیار مبالغه آمیزى را براى ابوداود ذکر کرده اند. مثلا گفته اند که در شناخت و تخریج احادیث از همه معاصرانش برتر بوده است؛ یا چنانکه آهن در دستان داود پیامبر (علیه السلام) نرم مى شد، احادیث نیز در دست ابوداود سجستانى چون موم نرم بود! یا او به احمد بن حنبل شبیه بود و احمد بن حنبل از طریق مشابهت به اساتیدش به پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) شبیه بود!!

معرفی نسائى

نسائی که بود؟

ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب بن على نسائى (215 - 303 ق) یکى از ائمه علماى حدیث اهل سنت مى باشد که کتاب «سنن نسائى» یکى از صحاح سته را نگاشته است. این کتاب از مهم ترین منابع علماى حدیث اهل سنت در زمینه تاریخ صدر اسلام، فقه، اخلاق، تفسیرقرآن و عقاید مى باشد. او ساکن مصر بود و از طریق انتشار کتاب‌های خود در آن دیار شهرت یافت و در مکه وفات کرد. او شخصى عابد و به تهجّد در عبادت معروف بود. او چهار همسر اختیار کرده و زنان زیادى را صیغه نموده بود. او را فقیه ترین عالم مصر در زمان خودش دانسته اند و کسى را همتراز وى در شناخت احادیث صحیح و سقیم نیافته اند؛ حتى ذهبى که مسلم و بخارى را فراوان ستوده است، مى گوید او در قدرت حفظ حدیث حتی از مسلم هم قوى تر بود.  برخى از علماى اهل سنت ادعا کرده اند که نسائى شیعه بود و هنگامى که براى استماع فضایل!!! معاویه به دمشق رفت و بیشتر اهل آنجا را دشمن على (ع) و اهل بیت پیامبر (ص)، یعنی ناصبی یافت، در صدد بر آمد تا کتابى در فضائل على و اولادش (علیهم السلام) بنویسد که شاید هدایت شوند. اما اهل دمشق او را تا حد مرگ مورد ضرب و شتم قرار دادند و از خود راندند.

 

معرفی بخارى

بخاری که بود؟

محمد بن اسماعیل بن ابراهیم بن مغیره ابوعبدالله الجعفى البخارى (194-256 ق) از معروف ترین و مهم ترین شخصیت هاى اهل سنت است که یکى از منابع ششگانه معتبر حدیثى آنان، یعنى «الصحیح الجامع» یا «صحیح بخارى» را تالیف نموده است.  او در بخارا تولد و رشد یافت و براى کسب دانش و تکمیل اطلاعات علمى به نقاط مختلف جهان اسلام مسافرت کرد. او از لحاظ اعتقادى از کرابیسى و عبدالله بن سعید بن کلاب پیروى مى کرد که در واقع مى توان گفت گرایش اشعرى داشت؛ زیرا ابن کلاب سر منشاء اندیشه هاى ابوالحسن اشعرى بود. این در حالى است که بزرگان اهل سنت مثل ذهبى، و ابن حجر عسقلانى آن دو نفر را شخصى ملعون دانسته و مورد طعن و کنایه قرار داده اند. او با توجه به تبعیت از سیاست‌های متوکّل عباسى، به مخالفت با معتزله، جهمیّه، اهل راى (قیاس و اجتهاد) از حنفیه، و شیعیان برخاست. اما على رغم مخالفتش با جهمیه، در مسئله مهم اعتقادى مثل خلق قرآن، سخن کرابیسى را پذیرفت که مطابق نظرات جهمیه و مخالف نظرات اهل سنت بود.

صحیح بخارى مهمترین منبع دینی اهل سنت بعد کتاب خدا به شمار می آید. بخارى مهم ترین کتاب خود و اهل سنت را بر پایه مطالب و نوشته هاى «على بن مدینى» نوشته است؛ به طورى که با تطمیع فرزند کوچک مدینى به صورت مخفیانه نوشته هاى او را به دست آورده و نسخه بردارى کرد و سپس به خراسان برگشته و کتاب خود را بر اساس آن نسخه تنظیم کرد. مدینى هم با اطلاع یافتن از این ماجرا دچار بیمارى (سکته) شد و درگذشت. بر خلاف اهمیت والاى «بخارى» و کتاب صحیح بخارى، منتقدان زیادى از میان اهل سنت به بررسى منتقدانه آثار او پرداخته اند. به طورى که عبدالرحمن بن ابى حاتم رازى (240-327 ق) کتابى با عنوان «بیان خطا ابى عبدالله محمد بن اسماعیل البخارى فى تاریخه» نگاشته است، ذهبى نیز بخارى را به عنوان متوهّم درباره رجال شام معرفى کرده، دار قطنى کتاب «الالزامات و التتبع» را در ردّ نظرات وى نوشته است، و خطیب بغدادى کتاب «موضح الاوهام» را تالیف نموده است، حتى عده اى او را به تدلیس در سند و متن حدیث متهم ساخته اند. بعضی از مهم ترین منتقدان بخارى عبارتند از: ابن ابى حاتم رازى، دار قطنى، حاکم نیشابورى، خطیب بغدادى، دمیاطى، ابو الرشید، ابن حجر عسقلانى، زین الدین عراقى و ابو زرعه عراقى.

 

درّ المنثور

معرفی کتاب «درّ المنثور»

این کتاب توسط جلال الدین ابوالفضل عبدالرحمن بن ابى بکر بن محمد ابن سابق الدین خضیرى سیوطى (849ـ911ق) یکى از بزرگان تفسیر  و حدیث اهل سنت تالیف شده است. وى کتابى در تفسیرقرآن با نام «ترجمان القرآن» تالیف کرد و سپس با حذف سندهاى آن، کتاب الدرّ المنثور را به عنوان خلاصه اى از آن تدوین نمود که براى همه مردم قابل استفاده باشد. این کتاب تفسیرى روایى است و بر اساس روایات معتبر تنظیم شده است و نام کامل آن عبارت است از «الدر المنثور فى التفسیر بالماثور». سیوطى غالباً منابع معتبر احادیث را که همه آنها از کتاب هاى روایى اهل سنت مثل صحاح سته و کتاب‌های بیهقى و ابونعیم اصفهانى است، ذکر کرده است. بسیارى از احادیث حضرت على(ع) را که به بیش از سیصد حدیث مى رسد به طور مستند از منابع معتبر اهل سنت نقل کرده است. او احادیثى را که در شان على بن ابى طالب(ع) صادر شده و معمولا سایر علماى اهل سنت که از نقل و طرح آنها اجتناب مى کنند، نقل کرده و مستندات آن را نیز ذکر کرده است. او حتى احادیث مربوط به حضرت مهدى ارواحنا فداه را نیز در ذیل آیات مربوط به آن حضرت نقل کرده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثارُ شِيمَةُ الأبرارِ

ايثار، خوى نيکوکاران است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22