سنّت 36 مطلب

علت اختلاف نظر مراجع تقلید در فتاوا؟

علت اختلاف نظر مراجع تقلید در فتاوا چیست؟

اختلاف فتاوی فقط در محدوده اندكى از فقه و شريعت كامل اسلام است و فقهاى مذاهب اسلامى در اكثر مسائل فقهى اتّفاق نظر دارند. علاوه بر آن شريعت اسلامی يكى بيش نيست و اگر اختلافى در احكام فقهى منبعث از فتاواى فقيهان مشاهده مى ‏شود، ناشى از اختلاف برداشت آنان از منابع فقهى شريعت است. برخی از مهم ترین عوامل اختلاف زا عبارت اند از: اختلاف در پاره اى از منابع استنباط احكام‏ مانند ظواهر آيات قرآن‏ و عرف‏، دسترسى يا عدم دسترسى به برخى از احاديث‏، اختلاف در معيار وثاقت راويان‏، اختلاف در جهت صدور حديث‏ از حیث واقعى يا تقيه اى بودن حديث‏ و ثابت یا موقتى بودن حکم آن، اختلاف در نسخ حكم‏، اختلاف قرائت آيات يا نقل متون احاديث‏، اختلاف در دلالت آيات و روايات و فهم و تفسير آنها، اختلاف در ترجيح ادلّه متعارض‏، اختلاف در موارد حجيّت اصول عمليّه‏، اختلاف نظر در مورد محدوده قواعد فقهيّه‏، اختلاف در دايره حجيّت عقل‏، اختلاف در اقسام اجماع‏، تأثير شرايط اجتماعى در فتواى مجتهد، اختلاف در مصادیق و موضوعات احکام و... .

معنای «تحریف» در متون وحیانی اسلام؟

مراد و منظور از «تحریف در متون وحیانی اسلام» چه نوع تحریفی است؟

تحريف در «كتاب» و «سنت» به عنوان متون وحى آيين اسلام، به دو گونه «لفظى» و «معنوى» مقصود است. آنچه در سنت پيامبر(ص) اتفاق افتاد، بيشتر مربوط به «تحريف لفظى» بوده است؛ اما آنچه درباره «قرآن» به عنوان نخستين و درعين حال مهم‌ترين منبع دين‌شناسى اتفاق افتاده است، «تحريف معنوى» مى‌باشد كه در روايات از آن به «تفسير به رأى» ياد شده است.

پیامدهای حکومت «ظالمان»

پیشگوئی امام علي(ع) از وضع مردم در زمان حکومت «ظالمان» چگونه است؟

ایشان می فرماید: «در آن هنگام، فرزندان سبب خشم [پدران و مادران] مى شوند و باران، گرمى مى افزايد؛ فرومايگان همه جا را پر مى كنند و نيكانِ بزرگوار، كمياب مى شوند!، مردم آن زمان همچون گرگان؛ و سلاطين آنها همچون درندگان؛ و طبقه متوسّط، طعمه آنها؛ و مستمندان، همچون مردگان خواهند بود! در آن زمان، راستگويى از ميان مى رود و دروغ فراوان مى شود. مردم با زبان اظهار دوستى مى كنند، و با دل دشمنى. به گناه و آلودگى افتخار مى كنند و از عفّت و پاكدامنى در شگفتى فرو مى روند و اسلام همچون پوستينى وارونه پوشيده مى شود!».

لزوم حفظ «سنّت هاى حسنه» توسط حاکم اسلامی

امام علی(علیه السلام) درباره حفظ سنّت های نیک اجتماعی چه دستوری به مالک اشتر می دهد؟

امام علی(ع) درباره حفظ سنّت های نیک اجتماعی به فرماندار خود مي فرمايد: «هرگز سنّت مفيد و پسنديده اى را كه پيشگامان اين امت به آن عمل كرده اند و ملت اسلام با آن الفت گرفته و امور رعيت به وسيله آن اصلاح شده مشكن و هرگز سنّت و روشى را كه به چيزى از سنّت هاى [حسنه] گذشته زيان وارد مى سازد را ايجاد مكن كه اجر آن سنّت ها براى كسى خواهد بود كه آن را برقرار كرده و گناهش بر توست كه چيزى از آن را نقض كرده اى».

انطباق «اسلام» بر امیال خویش؟!

چرا در مباحث اعتقادی، شناخت نظر شارع مقدس و قوانین حقیقی اسلام کار دشواری شده است؟

امروزه شناخت قوانين اسلامى مخصوصاً در زمينه هاى اقتصادى، به دور از هر گونه گرايش به راست و چپ، از کارهای بسیار مشكل است؛ زیرا بسيارى از گروه ها قبلاً تصميم هاى خود را گرفته اند و اکنون تلاش می کنند مجوّز آن را از اسلام بگیرند! لذا به تكاپو افتادند تا با تفسير و تأويل و حتى گاهى تغيير و تحريف، آیات و روایات را بر مقصودشان منطبق سازند؛ اما آيا فكر نمى كنند كه اسلام راستين همان تسليم مخلصانه و بی قید و شرط در برابر دستورات خداوند است، نه دستورات الهى را به دنبال فكر قاصر خود كشاندن؟

مراجعه مستقیم به قرآن و حدیث، به جای «تقلید»!

وقتی قرآن و احادیث وجود دارند، چرا مستقیما به آنها رجوع نکنیم تا مجبور به تقلید باشیم؟!

استنباط احکام از قرآن به مقدماتی مانند دانش عربی، علوم قرآن و تشخیص محکمات از متشابهات و ناسخ از منسوخ و... نیاز دارد. بدون دانستن این مقدمات، تلاش برای فهم قرآن به برداشت های ناقص و انحرافی می انجامد که در سخنان بزرگان دینی به عنوان «تفسیر به رأی» شناخته شده و بسیار نکوهش شده است.
استخراج احکام از روایات نیز به قوه تشخیص عـام و خاص، مطلق و مقید، معانی امر و نهی موجود در احادیث، ملازمات مضامین احادیث، شناخت رجال سلسله راویان حدیث، شناخت موارد تقیه از غیرتقیه، روایت‌های صحیح‌ السند از غیرصحیح السند و... وابسته است.
از آن گذشته برای پدیده های جدیدی را که پیشینه ای در روایات معصومین و احکام شرعی گذشته ندارند و به اصطلاح فقها به نام «مسائل مستحدثه» شناخته می شوند، بدون طی کردن مراحل اجتهاد مصطلح، نمی توان حکمی استنباط کرد.
داشتن چنین تخصص هایی از همه برنمی آید و بایستی عموم مردم از متخصصین پیروی کنند، در غیر این صورت جامعه به همان تشتت و اختلاف نظر عمیق و عدم انسجام علمی و فکری ای که سلفیه و وهابیت بر اثر آسان گیری در اجتهاد دچارش شده، مبتلا می گردد.

سکوت خداوند در قبال ظالمان!

چرا خداوند در قبال ظلم ظالمان سکوت نموده است و آنها را نابود نمی کند؟!

مجازات فوری و نابود کردن ظالم با «اختیار» انسان و اتمام حجّت منافات دارد. اگر هر عمل ظالمانه ای، بلافاصله و به صورت فوری، جزا داده شود، هیچ کس جرأتی برای بروز اراده واقعی و ظهور باطنش نخواهد داشت.
فرصت دادن به ظالمان به معنی سکوت خداوند در برابر ظلم نیست؛ ممکن است برخي از ظالمان توبه كنند. گاهی خداوند طبق «سنّت استدراج» به ظالمان فرصت می دهد تا زمینه شدید تر شدن عذاب اخروی خود را فراهم کنند. همچنین طبق خاصیّت نظام هستی، نمی ‌‌توان در این دنیا تمام مجازات برخی از ظالمان را اجرا نمود.
از طرفی خداوند سرنوشت هیچ قوم و ملّتى را تغییر نمى دهد مگر آن که آنان آنچه را در وجود خودشان است تغییر دهند؛ خداوند هم ظلم کردن و هم زير بار ظلم‌ رفتن را نمي‌ پذيرد.

علّامه امینی و بیان فجایع «معاویه»

علّامه امینی(رحمه الله) در کتاب شریف «الغدير» درباره فجایع حکومت معاویه چه گفته است؟

مرحوم «علّامه امينى» در كتاب «الغدير» با ذكر اسناد و مدارك روشن به فجایعي اشاره كرده كه معاويه براي نخستين بار آنها را مرتكب شده است: اقدام آشكار در شرب خمر و خرید آن، اشاعه فحشا در محیط اسلام، حلال شمردن ربا، ممنوعیت اجرای حدود الهی، اختصاص اموالی برای جعل احادیث اهل بیت(ع) و ... تنها بخشی از فجایع معاویه در زمینه تغییر احکام الهی و نقض سنت پیامبر(ص) است و اگر کسی تمام تاریخ زندگانی او و سایر بنی امیّه را بررسی کند، به نمونه های بیشتری دست می یابد.

وظایف متقابل «امام» و «امت»

از ديدگاه امام علي(ع)، «امام» و «امت» هر کدام چه وظائفی بر عهده دارند؟

از ديدگاه امام علي(ع)، از جمله وظایف امام ابلاغ مواعظ الهی به مردم، تلاش و کوشش در خیر خواهی و نصیحت جویی، احیای سنت پیامبر اکرم(ص)، اجرای حدود الهی نسبت به تمام مستحقین و پرداختن حقوق و سهم همگان از بیت المال است و از جمله وظایف مردم بالا بردن سطح معرفت و علم و آگاهی، کوشا بودن در عمل به دستورات خداوند و عمل به وظیفه مهم امر معروف و نهی از منکر است.

امتیازات و ویژگی هاي «اسلام»

امام علي(ع) چه امتیازات و ویژگی هائی را برای «اسلام» ذکر می نماید؟

ایشان در خطبه 106، می فرماید: «هم اسلام آوردن آسان است و هم برنامه هاى آن آسان است، براى كسانى كه دست در دامنش زنند پناهگاهي امن، براى آنها كه به حريمش گام نهند وسيله سلامت و صلح، براى آنان كه از منطقش پيروى كنند دليل روشن، براى آنها كه از آن دفاع كنند گواه، براى كسانى كه از آن روشنايى بطلبند، نور، براى آنها كه آن را درك كنند، مايه فهم و براى آنها كه تدبّر كنند، سرچشمه عقل است، اسلام نشانه اى است براى جستجوگران و تيزبينان، مايه بصيرت است براى آن كس كه عزم بر درك حقيقت دارد، درس عبرتى است براى آن كس كه اندرز پذيرد و ...».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الامام علي (ع)

الصيام احد الصحتين

روزه نيمي از تن درستي است

ميزان الحکمة 6 / 392