مفردات 9 مطلب

رفع «اختلاف» بين جوامع بشری از اهداف «بعثت»

آيا رفع اختلاف بين جوامع بشری را می توان يكی از اهداف «بعثت» انبياء دانست؟

هميشه انسان ها از اختلاف رنج مى برند و جوامع بشرى در آتش اختلاف مي سوزند و نيروهاى عظيم و امكانات فراوان به خاطر آن بر باد مى رود. انسان ها هم به تنهايى قادر به رفع اختلاف از ميان خود نيستند؛ چراكه علم آنها به حقايق محدود است؛ ولى انبياء كه علمشان از درياى بى پايان و اقيانوس بيكران علم خدا سرچشمه مى گيرد و در سطحى مافوق ديگر انسان ها قرار دارند، مى توانند نقش مهمى در برطرف ساختن اختلافات داشته باشند. به هر حال يكى از اهداف بعثت انبياء پايان دادن به اختلافات ناشی از جهل مردم است.

مفهوم واژه «خراج»

مفهوم واژه «خراج» چیست؟

واژه «خراج» و «خرج» در اصل از خروج گرفته شده و به معنى چيزى است كه از مال انسان يا از زمين زراعتى به دست مى آيد. بعضى واژه خراج را به معنى مال الاجاره زمين دانسته اند. همچنین «راغب» مى گويد: خراج غالباً به مالياتى اطلاق می شود كه بر زمينِ باغ و زراعت وضع مى شود، و در اصطلاح فقها به معنى مالياتى است كه بر زمين هاى خراجيه؛ يعنى زمين هايى كه با جنگ از كفّار گرفته شده قرار مى دادند و گاه به ماليات زمين هاى آبادى نیز اطلاق مى شد كه جزو انفال بود. بخش اوّل متعلّق به همه مسلمانان، و بخش دوم متعلّق به حاكم اسلامى است.

معنای «مراء»

منظور از «مراء» چيست؟

«مراء» به گفتگویی اطلاق می شود که محل تردید است. این واژه از «مَرَيْتُ النّاقَةَ» گرفته شده، زمانی که شتر را دوشيده اند، سپس به اميد یافتن باقی مانده شیر در پستان، دوباره آن را بدوشند. لکن با گذشت زمان، به هر نوع بحث و گفتگویی كه محل ترديد است، خواه مثبت و حق جويانه، و خواه لجاجت آميز و پرخاشگرانه، اطلاق گرديده است. «مراء» در قرآن، در هر دو معنای مثبت و منفی بکار رفته است.

 

قرآن و سفارش به فرو بردن «غضب»

چه آياتی از قرآن در مورد حلم و بردباری و فرو بردن «غضب» نازل شده است؟

خداوند در قرآن به ستایش بردبارى و ترك غضب سفارش مى كنند، مثلا در آیه 114 سوره توبه، حضرت ابراهیم(ع) را با عنوان «اوّاه حلیم»؛ (دلسوز در هدایت گری و بردبار) می ستاید. حتی زمانی که به او بشارت اسماعیل را می دهد، از ميان تمام صفات برجسته انسان، تنها روى صفت بردبارى اسماعیل تكيه می کند (سوره صافات، آيه 101). همچنین در سوره اعراف، آيه 199 به پیامبر(ص) توصیه می فرماید که در مواجهه با جاهلان بردبار باشد، و ...

نفی «رهبانيّت» مسيحي از سوی قرآن

خداوند چگونه در قرآن «رهبانيّت» ساختگی مسيحيان را محکوم کرده است؟

خداوند با اشاره به رهبانیت در بین مسیحیان، می فرماید: «آنها رهبانيتى را بدعت گذارده بودند كه ما بر آنها مقرر نداشته بوديم». رهبانیت بدعتی است که از قرن سوم و با شکست مسیحیان از امپراطورى روم آغاز شد. آنان با پناه بردن به دیرها، و سرگرم شدن به عبادت و زندگی مجردی، به تمام دنیا پشت پا زدند. اما اسلام خط بطلانى بر اين رفتارها كشيد، و مردم را به زندگى اجتماعى توأم با پارسايى دعوت نمود.

منظور از «رهبانيت» در قرآن

منظور از «رهبانيت» در قرآن چيست؟

رهبانيت از ماده «رَهْبَه» به معنى ترس و خوف است و در اينجا منظور خوف از خدا است. بعدها اين واژه به كار بدعت آمیز گروهى از مسيحيان يا غير آنها كه انزواطلبى را پيش گرفته و به گمان خود به عبادت پروردگار مى پرداختند، اطلاق شد. آنها با انتخاب زندگی غیر طبیعی و مخالف با فطرت انسانی، به همه وظائف اجتماعی پشت پا زده، و در صومعه ها ساکن شدند. اسلام اين رفتارها را صحیح ندانسته و مردم را به زندگى اجتماعى توأم با پارسايى دعوت می نماید.

انواع تفسیر قرآن

انواع مختلف تفسیر قرآن کدام اند؟

پنج گونه تفسير براى قرآن تصوّر مى شود: 1- تفسير مفردات قرآن؛ يعنى واژه هاى قرآنى را جداگانه مورد بحث قرار مى دهد. 2- تفسير ترتيبى؛ كه آيات قرآن را به ترتيب مورد بررسى قرار مى دهد. 3- تفسير موضوعى؛ كه آيات قرآن براساس موضوعات مختلف مورد مطالعه قرار مى گیرد. 4- تفسير ارتباطى؛ كه موضوعات مختلف قرآن را در ارتباط با يكديگر ببينيم. 5- تفسير كلّى يا جهان بينى قرآن؛ که مفسّر تمام محتواى قرآن را در رابطه با عالم هستى در نظر گرفته و تفسير مى كند.

تفسیر بیضاوى

معرفی کتاب «تفسیر بیضاوی»

تفسیر بیضاوى - که نام اصلى آن «انوار التنزیل و اسرار التاویل» است - یکى از مهم ترین منابع اهل سنت در زمینه تفسیرقرآن مى باشد و توسط ناصر الدین ابو سعید عبد الله بن عمر بن محمد بن على بیضاوى شیرازى شافعى (م685ق) نوشته شده است. او این تفسیر را در تلخیص سه کتاب تفسیرى معتبر اهل سنت، یعنى «کشاف» زمخشرى، «مفاتیح الغیب» فخررازى، و «مفردات» راغب اصفهانى نوشته و علاوه بر خلاصه کردن این سه کتاب، نظرات خودش را نیز افزوده است. وى در برخى موارد، مطالب آن سه مفسر را ردّ و ابطال کرده و در برخى موارد پذیرفته است. بیضاوى از لحاظ گرایش فقهى بر مذهب شافعى و از نظر عقیدتى به مسلک اشعرى معتقد بود. و در کتاب تفسیرش هم بر ضد عقاید معتزله و هم در ردّ عقاید شیعه سخن گفته است. البته در برخى موارد با عقاید شیعه نیز همراهى کرده است. مثل معناى مولى که بر خلاف سایر علماى اهل سنت آن را به معناى متولى امور مسلمانان دانسته است.

 

معنای عبارت «خُلُق»

مقصود از واژه «خُلُق» در آيه 4 سوره قلم چيست؟

در آیه «اِنَّكَ لَعَلى خُلُق عَظيمُ»، «خُلُق» بر وزن افق، مفرد است، و با «خُلْق» بر وزن قفل هم معنى می باشد. راغب در مفردات، «خُلُقْ» و «خَلْقْ» را دارای ریشه مشترک دانسته، منتها «خَلْق» به صفات ظاهرى، و «خُلْق» و «خُلُق» به صفات درونى گفته مى شود. لکن برخی لغت شناسان دو واژه «خُلْق و خُلُق» را به دين و طبيعت و سجيّه معنی کرده و آن را صورت باطنی انسان می دانند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

أفضلْ السَّخاءِ الإيثارُ

برترين بخشندگى، ايثار است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22