معصومین 26 مطلب

شاگردان اهل‌بیت(ع) در تفسیر قرآن کریم

شاگردان اهل‌بیت(علیهم السلام) در تفسیر قرآن کریم که در این رشته صاحب‌نام شدند چه کسانی هستند؟

مفسرانی از «صحابه» و «تابعین» می‌شناسیم که به نوعی از ‌‌اهل‌بیت(ع) تأثیر گرفته‌اند و در واقع می‌توان آنها را شاگردان درس تفسیر ‌‌ایشان معرفی نمود. به عنوان نمونه از «صحابه» می‌توان به ابن‌عباس و عبدالله‌بن مسعود و از «تابعین» به سعید‌‌بن جبیر و سعید‌بن مسیّب و طاووس‌بن کیسان و سُدّی کبیر و ابوالجارود (زیا‌‌‌دبن منذر) و زید‌بن اسلم عَدْوی و ابوحمزه ثمالی و ضحاک‌بن مزاحم و عطیة‌‌بن سعید عوفی و ... اشاره نمود.

معنای عبارت «اهل‌بیت»؟

«اهل‌بیت» در لغط و اصطلاح به چه معناست؟

«اهل» در لغت، به‌ معنای انس و الفت بین دو چیز و ‌‌هم‌چنین به‌معنای اعضای خانواده است. و واژه «بیت» در اصل به‌معنای جایگاه و محل بازگشت انسان و سکونت شبانه می‌آید و «اهل‌بیت» یعنی ساکنان آن خانه و افراد خانواده که با انسان در یک‌جا زندگی می‌کنند. « اهل‌بیت» در اصطلاح قرآنی، پیامبر اکرم(ص)، امام علی‌(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و نه نفر از فرزندان امام حسین‌(ع) هستند.

حکمت القاب و اوصاف معصومین(ع)

حکمت القاب و اوصاف معصومین(علیهم السلام) چیست؟

القاب و اوصاف معصومين(ع) حكمتي غير از آن معاني ظاهري دارد. ما موظفيم اين كلمات را بر زبان جاري كنيم اما بايد به دنبال اين باشيم كه باطن اين كلمات و حكمت اين عبارات و الفاظ را نیز بدانیم. مثلا امام صادق(ع) در جواب این سؤال كه چرا رسول خدا را ابوالقاسم مي‏ گويند؟ فرمود: چون علي(ع) قسيم الجنّة و النّار است، قاسم است؛ و چون از همان دوران كودكي در دامان پيامبر(ص) بود و از همان طفوليت رسول خدا معلم او بود و از آنجا كه هر شاگردي فرزند استاد است و استاد حق پدري بر او دارد، از اين رو پيامبر(ص) را «ابوالقاسم» مي‏ نامند.

جایگاه «اکرام ایتام» در سیره معصومین(ع)

روايات اسلامي چگونه ارزش و اهمیت «اکرام ايتام» را تبیین نموده است؟

در روايات نسبت به يتيمان و كودكان بى سرپرست سفارش شده، از جمله پیامبر(ص) می فرماید: «من و كسى كه سرپرستى يتيمى را بر عهده بگيرد و مخارجش را تأمين نمايد، در بهشت همچون دو انگشت ابهام و اشاره در كنار هم هستيم». در واقع سرپرستان ايتام آنقدر محترم و مقرب اند كه در بهشت كنار پیامبر(ص) هستند. هم چنین امام علی(ع) در وصیت خود به فرزندانشان می فرمایند: «خدا را! خدا را! در مورد يتيمان، نكند آنها گاه سير و گاه گرسنه بمانند. نكند آنها در حضور شما بر اثر عدم رسيدگى از بين بروند».

اختلاف سیره معصومین(ع) مانع الگوپذیری از ایشان؟!

از آنجا که شیوه های رفتاری پیشوایان دینی متفاوت است و این بدان جهت بوده که هر کدام برداشت های مختلفی از دین داشته اند، چگونه می توان از زندگی آنها الگو گرفت و آنان را سرمشق خود قرار داد؟!

اختلاف در احکام به معنای وجود قرائت ها و برداشت های مختلف از اسلام نیست، بلکه ناشی از موضوعات مختلفی است که در پی هم تحقق می یابد. اگر خداوند به معصومین(ع) مقام تشریع را افاضه کرده و آنان به تناسب موضوعات و شرایط گوناگون، احکام و دستوراتی را صادر می کنند، این به معنای تغییر حکم یا اختلاف برداشت یا تأثیر زمان در تغییر احکام و برداشت ها نیست، بلکه احکام اولیه ای که از سوی پیشوایان دینی تشریع شده و همچنین رفتاری که در هر مقطع خاصی از هر یک از آن بزرگواران سر زده، منطبق بر موضوعات و عناوین و شرایط خاصی بوده است. بنابراین، احکام و دستوراتی که از سوی هر یک از پیشوایان دینی صادر گشته متناسب با شرایط و مصالح و تابع تحقق قیودی بوده که برخی از آن ها برای ما قابل شناسایی نیست ولی برای فقیه دین شناس امکان شناخت آن شرایط و قیود میسّر است.

نَسَب حضرت مهدی(عج) در منابع اهل سنّت؟

در منابع اهل سنّت چه نَسَبی برای حضرت مهدی(عج) گزارش شده است؟

اعتقاد به امام زمان و نهضت جهانی او در آخرالزمان، در میان تمامی مذاهب اسلامی امری پذیرفته شده است. آثار مکتوب محدثین، تاریخ نگاران و سیره نویسان اهل سنّت در قرون و دوره های مختلف مملو از بیانات تاریخی و روایاتی است که نسب حضرت مهدی(عج) در آنها ذکر شده. این منابع ایشان را یا از اهل بیت و اولاد پیامبر اکرم(ص)، یا به عنوان فرزند حضرت علی(ع)، یا از نسل حضرت زهرا(س)، یا از فرزندان امام حسین(ع)، یا فرزند امام حسن عسکری(ع) معرفی کرده اند و یا اینکه سلسه نسب ایشان را از امام عسکری(ع) تا پیامبر اکرم(ص) گزارش داده اند. به هر حال انتساب آن حضرت به پیامبراکرم(ص) چیزی مخفی نیست که فقط شیعه اعتقادی در باره آن داشته باشد.

«وراثت» از منابع علم امامان معصوم(ع)

آيا «وراثت» را مي توان يكي از منابع علمي امامان معصوم(علیهم السلام) دانست؟

«وراثت» از منابع علوم امامان معصوم(ع) است؛ به اين معنى كه پيامبر(ص) تمام معارف و شرايع اسلام را به على(ع) آموخت و طبق بعضى از روايات، على(ع) با خط خود در كتابى نوشت و نسل اندر نسل به فرزندان على(ع) يعنى امامان معصوم(ع) رسيد.

منابع علمي امامان معصوم(ع) در زمان بسته بودن باب «وحي»

با توجه به بسته شدن باب وحي بعد از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و اله)، امامان معصوم(علیهم السلام) علم مورد نیاز خود را از چه منابعی دریافت می کردند؟

به تصريح روايات متعدد از منابع شیعه و حتی اهل سنت، از يك طرف علم الكتاب نزد امام على(ع) و ائمه هدى(ع) است و از طرف ديگر مراد از «راسخون در علم»، پيامبر(ص) و امامان معصوم(ع) هستند؛ پس می توان گفت كه يكى از مهمترين منابع علمى آنان، تأويل، تفسير، ظاهر و باطن قرآن است.

اشاره قرآن به علم وسيع امامان معصوم(ع)

در کجای قرآن به علم وسيع امامان معصوم(علیهم السلام) اشاره شده است؟

قرآن در آيات متعددی به علم وسيع امامان(ع) اشاره كرده است. در جایی به مومنین یاد می دهد که در وقایعی که اتفاق می افتد به «اولی الامر» مراجعه کنید چراکه آنها به ریشه مسایل آگاهند و آنرا برایتان روشن می کنند؛ و در جای دیگر می فرماید: «در آنچه نمیدانید به اهل ذکر مراجعه کنید». در احاديث متعددى كه از طرق اهل بيت(ع) به ما رسيده و حتی اهل سنت نیز آنرا نقل کرده اند، «اولی الامر» و «اهل ذکر» به معصومین(ع) تفسیر گردیده است.

ولايت تكويني معصومین(ع) در احاديث اسلامي

آيا احاديث اسلامي، ولايت تكويني را براي معصومین(علیهم السلام) تاييد مي كند؟

موارد فراوانى از معجزات معصومین(ع) به شكل «ولايت تكوينى» اتفاق افتاده است. صدا زدن درخت و آمدن با ريشه به نزد پيامبر(ع)، مأموريت شتر پيامبر(ص) براي نشستن در خانه ابو ايوب انصارى و بينا كردن چشم مادر او به دست حضرت، فرو نشاندن طغیان آب فرات از سوي امام علي(ع) و ... همه بيان‌گر ولايت تكوينى آنهاست. البته این ولایت شاخه هاى ديگرى نيز دارد، از جمله: تأثيرگذارى در قلوب آماده پذيرش حق و تربيت و هدايت غير آشكار نفوس لايق از طريق امدادهاى معنوى و روحانى و موارد دیگر که نمونه هاى فراوانى دارد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

الصوم جنة من النار

روزه سپري در برابر آتش است

ميزان الحکمة 6 / 392