پاسخ اجمالی:
از مشکلات مهم بر سر راه انسان، احساس گناهکارى بر اثر اعمال بد پیشین است، خصوصا اگر این گناهان، سنگین باشد. در فرهنگ اسلامى این مشکل حل شده و درهای لطف الهی از طریق توبه و انابه باز است. اما طبق آیه 53-54 سوره زمر این بازگشت، بى قید و شرط نیست و باید از یکسو، در خود انقلاب درونى ایجاد کند و از سوى دیگر پایه هاى ایمان و اعتقادات را نوسازى کند. از سوى سوم با اعمال صالح، ناتوانى روحى و ضعف اخلاقى خود را جبران نمایند، البته هر قدر گناهان سابق سنگین تر باشد باید اعمال صالح ترى انجام دهد.
پاسخ تفصیلی:
از مشکلات مهمى که بر سر راه مسائل تربیتى وجود دارد، احساس گناهکارى بر اثر اعمال بد پیشین است، مخصوصاً زمانى که این گناهان، سنگین باشد، که این فکر دائماً در نظر انسان مجسم مى شود که اگر بخواهد، مسیر خود را به سوى پاکى و تقوا تغییر دهد، و به راه خدا باز گردد، چگونه مى تواند از مسئولیت سنگین گذشته، خود را برهاند؟ این فکر مانند کابوسى وحشتناک بر روح او سایه مى افکند، و چه بسا او را از تغییر برنامه زندگى و گرایش به پاکى باز مى دارد به او مى گوید توبه کردن چه سود؟!
زنجیر اعمال گذشته ات، همچون یک طوق لعنت بر دست و پاى تو است، اصلاً تو رنگ گناه پیدا کرده اى، رنگى ثابت و تغییرناپذیر!
کسانى که با مسائل تربیتى و گنهکاران توبه کار، سر و کار دارند آنچه را گفتیم به خوبى آزموده اند، آنها مى دانند که این چه مشکل بزرگى است؟
در فرهنگ اسلامى که از قرآن مجید گرفته شده، این مشکل حل شده، و توبه و انابه را هر گاه با شرائط، همراه باشد وسیله قاطعى براى جدا شدن از گذشته، و آغاز یک زندگى جدید، و حتى «تولد ثانوى» مى داند، کراراً در روایات درباره بعضى از گنهکاران مى خوانیم: «کَما وَلَدَتْهُ أُمُّهُ»؛ (او همانند زمانى است که از مادر متولد شده!). (1)
به این ترتیب، قرآن درهاى لطف الهى را به روى هر انسانى، در هر شرائطى، و با هر گونه بار مسئولیتى، باز مى گذارد و نمونه زنده اش آیات «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لاتَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ*وَ أَنِیبُوا إِلى رَبِّکُمْ وَ أَسْلِمُوا لَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَکُمُ الْعَذابُ ثُمَّ لاتُنْصَرُونَ »؛ (به آنها بگو اى بندگان من که بر خودتان اسراف و ستم کرده اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى بخشد که او بخشنده و مهربان است*به سوى پروردگارتان باز گردید و در برابر او تسلیم شوید، [و فرمانش را به گوش جان بشنوید و پذیرا گردید] پیش از آن که عذاب دامانتان را بگیرد، سپس هیچ کس نتواند به یارى شما برخیزد)، (2) است که با انواع لطائف بیان، مجرمان و گناهکاران را به سوى خدا دعوت مى کند و به آنها قول مى دهد که مى توانند خود را از زندگى گذشته، به کلى جدا کنند.
در روایتى از پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ کَمَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ»؛ (کسى که از گناه توبه کند، همانند کسى است که اصلاً گناه نکرده است). (3)
همین معنى، با اضافه اى از امام باقر(علیه السلام) نقل شده که فرمود: «التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ کَمَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ وَ الْمُقِیمُ عَلَى الذَّنْبِ وَ هُوَ مُسْتَغْفِرٌ مِنْهُ کَالْمُسْتَهْزِئِ»؛ (کسى که از گناه توبه کند، همچون کسى است که گناه نکرده، و کسى که استغفار مى کند، و با این حال به گناه ادامه مى دهد، مانند کسى است که مسخره مى کند». (4)
ولى بدیهى است این بازگشت به سوى رحمت الهى، نمى تواند بى قید و شرط باشد که او حکیم است و کارى بى حساب نمى کند، اگر آغوش رحمتش را به روى همگان گشوده، و پیوسته آنها را به سوى خود مى خواند، وجود آمادگى هائى در بندگان نیز لازم است.
از یکسو، باید با تمام وجود خواهان بازگشت باشند و انقلاب درونى و دگرگونى بنیادى پیدا کنند.
از سوى دیگر، باید بعد از بازگشت پایه هاى ایمان و اعتقاداتشان که بر اثر طوفان گناه، فرو ریخته، نوسازى و تجدید بنا کنند.
و از سوى سوم، باید با اعمال صالح، ناتوانى روحى و ضعف اخلاقى خود را جبران نمایند، البته هر قدر گناهان سابق سنگین تر بوده، باید اعمال صالح ترى انجام دهند. (5)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.