به فرمان امام عصر (ع) وبا وصيت و معرفى نوبختى، پس از حسين بن روح، على بن محمد
سمرى(1) منصب نيابت خاص و اداره امور شيعيان را عهده دار گرديد. (2)
سمرى از اصحاب و ياران امام عسكرى - عليه السلام - بوده است. (3) او تا سال 329
كه ديده از جهان فرو بست، مسئوليت نيابت و وكالت خاص را به عهده داشت. چند روز پيش
از وفات او توقيعى از ناحيه امام به اين مضمون خطاب به وى صادر شد:
اى على بن محمد سمرى! خداوند در سوك فقدان تو پاداشى بزرگ به برادرانت عطا كند. تو
تا شش روز ديگر از دنيا خواهى رفت. كارهايت را مرتب كن و هيچ كس را به جانشينى خويش
مگمار. دوران غيبت كامل فرا رسيده است و من جز با اجازه خداوند متعال ظهور نخواهم
كرد و ظهور من پس از گذشت مدتى طولانى و قساوت دلها و پر شدن زمين ازستم خواهد بود.
افرادى نزد شيعيان من مدّعى مشاهده من (ارتباط با من به عنوان نايب خاص) خواهند شد.
آگاه باشيد كه هر كس پيش از خروج «سفيانى» و «صيحه آسمانى» (4) چنين ادعايى بكند،
دروغگو و افترا زننده است و هيچ حركت و نيرويى جز به خداوند عظيم نيست. (5)
در ششمين روز پس از صدور توقيع، ابو الحسن سمرى از دنيا رفت. (6) پيش از مرگش از
وى پرسيدند: نايب بعد از تو كيست؟ پاسخ داد: اجازه ندارم كسى را معرفى كنم. (7)
با در گذشت ابو الحسن سمرى دوره جديدى در تاريخ شيعه آغاز گرديد كه به دوران غيبت
كبرى معروف است و ما در صفحات آينده پيرامون آن بحث خواهيم كرد.
1- سَيمَرى و صَيٌمَرى نيز گفته شده است (صدر، محمد، تاريخ الغيبة الصغرى، ط 1، بيروت دار التعارف للمطبوعات، 1392 ه". ق، ص 412). - طوسى،، همان كتاب، ص .445 2- طوسى،، همان كتاب، ص .242 3- صدر، همان كتاب ص .412 4- چنانكه در بحث علائم ظهور گفته شده، قيام شخصى به نام سفيانى و صداى آسمانى از علامتهايى هستند كه در آستانه ظهور امام رخ خواهد داد. 5- طوسى،، الغيبة، ص 242 و 243 - مجلسى،، بحار الأنوار، ج 51، ص 361 - طبرسى،، همان كتاب، ص 445 - صدر، همان كتاب، ص- .15 6- طوسى،، همان كتاب، ص .243 7- طوسى،، همان كتاب، ص .242