د - پاسخگويى به سؤالات فقهى و مشكلات عقيدتى
فهرست موضوعات
جستجو 

حوزه فعاليت نواب اربعه تنها به مواردى كه شمرديم محدود نمى شد، بلكه دايره فعاليت آنها شامل پاسخگويى به همه گونه سؤالات فقهى و شرعى، حل مشكلات عقيدتى و نيز ميارزه علمى با شبهاتى مى شد كه مخالفان مطرح مى كردند و از اين راه در تضعيف عقايد و پريشانى فكرى شيعيان مى كوشيدند.
نواب خاصّ، اين وظايف را با استفاده از آموزشهاى امام و دانش بسيار بالايى كه داشتند، به بهترين وجهى انجام مى دادند. نگاهى گذرا به كارنامه سفارت اين چهار شخصيت بزگر، ابعاد گسترده كوششها و موفقيهاى آنان را در اين زمينه نشان مى دهد.
آنان از يك سو، وسوسه هاى مربوط به انكار وجود امام را، از راههاى گوناگون خنثى مى كردند و در اين راستا، گاه ناگزير، پرده از ديدارهاى سرّى خود را امام بر مى داشتند (1) و گاهى نيز توقيعى از سوى حضرت در اين باره صادر مى شد و امام در دفع شبهات مزبور به كمك آنان مى شتافت. (2)
از سوى ديگر، سؤالات فقهى و شرعى شيعيان را به عرض امام رسانده پاسخ آنها را مى گرفتند و به مردم ابلاغ مى كردند. به عنوان نمونه، مى توان از توقيعى نام برد كه توسط محمد بن عثمان صادر شده و طى آن به پرسشهاى «اسحاق بن يعقوب» در زمينه هاى گوناگون پاسخ داده شده است. (3) همچنين مى توان توقيع مفصلى ياد كرد كه در پاسخ به سؤالات نماينده مردم قم، «محمد بن عبدالله بن جعفر حميرى»، صادر گرديد. (4)
از اين گذشته، گاه، نواب خاصّ، مناظراتى با مخالفان انجام داده و آنان را محكوم مى ساختند و تأكيد مى كردند كه اين پاسخها را از امام آموخته اند. چنانكه حسين بن روح، در يك مجلس مناره، پاسخ شخصى را كه شبهه اى در مورد شهادت امام حسين - عليه السلام - مطرح كرده بود، به صورت گسترده بيان نمود و فرداى آن روز با اشارهبه پاسخ مزبور، به يكى از شيعيان - كه فكر مى كرد پاسخها تراوش فكرى خود اوست - اظهار داشت: اگر از آسمان سقوط كنم و طعمه مرغان هوا شرم يا باد تندى مرا به محل درورى پرتاب كند، در نظرم بهتر از اين است كه در دين خدا رأى و نظريه شخصى خود را اظهار كنم. مطالبى كه ديروز شنيدى از حجت خدا شنيده شده است. (5)
همچينين وى در پاسخ پرسش يكى از متكلّمان وقت در مورد عامل شهادت امام موسى بن جعفر - عليه السلام - و اينكه آيا پيشوايان معصوم همه، با شمشير يا با مسموميّت در گذشته اند و نيز راز برترى حضرت فاطمه - عليها السلام - نسبت به دختران ديگر پيامبر اسلام (ص)، توضيحات روشن و قانع كننده اى داد كه تحسين دانشمند مزبور را بر انگيخت و گفت: در اين باره پاسخى از اين بهتر و كوتاهتر از كسى نشنيده ام (6).

1- صدوق، كمال الدين، رقم، مؤسسة النشر الاسلامى (التابعة) لجماعة المدرسين بقم المشرفة، 1405 ه". ق، ص 440 - .441
2- طوسى،، همان كتاب، ص 176 - .177
3- طبرسى،، همان كتاب، ص 452 - .453
4- طوسى،، همان كتاب، ص 229 - .236
5- طوسى،، همان كتاب، ص 198 - .199
6- طوسى،، همان كتاب، ص 238 - .239
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای