مهدى (ع) در منابع شيعه
فهرست موضوعات
جستجو 

اخبار و روايات فراوانى از پيامبر اسلام و هر يك از امامان - عليهم السلام - درباره تولد، غيبت، ظهور و قيام جهانى و ساير ويژگيهاى حضرت مهدى نقل شده و در واقع سالها پيش از تولد آن حضرت، خصوصيات و ويژگيهاى او - از قبيل اينكه: او از خاندان پيامبر (ص)، از فرزندان فاطمه - عليها السلام - و از نسل حسين - عليه السلام - است و با قيام جهانى خويش زمين را پر از عدل و داد خواهد كرد - پيشگويى شده است. تعداد اين روايات به حدى فراوان است كه درباره كمتر موضوعى از موضوعات اسلامى اين اندازه حديث وارد شده است.
ما نخست به تعداد روايات وارد شده از ائمه شيعه درباره حضرت مهدى - عليه السلام - و نيز اسامى كتبى كه علماى اين مذهب مستقلاً درباره آن حضرت نوشته اند اشاره مى كنيم، سپس روايات رسيده از پيامبر اسلام (ص) از طريق اهل سنت و نيز كتب آنها را در اين باره مورد بررسى قرار مى دهيم:
در اينجا بى مناسبت نيست ياد آورى كنيم: با آنكه عصر هر يك از ائمه و يژگيهايى داشته و توجه آن بزرگواران قاعدتاً معطوف به مسائل و موضوعات حادّ روز بوده، امّا در عين حال، موضوع حضرت مهدى - عج الله تعالى فرجه الشريف - همواره مورد نظر آنان بوده و به مناسبتهاى گوناگون بيانات و پيشگوييهاى فراوانى نموده اند كه ذيلاً به عنوان نمونه آمارى اجمالى از احاديثى كه از ائمه در اين زمينه رسيده از نظر خوانندگان محترم مى گذرانيم:
1 - امير مؤمنان - عليه السلام - 51 حديث،
2 - امام حسن - عليه السلام - 5 حديث،
3 - امام حسين - عليه السلام - 14 حديث،
4 - امام زين العابدين - عليه السلام - 11 حديث،
5 - امام باقر - عليه السلام - 63 حديث،
6 - امام صادق - عليه السلام - 124 حديث،
7 - امام موسى بن جعفر - عليه السلام - 6 حديث،
8 - امام رضا - عليه السلام - 19 حديث،
9 - امام جواد - عليه السلام - 6 حديث،
10 - امام هادى - عليه السلام - 6 حديث،
11 - امام حسن عسكرى - عليه السلام - 22 حديث. (1)(2)
به عنوان نمونه به نقل چند حديث اكتفا مى كنيم:
الف - امير مؤمنان - عليه السلام - مى فرمايد: پيامبر اسلامى فرمود: عمر جهان به پايان نمى رسد مگر آنكه مردى از نسل حسين امور امّت مرا در دست مى گيرد و دنيا را پر از عدل مى كند همچنانكه پر از ظلم شده است. (3)
از امير مؤمنان - عليه السلام - در «نهج البلاغه» سخنان متعددى در اين زمينه نقل شده است. (4) از آن جمله مى فرمايد: دنيا، همچون شتر چموشى كه از دوشيدن شيرش جلوگيرى مى كند (و به سراغ بچه اش مى رود) پس از چموشى، به ما روى مى آورد. (5) خداوند مى فرمايد: «ما مى خواهيم به مستضعفان زمين نعمت بخشيم و آنان را پيشوايان و وارثان زمين قرار دهيم». (6)
ب - حسين بن على - عليه السلام - مى فرمود:
اگر از عمر دنيا تنها يك روز باقى مانده باشد، خداوند آن روز را طولانى مى كند تا آنكه مردى از نسل من قيام مى كند و دنيا را پر از عدل و داد مى كند چنانكه از ظلم و ستم پر شده است. از رسول خدا شنيدم چنين مى فرمود. (7)
ج - امام جواد - عليه السلام - به عبد العظيم حسنى - س - فرمود:
قائم ما همان مهدى منتظّر است كه در زمان غيبت بايد در انتظارش بود و در زمان ظهور بايد اطاعتش نمود. او سومين فرزند من خواهد بود. سوگند به آن خدايى كه محمد را به پيامبرى برگزيد و امامت را ويژه ما خاندان قرار داد، اگر از عمر دنيا جز يك روز باقى نمانده باشد، خدا آن روز را طولانى مى گرداند تا مهدى ظاهر شود و زمين را از عدل و داد پر كند چنانكه از ظلم و ستم پر شده است. خداوند متعال كار وى را يك شبه اصلاح مى كند، چنانكه كار موسى كليم الله را در يك شب اصلاح فرمود: او رفت تا براى همسرش آتش بياورد اما با منصب نبوت و رسالت برگشت.
امام جواد سپس فرمود: بهترين اعمال شيعيان ما، انتظار ظهور و قيام اوست. (8)

كتابهايى كه پيش از تولد مهدى (ع) درباره او تأليف شده است.
موضوع غيبت و قيام حضرت مهدى در اسلام به قدرى قطعى و مسلّم بوده كه كتابهاى متعددى درباره آن تأليف شده و تاريخ نگارش بعضى از آنها سالها پيش از تولد حضرت بوده است. مثلاً 0حسن بن محبوب زراد» (م 224)، يكى از محدثان و مصنفان موثق شيعه، كتاب «المشيخ » را يكصد سال قبل از غيبت كبرى نوشته و اخبار مربوط به غيبت امام مهدى را در آن نقل كرده است. (9)
مرحوم طبرسى مى نويسد: محدثان شيعه در زمان امام باقر و امام صدق - عليهما السلام - اخبار غيبت را در تأليفات خويش آورده اند. (10)
همچنين برخى از اصحاب ائمه درباره آن حضرت و قيام او كتاب نوشته اند، مانند ابراهيم بن صالح انماطى (11) (از ياران امام باقر)، حسن بن محمد بن سماعه (12) (از اصحاب امام موسى بن جعفر - عليهما السلام -)، محمد بن حسن بن جمهور (13) (از ياران امام رضا - عليه السلام -)، على بن مهزيار (14) (از ياران امام جواد - عليه السلام -) و فضل بن شاذان نيشابورى (15) (از شاگردان امام رضا و امام جواد و امام هادى - عليهم السلام -) (16).

1- امينى،، ابراهيم، دادگستر جهان، چاپ چهارم، قم، انتشارات دار الفكر، 1352 ه". ش، ص 74 - .82 اين آمار از روى احاديث منقول در كتاب «منتخب الأئر» تهيه شده است و اگر تتبع بيشترى صورت گيرد، طبعاً تعداد احاديث بيش از اين خواهد بود.
2) درباره روايات منقول از پيامبر اسلام، در بخش روايات اهل سنت توضيح خواهيم داد.
3- محمد بن جرير بن رستم طبرى،، دلائل الامامة، الطبعة الثالثة، قم، منشورات الرضى،، ص .240
14- ر.ك به: مهدى فقيه ايمانى، مهدى منتظر در نهج البلاغة، اصفهان، كتابخانه عمومى امام امير المؤمنين على - عليه السلام -.
5- لتعطفنّ الدنيا علينا عطف الضروس على ولدها (ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغة، قاهره، دار احيأ الكتب العربية، 1960 م، ج 19، ص 29، حكمت 205).
6- ونريد أن نمنّ على الذين استضعفوا فى الأرض ونجعلهم أئمّة ونجعلهم الوارثين (قصص: 6).
7- صدوق، كمال الدين، مؤسسة النشر الاسلامى (التابعة) لجماعة المدرسين بقم المشرفة، 1405 ه". ق، ج 1، ص .318
8- صدوق، همان كتاب، ج 2، ص 377 - مجلسى،، بحار الأنوار، تهران، المكتبة الاسلامية، 1393 ه". ق، ج 51، ص .156
9- طبرسى،، اًعلام الورى، الطبعة الثالثة، تهران، دار الكتب الاسلامية، ص 443 - .444
10- طبرسى،، همان كتاب، ص .443
11- شيخ طوسى،، فهرست، مشهد، دانشگاه مشهد، 1351 ه". ش، ص 14، شماره 19 - نجاشى،، فهرست اسمأ مصنفى الشيعة، قم، مكتبة الداورى،، ص 11 - ابن داود، رجال، قم، منشورات الرضى،، ص 32، شماره .23
12- نجاشى،، همان كتاب، ص 29 - طوسى،، فهرست، ص 98، شماره .205
13- نجاشى،، همان كتاب، ص 29 - طوسى،، فهرست، ص 98، شماره .205
14- نجاشى،، همان كتاب، ص .178
15- نجاشى،، همان كتاب، ص 17 - (آيت الله) صافى،، منتخب الأثر، تهران، مركز نشر كتاب، 1373 ه". ق، ص 466 و .467
16- البته ابراهيم انماطى و حسن بن محمد بن سماعة واقفى بودند و هدفشان از نوشتن چنين كتابى، اثبات ديدگاههاى خودشان بوده است، اما رد هر حال اين موضوع نشان مى دهد كه غيبت يك موضوع مسلّم بوده است. (دكتر حسين، جاسم، تاريخ سياسى غيبت امام دوازدهم، چاپ اوّل، تهران، انتشارات امير كبير، 1367 ه". ش، ص 21 و 22).
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای