1ـ رمز پیچیدگى صفات خدا
فهرست موضوعات
جستجو 

 

بارها گفته ایم به همان اندازه که راه خداجویى روشن و هموار است طریق خداشناسى پیچیده است و به بیان دیگر علم به وجود خدا از طریق مطالعه اسرار آفرینش در زمین و آسمان و بررسى عجایب آفرینش مخلوقات، کار بسیار سختى است. هر انسانى در هر حد از علم و شعور باشد آثار علم و قدرت و عظمت او را در همه جا و در همه چیز مى بیند; ولى فهم کنه ذات و صفات او بسیار مشکل است، زیرا همان گونه که امام(علیه السلام) در خطبه بالا اشاره فرمود ما دراین جا گرفتار قیاس گمراه کننده اى مى شویم، ما تنها صفاتى را مى شناسیم که از طریق ابزار و ادوات و هیئات و آمیخته با زمان و مکان مفهوم است. بدیهى است کسى که مافوق زمان و مکان و ابزار و ادوات است و از هر نظر وجود او و صفاتش نامتناهى است درک آن براى ما مشکل و یا به تعبیرى غیر ممکن است: «ما لِتُراب وَ ربِّ الأَرْبابِ».

ما حتى قادر به درک اوصاف مخلوقات برتر همچون ملائکه مقرّبین نیستیم ـ همان گونه که امام(علیه السلام) در خطبه بالا اشاره کرد ـ تا چه رسد به درک صفات خالق آنها.

به همین دلیل به ما دستور روشنى داده شده و در مرحله درک کنه ذات و صفات به علم اجمالى قناعت کنیم و براى درک علم تفصیلى نکوشیم که در دسترس ما قرار نمى گیرد.

فى المثل ما مى دانیم: خدا از همه چیز آگاه و بر هر چیز قادر است اما آگاهى او از طریق صورتهاى ذهنى مانند ما انسانهاست؟ البتّه نه! پس از چه طریقى است دقیقاً نمى دانیم.

این حقیقتى است که امام(علیه السلام) در خطبه هاى نهج البلاغه کراراً به آن اشاره فرموده است مخصوصاً در خطبه اشباح، (خطبه 91) به صورت گسترده اى به آن پرداخته است و سایر امامان معصوم(علیهم السلام) به ورود در این وادى هشدار داده اند که مرحوم کلینى در کافى و صدوق در کتاب توحید نمونه هایى از آن را نقل کرده اند.

عبدالملک اعین که از اصحاب امام صادق(علیه السلام) بود خدمتش نامه نگاشت که گروهى در عراق خدا را با اوصاف جسمانى توصیف مى کنند! فدایت شوم اگر مصلحت مى دانى مذهب صحیح را در توحید براى من بنویس. امام(علیه السلام) در پاسخ او نوشت: خدایت رحمت کند سؤال از توحید و پاره اى از انحرافات مردم آن منطقه کرده بودى، بدان! خدایى که مثل و همانندى ندارد و سمیع و بصیر است از اوصافى که افراد ناآگاه درباره او ذکر مى کنند و او را شبیه مخلوقات مى دانند و به خدا افترا مى بندند برتر و بالاتر است.

بدان! مذهب صحیح همان چیزى که در قرآن نازل شده است. بطلان و تشبیه را از خدا نفى کن (اشاره به این است که در باب صفات خدا نه تشبیه به مخلوقات قائل شویم و نه اعتقاد به عدم به طور کلى; بلکه به معرفت اجمالى قناعت کن).(1)

 

 


 
1. کتاب وافى، جلد 1، صفحه 405، باب 40.
 
 
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای