مسائل متفرّقه ارث
فهرست موضوعات
جستجو 

سؤال 1356 ـ در مورد تفاوتهاى زن و مرد از لحاظ ارث، که چرا اسلام سهم مرد را دو برابر سهم زن قرار داده است، توضیح بفرمایید.

جواب: دلیل آن روشن است; زنان هنگامى که شوهر مى کنند هزینه اى براى زندگى نمى پردازند و در اسلام تمام هزینه آنها بر دوش مردان است، و به تعبیر دیگر مردان هم باید هزینه زندگى خود را بپردازند و هم هزینه زندگى فرزندان و زنانشان را، و با این حال طبیعى است که سهم ارث آنها بیشتر باشد، ممکن است گفته شود بعضى از زنان شوهر نمى کنند و بعضى از مردان زن نمى گیرند، درباره آنها چطور؟ پاسخ آن نیز با توجّه به یک نکته معلوم مى شود و آن این که قوانین الهى (بلکه تمام قانونها) هماهنگ با نوع افراد جامعه است. افراد استثنایى معیار قوانین نیستند (شرح بیشتر را در تفسیر نمونه، جلد سوّم، صفحه 374، ذیل آیه دوازدهم سوره نسا مطالعه فرمایید).

سؤال 1357 ـ آیا شرعى و انسانى است که پدرى، فرزندان همسر دوّم خود را، علاوه بر تبعیض شدید عاطفى و مادّى در دوران حیات، پس از مرگ نیز از ارث محروم و همه را به فرزندان همسر اوّل ببخشد؟

جواب: کسى نمى تواند فرزندان خود را از ارث محروم کند; تنها مى تواند نسبت به یک سوّم از اموال خود سفارش کند که آن را به هر کس مى خواهد بدهند; امّا دو سوّم دیگر باید مطابق قانون ارث تقسیم گردد، اضافه بر این عدالت میان فرزندان یک اصل اسلامى است.

سؤال 1358 ـ بر فرض پذیرش این مسأله که انسان مالک بدن خود مى باشد و مى تواند وصیّت نماید که در قبال برداشتن عضوى از بدن او براى جرّاحى وجهى در مقابل آن بگیرند، آیا این پول به وارث مى رسد، و یا باید در امور خیریّه که ثوابش به فرد فوت شده مى رسد، خرج و مصرف شود؟

جواب: وجه مزبور باید در کارهاى خیر براى میّت صرف شود، به وارث نمى رسد.

سؤال 1359 ـ پدرم از دنیا رفت و جز من فرزندى نداشت; نه از مادرم و نه از همسر دیگرش. آن مرحوم وصیّت کرد به شرطى که نامادرى من شوهر نکند، اضافه بر هشت یک ارث ببرد. بر همین اساس، توافقى صورت گرفت و ایشان پس از اخذ ارث، با زیرپا گذاشتن وصیّتنامه، ازدواج کرد. وکیل ایشان با تردستى توافقنامه را طورى تنظیم کرد که ضمن عمل به مفاد وصیّت، در تقسیم ارث نامى از وصیّتنامه برده نشد. با توجّه به مقدّمه فوق به سؤالات زیر پاسخ فرمایید:

الف) آیا عدم ذکر لفظ وصیّتنامه در توافقنامه، از طرف وکیل (که در حقیقت راه را براى ازدواج این خانم پس از گرفتن ارث بازکرده) نوعى تدلیس محسوب مى شود؟

جواب: در صورتى که به شرط عمل نکرده و ازدواج نموده باشد، ازدواجش صحیح است; ولى باید مازاد بر یک هشتم را به ورثه برگرداند. (اگر هر دو همسر حیات دارند یک هشتم سهم مجموع آنهاست).

ب) آیا نامادرى من با استناد به عدم ذکر لفظ وصیّتنامه در توافقنامه، مى تواند ادّعا کند که ازدواج او و شکستن شرط پدرم پس از گرفتن ارث، اشکالى ندارد؟

جواب: باید مطابق شرط عمل کند و یا مقدار اضافه را برگرداند.

سؤال 1360 ـ مى دانیم که فرزندخواندگان ارث نمى برند. حال اگر زن و مردى که کودکى را به فرزندى قبول کرده اند، فرزندى از خود نداشته باشند، آیا باز هم فرزندخوانده ارث نمى برد؟.

جواب: فرزندخوانده احکام فرزند را ندارد و در هیچ حالت ارث نمى برد; ولى مرد و زنى که او را به فرزندى پذیرفته اند مى توانند وصیّت کنند که مقدارى از اموال آنها (حدّاکثر تا ثلث) را به فرزندخوانده خویش بدهند، و یا در حال حیات و صحّت و سلامت، بخشى از اموال خود را به او واگذار کنند و مى توانند حقّ فسخ را براى خود مادام الحیاة محفوظ دارند.

سؤال 1361 ـ از شخصى سه فرزند دختر باقى مانده است، که هر کدام بالغه و عاقله و داراى فرزند هستند، مقدارى ملک از پدرشان باقى مانده است، یکى از آنها برادر شوهر و فرزند خود و دو نفر دیگر شوهر خویش را وکیل کرده اند تا ملک را تقسیم کنند، وکلا با ریسمان اندازه گیرى و قرعه کشى کرده و هرکدام راضى و قانع شدند، مدّت 28 سال از این تقسیم گذشت و خواهر بزرگ فوت کرد. اکنون ورثه او مدّعى هستند که مادرشان به حقّ خود نرسیده است; حکم شرع در این مسأله چیست؟

جواب: تقسیم به قوّت خود باقى است; مگر این که با دلیل قاطع شرعى ثابت شود که او در آن زمان به حقّ خود نرسیده است.

سؤال 1362 ـ مخارج بیمارى پدر مرحومم بر عهده چه کسى است؟

جواب: مخارج بیمارى پدر بر عهده خود اوست و از ترکه برداشته مى شود; مگر این که بعضى از فرزندان یا غیر آنها به میل خود آن را پرداخته باشند.

سؤال 1363 ـ در ادارات دولتى مبلغى حدود 200 الى 300 هزار تومان به عنوان حقّ دفن و کفن به کارمندان اختصاص مى دهند، لطفاً در این مورد به دو سؤال زیر پاسخ دهید:

الف) آیا مبلغ مذکور، که بعد از فوت به بستگان تحویل داده مى شود، جزء اموال میّت و ترکه او حساب مى شود و بین همه ورّاث تقسیم مى شود؟

ب) آیا میّت مى تواند آن را براى شخص خاصّ یا مصرف خاصّى وصیّت کند؟

جواب: هر مقدار آن در مصرف خاص مصرف شده مشکلى ندارد و باقیمانده در حکم اموال میّت است; مگر این که در مقرّرات ادارى ضوابط خاصّى براى آن قرار داده شده باشد.

سؤال 1364 ـ در قتل خطا و شبه عمد، آیا قاتل از مورّث خود ارث مى برد؟

جواب: ارث مى برد.

سؤال 1365 ـ آیا فرزند متولّد از تلقیح مصنوعى، اگر نطفه از یک مرد اجنبى باشد، از پدر خود ارث مى برد؟ و آیا این فرزند از مادر، و مادر از فرزند ارث مى برد؟

جواب: اگر نطفه از مرد اجنبى بوده باشد نه از پدر ارث مى برد و نه از مادر; ولى نسبت به پدر و مادر محرم است.

سؤال 1366 ـ در تجاوز به عنف، به زن تجاوز شده مهر المثل تعلّق مى گیرد، حال اگر آن زن از دنیا رفته باشد، آیا حقّ مطالبه مهرالمثل به ورثه منتقل مى شود؟

جواب: آرى به ورثه منتقل مى شود.

سؤال 1367 ـ شخصى داراى سه دختر و چهار پسر مى باشد، که همگى قبل از فوت پدر ازدواج نموده اند، سه نفر از پسرها، بنا به دلایل خاصّى، ترک وطن نموده و در شهرستانها امرار معاش مى کنند. از این پدر مقدارى زمین کشاورزى، باغ، منزل مسکونى با اثاثیه، لوازم خانگى و حیوانات اهلى باقى مانده است، در هنگام فوت پدر براى این که مادر سرگردان نشود از تقسیم ارثیه خوددارى شد. فرزند بزرگتر همه مایملک را تصاحب نموده و از آنها استفاده مى کند، علاوه بر این که مقدارى از زمینها را به نام خود نموده و مادر را نیز از خانه بیرون کرده است، حال که فرزندان دیگر ارثیه خود را مطالبه مى کنند، به هیچ وجه حاضر به تقسیم ارثیه نمى شود و با سر و صدا و آبروریزى طفره مى رود، حکم الهى چیست؟

جواب: مال الارث باید مطابق قانون اسلام میان همه ورثه تقسیم شود و هیچ کس حق ندارد بیش از سهم خود را بگیرد که گناه بزرگ و غیرقابل بخششى است و مالک آن نخواهد شد.

سؤال 1368 ـ شوهرم مدّت دوازده سال مریض بود و امسال از دنیا رفت، شش پسر و سه دختر دارم، براى سه تن از پسرها و یکى از دخترها تشکیل خانواده داده و مخارج زیادى را برایشان متحمّل شده ام و هم اکنون سه پسر و دو دختر دیگر در منزل هستند و تقریباً یک صد و پنجاه هزار تومان بدهکارى داریم. حتّى وضعمان به جایى رسیده که شبها بچّه هایم گرسنه سر به بالین مى گذارند. کلّ دارایى شوهرم یک قطعه زمین 75 مترى و یک ساختمان است که مى خواهم زمین را بفروشم و بدهکاریها و وجوهات شوهرم از قبیل خمس، زکات، نماز، روزه و غیره که بر ذمّه اوست را تدریجاً بپردازم; ولى بچّه هاى بزرگم مخالفت و حتّى مرا تهدید مى کنند! حکم الهى چیست؟

جواب: باید با نظر وصى، زمین یا دیگر اموال آن مرحوم را بفروشید و تمام بدهکاریهاى زمان حیات او را ادا کنید و حتّى یک روز هم تأخیر نیندازید که شرعاً جایز نیست و همچنین اگر از باب خمس و زکات بدهکارى دارد باید پرداخته شود; ولى هزینه هاى ازدواج بچّه هایى که ازدواج نکرده اند از سهم الارث خودشان خواهد بود; مگر این که دیگران رضایت دهند که از تمام مال الارث خارج شود.

سؤال 1369 ـ شخصى دو همسر داشته است; یکى فوت شده و دوّمى در قید حیات مى باشد; کیفیّت اداى مهریّه هر کدام از ترکه میّت را بیان فرمایید.

جواب: هر کدام از آن دو زن مهریّه خودشان را مى برند، و مهریّه مانند سایر دیون است.

سؤال 1370 ـ فرزند بزرگ خانواده که همراه پدر از کودکى کاسبى و کار کرده است نسبت به ارثى که مانده چه حقّى دارد؟

جواب: فرزندى که با پدر کار کرده علاوه بر سهم الارث معادل اجرت خود را از اموال او مى برد; مگر این که در مقابل آن عوضى گرفته باشد، یا ثابت شود قصد تبرّع داشته است.

12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای