1 ـ آیا آیه نخست منسوخ شده؟
فهرست موضوعات
جستجو 


همان طور که مشاهده کردیم، آیه نخست، به مسلمانان دستور مى دهد که حتى اگر لشگر دشمن ده برابر آنها باشد از مقابله با آنها سرباز نزنند، در حالى که در آیه دوم نسبت را به دو برابر تنزل داده است.
این اختلاف ظاهرى سبب شده که بعضى حکم آیه اول را به وسیله آیه دوم منسوخ بدانند.
و یا آیه اول را بر یک حکم مستحب و آیه دوم را بر یک حکم واجب حمل کنند.
یعنى اگر تعداد دشمنان حداکثر دو برابر تعداد مسلمانان باشد وظیفه دارند از میدان جهاد عقب نشینى نکنند، اما اگر بیش از دو برابر باشد تا ده برابر مى توانند از جهاد خوددارى کنند، اما بهتر آن است که باز هم دست از جهاد بر ندارند.
ولى جمعى از مفسران را عقیده بر این است که: اختلاف ظاهرى بین دو آیه، نه دلیل بر نسخ است و نه دلیل بر استحباب، بلکه هر یک از این دو حکم، مورد معینى دارد.
به هنگامى که مسلمانان گرفتار ضعف و سستى شوند و در میان آنها افراد تازه کار، نا آزموده و ساخته نشده بوده باشند، مقیاس سنجش همان نسبت دو برابر است.
ولى به هنگامى که افراد، ساخته شده، ورزیده و قوى الایمان ـ همانند بسیارى از رزمندگان «بدر» ـ بوده باشند این نسبت تا ده برابر ترقى مى کند.
بنابراین، دو حکم مذکور در دو آیه، مربوط به دو گروه مختلف و در شرائط متفاوت است، و به این ترتیب نسخى در اینجا وجود ندارد و اگر مى بینیم در بعضى از روایات، تعبیر به نسخ شده است، باید توجه داشته باشیم که نسخ در لسان روایات مفهوم وسیعى دارد که «تخصیص» را هم شامل مى شود.


* * *

12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای