بیگانگان را محرم اسرار خود نسازید
فهرست موضوعات
جستجو 


این آیه به دنبال آیاتى که مناسبات مسلمانان با کفار را بیان کرد، به یکى از مسائل حساس اشاره کرده و ضمن تشبیه لطیفى به مؤمنان هشدار مى دهد، مى فرماید: «اى کسانى که ایمان آورده اید! غیر از هم مسلکان خود، دوست و هم رازى انتخاب نکنید، و بیگانگان را از اسرار و رازهاى درونى خود با خبر نسازید» (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُمْ لا یَأْلُونَکُمْ خَبالاً).
«بِطانَة» در لغت، به معنى لباس زیرین است، و مقابل آن «ظهارة» به معنى لباس روئین مى باشد. و در اینجا کنایه از «محرم اسرار» است.
و «خَبال» در اصل، به معنى از بین رفتن چیزى است، غالباً به زیان هائى که در عقل انسان اثر مى گذارد، گفته مى شود.
یعنى کفار شایستگى دوستى شما را ندارند، و نباید آنان دوست و محرم اسرار شما باشند. کفار در رساندن شر و فساد نسبت به مسلمانان کوتاهى نمى کنند.
هرگز سوابق دوستى و رفاقت آنها با شما مانع از آن نیست که به خاطر جدائى در مذهب و مسلک، آرزوى زحمت و زیان شما را در دل خود نپرورانند، بلکه «پیوسته علاقه آنها این است که شما در رنج و زحمت باشید» (وَدُّوا ما عَنِتُّمْ).
آنها براى این که شما از مکنونات ضمیرشان آگاه نشوید، و رازشان فاش نگردد، معمولاً در سخنان و رفتار خود مراقبت مى کنند، و با احتیاط و دقت حرف مى زنند.
ولى با وجود این، «آثار عداوت و دشمنى از لابلاى سخنان آنها آشکار است» (قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ).
گاه به طور نا خودآگاه سخنانى بر زبان مى آورند، که مى توان گفت همانند جرقه ایست از آتش پنهانى دل هاى آنها، و مى توانید از آن، به ضمیر باطن آنان پى ببرید.
این آیه حقیقتى را بیان مى کند که امیر مؤمنان(علیه السلام) در سخنان خود توضیح فرموده است، آنجا که مى فرماید: ما أَضْمَرَ أَحَدٌ شَیْئاً اِلاّ ظَهَرَ فِى فَلَتاتِ لِسانِهِ وَ صَفَحاتِ وَجْهِهِ: «هیچ کس در ضمیر باطن، رازى را پنهان نمى دارد، مگر این که از رنگ چهره و لابلاى سخنان پراکنده و خالى از توجه او آشکار مى شود».(1)
خلاصه این که: خداوند بدین وسیله طریقه شناسائى باطن دشمنان را نشان داده، و از ضمیر باطن و راز درونیشان خبر مى دهد، و مى افزاید: «آنچه از عداوت و دشمنى در دل خود پنهان کرده اند، بمراتب از آنچه بر زبان مى آورند بزرگ تر است» (وَ ما تُخْفی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ).
سپس اضافه نموده: «ما براى شما این آیات را بیان کردیم، اگر در آن تدبر کنید» (قَدْ بَیَّنّا لَکُمُ الْآْیاتِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ).
به وسیله آن مى توانید دوست خود را از دشمن خویش تمیز دهید، و راه نجات از شرّ دشمنان را پیدا کنید.


* * *

در آیه بعد مى فرماید: «شما اى جمعیت مسلمانان! آنان را روى خویشاوندى و یا همجوارى و یا به علل دیگر دوست مى دارید، غافل از این که آنها شما را دوست نمى دارند، در حالى که شما به تمام کتاب هائى که از طرف خداوند نازل شده (اعم از کتاب خودتان و کتاب هاى آسمانى آنها) ایمان دارید» (ها أَنْتُمْ أُولاءِ تُحِبُّونَهُمْ وَ لا یُحِبُّونَکُمْ وَ تُؤْمِنُونَ بِالْکِتابِ کُلِّهِ).
ولى آنان به کتاب آسمانى شما ایمان ندارند.
آن گاه، قرآن چهره اصلى آنها را معرفى کرده، مى فرماید: «این دسته از اهل کتاب منافق هستند، چون با شما ملاقات کنند، مى گویند: ما ایمان داریم و آئین شما را تصدیق مى کنیم، ولى چون تنها شوند، از شدت کینه و عداوت و خشم سر انگشتان خود را به دندان مى گیرند» (وَ إِذا لَقُوکُمْ قالُوا آمَنّا وَ إِذا خَلَوْا عَضُّوا عَلَیْکُمُ الأَنامِلَ مِنَ الْغَیْظِ).
اى پیامبر! «بگو: با همین خشمى که دارید، بمیرید»! (قُلْ مُوتُوا بِغَیْظِکُمْ)، و این غصه تا روز مرگ دست از شما بر نخواهد داشت.
شما از وضع آنها آگاه نبودید، و خدا آگاه است; زیرا «خداوند از اسرار درون سینه ها با خبر است» (إِنَّ اللّهَ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ).


* * *

در آخرین آیه مورد بحث، یکى از نشانه هاى کینه و عداوت آنها بازگو شده است که: «اگر فتح و پیروزى و پیش آمد خوبى براى شما رخ دهد، آنها ناراحت مى شوند، و چنانچه حادثه ناگوارى براى شما رخ دهد خوشحال مى شوند» (إِنْ تَمْسَسْکُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْکُمْ سَیِّئَةٌ یَفْرَحُوا بِها).
«اما اگر در برابر کینه توزى هاى آنها استقامت کنید، و پرهیزگار و خویشتن دار باشید، آنان نمى توانند به وسیله نقشه هاى خائنانه خود به شما لطمه اى وارد کنند، زیرا خداوند به آنچه مى کنید کاملاً احاطه دارد» (وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا لا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْئاً إِنَّ اللّهَ بِما یَعْمَلُونَ مُحیطٌ).
بنابراین، از ذیل آیه استفاده مى شود: در امنیت بودن مسلمانان در برابر نقشه هاى شوم دشمنان، مشروط به استقامت، هوشیارى و داشتن تقوا است، و تنها در این صورت است که امنیت آنها تضمین گردیده است.


* * *


1 ـ «نهج البلاغه»، کلمات قصار، شماره 26.
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای