1 ـ این مثال هاى پى در پى که هر کدام از دیگرى گویاتر و ظریف تر است، همه در ارتباط با مسائل زراعى است، چرا که نه تنها براى مردم «مدینه» که این آیات در آنجا نازل شد و مردمى زراعت پیشه بودند، بلکه براى تمام مردم دنیا که به هر حال بخشى از زندگى آنان را مسائل زراعى تشکیل مى دهد آموزنده بوده و هست.
* * *
2 ـ از جمله وَ أَصابَهُ الْکِبَرُ وَ لَهُ ذُرِّیَّةٌ ضُعَفاءُ: «صاحب آن باغ، پیر و سالخورده باشد و فرزندانى کوچک و ناتوان داشته باشد» استفاده مى شود: انفاق و بخشش در راه خدا و کمک به نیازمندان همچون باغ خرمى است که هم خود انسان از ثمرات آن بهره مند مى شود و هم فرزندان او، در حالى که ریاکارى و منت و آزار، هم سبب محرومیت خود او مى شود و هم نسل هاى آینده که باید از ثمرات و برکات اعمال نیک او بهره مند گردند، محروم خواهند شد، و این خود دلیل بر آن است که نسل هاى آینده در نتایج اعمال نیک نسل هاى گذشته سهیم هستند.
از نظر اجتماعى نیز چنین است; زیرا محبوبیت و اعتمادى که پدران بر اثر کار نیک در افکار عمومى پیدا مى کنند، سرمایه بزرگى براى فرزندان آنها خواهد بود.
* * *
3 ـ جمله اعْصارٌ فِیْهِ نارٌ: «گردبادى که در آن آتشى باشد» ممکن است اشاره به گردبادهاى ناشى از بادهاى «سَمُوم»، سوزان و خشک کننده باشد و یا گردبادى که از روى خرمن آتشى بگذرد، و طبق معمول ـ که گردباد هر چه را بر سر راه خود بیابد با خود همراه مى برد ـ آن را از زمین برداشته و به نقطه دیگرى بپاشد، و ممکن است اشاره به گرد بادى باشد که به همراه صاعقه به نقطه اى اصابت کند و همه چیز را تبدیل به خاکستر نماید و در هر حال، اشاره به نابودى سریع و مطلق است.(1)
* * *