1 ـ گاه تصور مى شود: این آیه با احادیث فراوانى که مى گوید: نیت گناه، گناه نیست، مخالفت دارد.
ولى، پاسخ آن روشن است; زیرا آن احادیث، مربوط به گناهانى است که عمل خارجى دارد، و نیت، مقدمه آن است مانند: ظلم، دروغ و غصب حقوق، نه گناهانى که ذاتاً جنبه درونى دارند و عمل قلبى محسوب مى شود، (مانند شرک و ریا و کتمان شهادت).
تفسیر دیگرى نیز، براى این آیه وجود دارد و آن این که یک عمل ممکن است به صورت هاى مختلف انجام شود، مثلاً انفاق، گاه براى خدا است و گاه براى ریا و شهرت طلبى، آیه مى گوید:
اگر نیت خود را آشکار سازید و یا پنهان کنید، خداوند از آن با خبر است، و بر طبق آن، به شما جزا مى دهد و در واقع به همان مضمون روایت: لا عَمَلَ اِلاّ بِنِیَّة: «هیچ عملى جز به نیت نیست»(1) اشاره دارد.
* * *
2 ـروشن است این که مى فرماید: هر کس را بخواهد مى بخشد و هر کس را بخواهد عذاب مى کند، خواستن بى دلیل نیست، بلکه بخشش او نیز دلیلى دارد و دلیلش شایستگى عفو در شخص مورد بخشش است، و همچنین عدم بخشش و عذاب کردن.
* * *