2 ـ «توبه»، درى به سوى رحمت خدا
فهرست موضوعات
جستجو 


بسیار مى شود که از انسان ـ مخصوصاً در آغاز تربیت و سیر و سلوک الى اللّه ـ لغزش هائى سرمى زند، اگر درهاى بازگشت به روى او بسته شود، مأیوس مى گردد، و براى همیشه از راه مى ماند، و لذا در مکتب تربیتى اسلام، توبه به عنوان یک اصل تربیتى با اهمیت فوق العاده اى مطرح است، و از تمام گنهکاران دعوت مى کند که، براى اصلاح خویش و جبران گذشته از این در، وارد شوند.
امام على بن الحسین(علیهما السلام) در مناجات «تائبین» به پیشگاه خدا چنین عرضه مى دارد:
إِلهِى أَنْتَ الَّذِی فَتَحْتَ لِعِبادِکَ باباً إِلى عَفْوِکَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَةَ، فَقُلْتَ تُوبُوا إِلَى اللّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً، فَما عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ الْبابِ بَعْدَ فَتْحِهِ:
«خداى من! تو کسى هستى که درى به سوى عفوت، به روى بندگانت گشوده اى، و نامش را توبه نهاده اى، و فرموده اى: بازگردید به سوى خدا و توبه کنید، توبه خالصى، اکنون، عذر کسانى که از ورود از این در، بعد از گشایش آن، غافل شوند چیست»؟!(1)
به قدرى در مسأله توبه، در روایات تأکید شده، که در حدیثى از امام باقر(علیه السلام)مى خوانیم: إِنَّ اللّهَ تَعالى أَشَدُّ فَرَحاً بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ رَجُل أَضَلَّ راحِلَتَهُ وَ زادَهُ فِی لَیْلَة ظَلْماءَ، فَوَجَدَها: «خداوند از توبه بنده اش بیش از کسى که مرکب و توشه خود را در بیابان در یک شب تاریک گم کرده و سپس آن را بیابد، شاد مى گردد»!(2)
این تعبیرات آمیخته با بزرگوارى، همه براى تشویق به این امر مهم حیاتى است.
ولى، باید توجه داشت: توبه تنها لقلقه زبان، و گفتن «استغفر اللّه» نیست، بلکه شرایط و ارکانى دارد که در تفسیر توبه نصوح در آیات فوق به آن اشاره شد، هرگاه توبه با این شرائط انجام گیرد، آن چنان اثر مى گذارد که، گناه و آثار گناه را به کلى از روح و جان انسان محو مى کند، لذا در حدیثى از امام باقر(علیه السلام)مى خوانیم:
التّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ کَمَنْ لا ذَنْبَ لَهُ، وَ الْمُقِیمُ عَلَى الذَّنْبِ وَ هُوَ مُسْتَغْفِرٌ مِنْهُ کَالْمُسْتَهْزِءِ!:
«کسى که از گناه توبه کند، همچون کسى است که اصلاً گناه نکرده، و کسى که به گناه خود ادامه دهد، در حالى که استغفار مى کند، مانند کسى است که مسخره مى کند»!.(3)
درباره توبه بحث هاى مشروح دیگرى (در جلد سوم، صفحه 312 به بعد) ذیل آیه 17 سوره «نساء» و (جلد 19، صفحه 498 به بعد) ذیل آیه 53 «زمر» داشته ایم.

* * *


1 ـ مناجات هاى پانزده گانه، مناجات اول، (بحار الانوار، جلد 94، صفحه 142).
2 ـ «اصول کافى»، جلد 2، باب «التوبة»، حدیث 8.
3 ـ «اصول کافى»، جلد 2، باب «التوبة»، حدیث 10.
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای