ما انسان را در بهترین صورت آفریدیم
فهرست موضوعات
جستجو 

در آغاز این سوره نیز، به چهار سوگند پر معنى برخورد مى کنیم، که مقدمه براى بیان مطلب پر اهمیتى است.
مى فرماید: «قسم به تین، و زیتون» (وَ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ).

* * *

«و سوگند به طور سینین» (وَ طُورِ سینینَ).(1)

* * *

«و سوگند به این شهر امن و امان» (وَ هذَا الْبَلَدِ الْأَمینِ).
«تین» در لغت به معنى «انجیر» و «زیتون» همان زیتون معروف است، که ماده روغنى مفیدى از آن مى گیرند.
در این که: آیا منظور، سوگند به همین دو میوه معروف است یا چیز دیگر؟ مفسران سخنان گوناگونى دارند.
در حالى که، بعضى آن را اشاره به همان دو میوه معروف مى دانند که خواص غذائى و درمانى فوق العاده زیادى دارد.
بعضى دیگر معتقدند: منظور از آن، دو کوهى است که شهر «دمشق» و «بیت المقدس» بر آنها قرار گرفته; چرا که این دو محل، سرزمین قیام بسیارى از انبیاء و پیامبران بزرگ خدا است، و این دو قسم با سوگندهاى سوم و چهارم که از سرزمین هاى مقدسى یاد مى کند، هماهنگ است.
بعضى نیز گفته اند: نامگذارى این دو کوه به نام «تین» و «زیتون» به خاطر این است که: بر یکى از آنها درختان «انجیر» مى روید، و بر دیگرى درختان «زیتون».
بعضى نیز، «تین» را اشاره به دوران آدم دانسته اند; چرا که لباسى که آدم و حوا در بهشت پوشیدند، از برگ درختان انجیر بود، و زیتون را اشاره به دوران نوح(علیه السلام)مى دانند; زیرا در آخرین مراحل طوفان، نوح، کبوترى را رها کرد، تا درباره پیدا شدن خشکى از زیر آب جستجو کند، او با شاخه زیتونى بازگشت، و نوح فهمید طوفان پایان گرفته و خشکى از زیر آب ظاهر شده است (لذا شاخه زیتون رمز صلح و امنیت است).
بعضى نیز، «تین» را اشاره به مسجد نوح(علیه السلام) که بر کوه «جودى» بنا شده مى دانند، و زیتون را اشاره به «بیت المقدس».
ولى، ظاهر آیه در بدو نظر، همان دو میوه معروف است، اما با توجه به سوگندهاى بعد، مناسب دو کوه یا دو مرکز مقدس و مورد احترام مى باشد.
لذا در حدیثى از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: خداوند از میان شهرها چهار شهر را برگزید، و درباره آنها فرمود: وَ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ وَ طُورِ سینینَ وَ هذَا الْبَلَدِ الْأَمینِ: «تین» «مدینه» است، «زیتون» «بیت المقدس» و «طور سینین» «کوفه» و «هذَا الْبَلَدِ الْأَمینِ» «مکّه» است.(2)
منظور از «طور سینین» ظاهراً همان «طور سیناء» است، که مفسران آن را اشاره به کوه «طور» معروف که در «صحراى سیناء» است دانسته اند، و در آنجا درختان پر بار زیتون وجود دارد.
«سینا» را به معنى کوه پر برکت، یا پر درخت، یا زیبا، مى دانند، و همان کوهى است که موسى(علیه السلام) به هنگام مناجات به آنجا مى رفت.
بعضى نیز آن را کوهى در نزدیک «کوفه» و سرزمین «نجف» دانسته اند.بعضى تصریح کرده اند: «سینین» و «سیناء» یکى است و معناى آن پر برکت است.
و اما «هذَا الْبَلَدِ الْأَمِیْن» مسلماً اشاره به سرزمین «مکّه» است، سرزمینى که حتى در عصر جاهلیت به عنوان منطقه امن و حرم خدا شمرده مى شد، و کسى در آنجا حق تعرض به دیگرى نداشت، حتى مجرمان و قاتلان وقتى به آن سرزمین مى رسیدند، در امنیت بودند.
این سرزمین، در اسلام اهمیت فوق العاده اى دارد، حیوانات و درختان و پرندگان او، ـ چه رسد به انسان ها ـ از امنیت خاصى باید در آنجا برخوردار باشند.(3)
این نکته نیز، قابل دقت است: واژه «تین» در قرآن مجید، تنها در اینجا ذکر شده، در حالى که کلمه «زیتون» شش بار صریحاً در قرآن مجید آمده، و یک بار هم به صورت اشاره، در آنجا که مى فرماید: وَ شَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَیْناءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَ صِبْغ لِلْآکِلینَ: «و درختى که از طور سینا مى روید و از آن روغن و نان خورش براى خورندگان فراهم مى گردد».(4)

 * * *

 


1 ـ «سینینَ» را بعضى جمع «سینه» به معنى «درخت» دانسته اند، و با توجه به این که «طور» به معنى «کوه» است، مفهوم آن کوه پر درخت مى شود.
بعضى نیز گفته اند: «سینین» اسم زمینى است که آن کوه بر آن قرار دارد.
بعضى نیز گفته اند: «سینین» به معنى پر برکت و زیبا است، و لغتى است به زبان اهل حبشه (روح المعانى، جلد 30، صفحه 173).
2 ـ «نور الثقلین»، جلد 5، صفحه 606، حدیث 4 ـ درست است که در آن زمان «کوفه» به صورت یک شهر بزرگ نبود، ولى با توجه به عبور شط فرات از آن سرزمین، مسلماً در آن زمان آبادى هاى فراوانى در آنجا وجود داشته است، «از تواریخ نیز استفاده مى شود که قبل از اسلام نیز در آنجا شهرى وجود داشت» (دائرة المعارف مصاحب، جلد 2، ماده کوفه).
3 ـ واژه «امین» در اینجا ممکن است «فعیل» به معنى «فاعل» باشد و مفهومش «ذو الامانة» است و یا «فعیل» به معنى مفعول یعنى سرزمینى که مردم در آن در امنیتند.
4 ـ مؤمنون، آیه 20.
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای