طرق اثبات معاد
فهرست موضوعات
جستجو 


خداوند متعال در قرآن مجید معاد را از شش راه اثبات کرده; که به طور فشرده به آن مى پردازیم:
1. بیدارى پس از خواب; که در آیات مربوط به اصحاب کهف به آن پرداخته شد. عدّه اى از مشرکان در عصر پیامبر(صلى الله علیه وآله) از زنده شدن دوباره انسان با همین جسم خاکى تعجّب کرده، و حتّى گوینده این سخن را دیوانه و یا افترا زننده به خدا مى شمردند. (أَفْتَرَى عَلَى اللهِ کَذِباً أَمْ بِهِ جِنَّةٌ)(1) قرآن مجید با بیان داستان بیدارکردن اصحاب کهف پس از آن خواب طولانى، صحنه اى از معاد را براى آنها به تصویر کشید.
2. حیات و مرگ گیاهان; در آیه شریفه 5 سوره حج مى خوانیم: «(وَتَرَى الاَْرْضَ هَامِدَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنْبَتَتْ مِنْ کُلِّ زَوْج بَهِیج); زمین را (در فصل زمستان) خشک و مرده مى بینى، امّا هنگامى که آب باران بر آن فرو مى فرستیم، به جنبش درمى آید و رویش مى کند، و از هر نوع گیاهان بهجت انگیز مى رویاند». و در ادامه، در آیه 6 و 7 همان سوره مى فرماید: «(ذَلِکَ بِأَنَّ اللهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّهُ یُحْىِ الْمَوْتَى وَأَنَّهُ عَلَى کُلِّ شَىْء قَدِیرٌ * وَأَنَّ السَّاعَةَ آتِیَةٌ لاَ رَیْبَ فِیهَا وَأَنَّ اللهَ یَبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ); این به خاطر آن است که (بدانید) خداوند حق است، و اوست که مردگان را زنده مى کند، و بر هر چیزى تواناست. و این که رستاخیز آمدنى است، و شکّى در آن نیست; و خداوند تمام کسانى را که در قبرها هستند زنده مى کند».
چه تفاوتى میان مرگ و حیات در عالم گیاهان و درختان که در آیات بالا به آن اشاره شده، با زندگى و مرگ در عالم انسان هاست؟ انسانى که هر ساله مرگ و حیات مجدّد گیاهان و درختان را مشاهده مى کند و اگر (مثلاً) شصت سال عمر کند شصت بار شاهد این صحنه مرگ و حیات نو هست، چطور آن را انکار مى کند، و به طرفداران آن نسبت جنون و کذب مى دهد؟ چشمان خود را باز کند و قدرت بى نهایت خداوند و نمونه هاى عینى صحنه هاى قیامت را تماشا نماید. از عجایب خلقت، که قرآن مجید به آن اشاره مى کند، این که خداوند متعال از یک زمین و یک آب و یک هوا انواع گیاهان و درختان با خواص و میوه هاى گوناگون مى آفریند. امروز دانشمندان چند هزار گیاه دارویى کشف کرده اند، که هر کدام ترکیبات مختلف دارویى دارد و همه اینها از آب و هوا و زمین واحد است. در ریشه هر یک از این گیاهان آزمایشگاه عجیبى وجود دارد که دارویى با خاصیّت ویژه تحویل مى دهد.
3. تکامل جنین در شکم مادر; یکى از راه هاى اثبات معاد استناد به مراحل مختلف رشد جنین در شکم مادر است که در آیات متعدّدى از قرآن مجید به چشم مى خورد. به آیه 5 سوره حج توجّه فرمایید: «(یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنْ کُنْتُمْ فِى رَیْب مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِّنْ تُرَاب ثُمَّ مِنْ نُّطْفَة ثُمَّ مِنْ عَلَقَة ثُمَّ مِنْ مُضْغَة مُّخَلَّقَة وَغَیْرِ مُخَلَّقَة لِنُبَیِّنَ لَکُمْ وَنُقِرُّ فِى الاَْرْحَامِ مَا نَشَاءُ إِلَى أَجَل مُّسَمّىً ثُمَّ نُخْرِجُکُمْ طِفْلا); اى مردم! اگر در رستاخیز شکّى دارید، (به این نکته توجّه کنید که:) ما شما را از خاک آفریدیم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده، سپس از «مضغه» ) = چیزى شبیه گوشت جویده شده(، که بعضى داراى شکل و خلقت است و بعضى بدون شکل; تا براى شما روشن سازیم (که بر هر چیز قادریم). و جنین هایى را که بخواهیم تا مدّت معیّنى در رحم (مادران) نگاه مى داریم; (و آنچه را بخواهیم ساقط مى کنیم;) بعد شما را به صورت طفلى بیرون مى آوریم». اى انسان! تو در شکم مادر هر روز رستاخیزى داشته اى حال چگونه منکر معادى؟ اگر کتابهایى که درباره خلقت انسان در شکم مادر و حالات جنین نوشته شده مطالعه کنید، از قدرت و عظمت پروردگار حیران مى شوید. آرى! اگر در رستاخیز انسان تردید دارید در آفرینش جنین مطالعه کنید.
4. همچون آفرینش اولیه; عربى بیابانگرد که قطعه استخوان پوسیده انسانى را در دست داشت خدمت حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) رسید و آن را با دستان خود خرد کرد و بر روى خاک ها ریخت و سپس خطاب به حضرت رسول عرض کرد: اى محمّد! این استخوان خاک شده چگونه دوباره به حالت اوّل باز گشته و بر آن گوشت روییده و بقیّه اعضاى بدن انسان تشکیل گردیده، و انسان آفریده مى شود؟ قرآن مجید در پاسخ وى در سوره یس آیه 78 و 79 مى فرماید: «(وَضَرَبَ لَنَا مَثَلا وَنَسِىَ خَلْقَهُ قَالَ مَنْ یُحْىِ الْعِظَامَ وَهِىَ رَمِیمٌ * قُلْ یُحْیِیهَا الَّذِى أَنشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّة وَهُوَ بِکُلِّ خَلْق عَلِیمٌ); و براى ما مثالى زد و آفرینش خود را فراموش کرد و گفت: چه کسى این استخوان ها را زنده مى کند در حالى که پوسیده است؟! بگو: همان کسى آن را زنده مى کند که نخستین بار آن را آفرید، و او نسبت به هر مخلوقى داناست».
اى انسان! مگر روز اوّل چه بودى؟ خداوند پدر و مادرت حضرت آدم و حوا را از خاک آفرید. حال اگر بمیرى و تبدیل به خاک شوى و خداوند بخواهد دوباره تو را از خاک بیافریند، آیا کار مشکلى است؟ دانشمندان معتقدند کره خاکى ما در گذشته بسیار دور از خورشید جدا شده و گازهاى فراوانى اطراف آن را گرفته بود. کم کم آن گازها تبدیل به آب شد و همچون باران هاى سیلابى بر روى زمین بارید، به گونه اى که تمام سطح آن را فرا گرفت سپس تدریجاً آب ها در گودى هاى زمین فرو رفت و دریاها و دریاچه ها تشکیل شد در پى آن ردّ پاى انسان و دیگر موجودات زنده بر روى خشکى ها و داخل آب هاى کره زمین پیدا شد. آرى تمام موجودات زنده از همین خاک آفریده شده اند، و خداوند مى تواند دوباره آنها را از خاک بیافریند. بنابراین، آفرینش اوّلیّه ات را فراموش مکن و منکر جهان پس از مرگ مشو.
5. خلقت آسمان و زمین; آیه 81 سوره یس راه دیگر اثبات معاد را چنین معرّفى مى کند: «(أَوَلَیْسَ الَّذِى خَلَقَ السَّماوَاتِ وَالاَْرْضَ بِقَادِر عَلَى أَنْ یَخْلُقَ مِثْلَهُمْ بَلَى وَهُوَ الْخَلاَّقُ الْعَلِیمُ); آیا کسى که آسمان ها و زمین را آفرید، قادر نیست همانند آنان را بیافریند؟! آرى (مى تواند)، و او آفریدگار آگاه است».
خداوندى که قادر بر آفرینش آسمان هاى گوناگون و زمین وسیع و گسترده با تمام مخلوقات آن است، خداوندى که کهکشان هاى فراوان با ستاره هاى بى شمار آن را آفریده، آیا نمى تواند انسان هاى خاک شده را مجدداً بیافریند؟!
6. رستاخیز تابش آفتاب; ششمین راه اثبات معاد در آیه 80 سوره یس آمده است. توجّه فرمایید: «(الَّذِى جَعَلَ لَکُمْ مِّنَ الشَّجَرِ الاَْخْضَرِ نَاراً فَإِذَا أَنْتُمْ مِّنْهُ تُوقِدُونَ); همان کسى که براى شما از درخت سبز، آتش آفرید و شما به وسیله آن، آتش مى افروزید».
این آیه شریفه تفسیر پیچیده اى دارد که به زبان بسیار ساده به شرح زیر است: درخت ها وقتى خشک مى شود مردم آن را قطعه قطعه مى کنند و آتش مى زنند و از حرارت آن استفاده مى کنند. این آتش از کجاست؟
چه کسى این آتش را در چوب ذخیره کرده است؟ دانشمندان معتقدند: این آتش حاصل گرماى آفتابى است که چندین سال در زمانى که آن درخت زنده و سرسبز بود، ذخیره کرده است، حال اگر گرماى آفتاب در چند لحظه تبدیل به آتش شعلهورى مى شود در حقیقت این آتش معاد و رستاخیز آن حرارت آفتاب است. در ظاهر تابش چندین ساله آفتاب بر این درخت نابود نشده، بلکه در واقع ذخیره گردیده و اکنون برگشته و لحظه معاد و رستاخیز آن است.
اگر خداوند قدرت دارد حتّى حرارت خورشید را روزى باز گرداند و تبدیل به آتش کند، استخوانهاى پوسیده بشر را نیز مى تواند به حالت قبل باز گردانده و آن را تبدیل به انسان کند. خلاصه این که قرآن مجید از شش راه براى اثبات معاد بهره گرفته و پیام تمام این طرق شش گانه این است که هیچ چیز در این عالم معدوم نمى شود. تمام اعمال و رفتار و گفتار ما در فضاى اطراف ما هست و روزى صدا و تصویر آن را براى ما خواهند گذاشت. در گذشته بیان این مسأله با حیرت و تعجّب شنوندگان همراه بود، امّا امروزه که امکان ضبط صدها ساعت سخنرانى در یک سى دى وجود دارد باور این مسأله راحت تر شده است.
آرى روزى اعضاى بدن و حتّى پوست ما صدا و تصویر اعمالمان را به
نمایش مى گذارد، و هنگامى که صاحبش به او اعتراض مى کند که چرا مرا رسوا مى کنى؟ پاسخ مى دهد: این امر و اراده خداست و به دستور او چنین مى کنم! از رسوایى بزرگ در آن روز بترسیم، و با مراقبت از گفتار و کردار، جلوى آن رسوایى را بگیریم.


(1). سوره سبا، آیه 8.

 
 
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای