142 ـ فرق اسلام و ایمان چیست؟
فهرست موضوعات
جستجو 

در سوره حجرات آیه 14 مى خوانیم: «قالت الاعراب امنا قل لم تؤمنوا و لکن قولوا اسلمنا ولمّا یدخل الایمان فى قلوبکم...»

(اعراب بادیه نشین گفتند: ایمان آورده ایم، به آنها بگو: شما ایمان نیاورده اید، بگوئید اسلام آورده ایم، ولى هنوز ایمان وارد قلب شما نشده است)

در اینجا این سؤال مطرح مى شود که تفاوت اسلام و ایمان چیست؟

طبق این آیه تفاوت «اسلام» و «ایمان»، در این است که «اسلام» شکل ظاهرى قانونى دارد، و هرکس شهادتین را بر زبان جارى کند در سلک مسلمانان وارد مى شود، و احکام اسلام بر او جارى مى گردد.

ولى ایمان یک امر واقعى و باطنى است و جایگاه آن قلب آدمى است، نه زبان و ظاهر او.

«اسلام» ممکن است انگیزه هاى مختلفى داشته باشد، حتى انگیزه هاى مادى و منافع شخصى، ولى «ایمان» حتماً از انگیزه هاى معنوى، از علم و آگاهى، سرچشمه مى گیرد، و همان است که میوه حیات بخش تقوى بر شاخسارش ظاهر مى شود.

این همان چیزى است که در عبارت گویائى از پیغمبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) آمده است: الاسلام علانیة، و الایمان فى القلب : «اسلام امر آشکارى است، ولى جاى ایمان دل است»(1).

و در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: الاسلام یحقن به الدم و تؤدى به الامانة، و تستحل به الفروج، والثواب على الایمان:

با اسلام خون انسان محفوظ، و اداى امانت او لازم، و ازدواج با او حلال مى شود، ولى ثواب بر ایمان است»(2).

و نیز به همین دلیل است که در بعضى از روایات مفهوم «اسلام» منحصر به اقرار لفظى شمرده شده، در حالى که ایمان اقرار توأم با عمل معرفى شده است (الایمان اقرار و عمل، والاسلام اقرار بلاعمل)(3).

همین معنى به تعبیر دیگرى در بحث «اسلام و ایمان» آمده است، «فضیل بن یسار» مى گوید: از امام صادق(علیه السلام) شنیدم فرمود: ان الایمان یشارک الاسلام، و لایشارکه الاسلام، ان الایمان ما وقر فى القلوب، والاسلام ما علیه المناکح و المواریث و حقن الدماء:

«ایمان با اسلام شریک است، اما اسلام با ایمان شریک نیست (و به تعبیر دیگر هر مؤمنى مسلمان است ولى هر مسلمانى مؤمن نیست) «ایمان» آن است که در دل ساکن شود، اما «اسلام» چیزى است که قوانین نکاح وارث و حفظ خون بر طبق آن جارى مى شود»(4)

ولى این تفاوت مفهومى در صورتى است که این دو واژه در برابر هم قرار گیرند، اما هرگاه جدا از هم ذکر شوند ممکن است اسلام بر همان چیزى اطلاق شود که ایمان بر آن اطلاق مى شود، یعنى هر دو واژه در یک معنى استعمال گردد.(5)


1 ـ «مجمع البیان» جلد 9 صفحه 138.

2 ـ «کافى» جلد 2 «باب ان الاسلام یحقن به الدم» حدیث 1 و 2.

3 ـ «کافى» جلد 2 «باب ان الاسلام یحقن به الدم» حدیث 1 و2.

4 ـ «اصول کافى» جلد 2 باب ان الایمان یشرک الاسلام حدیث 3

5 ـ تفسیر نمونه 22/210

12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای