پیوندهاى مادّى و معنوى
فهرست موضوعات
جستجو 


پیوندهاى مادّى و معنوى
انسانها دو رقم پیوند با یکدیگر دارند:
1. پیوند مادّى و جسمانى.
2. پیوند معنوى و روحانى.
اسلام به هر دو پیوند اهمیّت مى دهد. سفارش فوق العاده اسلام در مورد پدر و مادر، نشانه اهمیّت اسلام به پیوندهاى جسمانى است. به عنوان نمونه به آیه 23 و 24 سوره اسراء توجّه فرمایید:
«وَ قَضَى رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُواْ إِلَّا إِیَّاهُ وَ بِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَنًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَّهُمَا أُفّ وَ لَا تَنْهَرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا* وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانىِ صَغِیرًا; و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید; و به پدر و مادر نیکى کنید، و هرگاه یکى از آن دو، یا هر دو، نزد تو به سنّ پیرى رسند، کمترین اهانتى به آنها روا مدار، و بر آنها فریاد مزن; و گفتار (لطیف و سنجیده و) بزرگوارانه به آنها بگو. و پر و بال تواضع خویش را از روى محبّت و لطف، در برابر آنها فرود آر; و بگو: «پروردگارا! همان گونه که آنها مرا در کودکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرارده».
اوّلا: خداوند متعال بعد از فرمان توحید و یکتاپرستى، بلافاصله دستور احترام به والدین را صادر مى کند، که نشانگر اهمیّت فوق العاده احترام به پدر و مادر است.
ثانیاً: تأکید ویژه قرآن نسبت به زمانى که پدر و مادر پیر و فرتوت شده و از کار افتاده و نیاز به محبّت و کمک و عاطفه دارند، نشان از عنایت ویژه اسلام به مسایل عاطفى دارد. همان چیزى که دنیاى مادّى غرب، قلم سرخ بر روى آن کشیده، و والدین را در آن سنّ و سال که بیش از هر زمان دیگر نیاز به توجّه و محبّت و عاطفه دارند به خانه سالمندان و به تعبیر بهتر «فراموشخانه» برده و سال به سال هم به آنها سر نمى زنند.
ثالثاً: خداوند متعال به فرزندان سفارش مى کند که به پدر و مادر کوچکترین اهانتى نکرده، و کمتر از گل به آنها نگویند. مبادا به آنها بگویند: «خسته شدیم!»، «چقدر از شما پذیرایى کنیم!» «چقدر براى شما زحمت بکشیم!»، «مگر ما چه گناهى کرده ایم که فرزند شما شده ایم!» و جملاتى از این قبیل; بلکه با آنها محترمانه سخن بگویند، و برخوردى محبّت آمیز داشته باشند، و والدین را از چشمه سارهاى عواطف خویش سیراب نمایند.
رابعاً: مى فرماید: همچون پرندگانى که جوجه هاى خود را در مقابل گرما و سرما و حملات دشمن و دیگر خطرات زیر بال و پر مى گیرند، شما فرزندان هم پدر ومادر خویش را، مخصوصاً در سن پیرى و ناتوانى، زیر پر و بال محبّت و عاطفه و عنایت خود قرار دهید تا مبادا دچار شکست روحى و عاطفى شوند. و در پایان براى آنها دعا کنید و از خداوند متعال بخواهید که به آنها رحم کند همانگونه که آنها در زمان کودکى به شما رحم کرده و در تربیت شما کوشا بودند.
خداوند در این قسمت مى خواهد دوران ضعف و ناتوانى فرزند را به یادش بیاورد، که چگونه به هنگام تشنگى و گرسنگى به او آب و غذا مى دادند، و تنهایى اش را پر مى کردند، و نیازهاى عاطفى اش را بر طرف مى نمودند، و در تربیتش مى کوشیدند، و خلاصه تمام تلاش خود را براى آسایش و امنیّت او به کار مى گرفتند. تا او هم اکنون که نیازمند کمک ها و عنایتها و محبّت فرزند هستند، حمایتش را از آنها دریغ نکند.
فرزندانى که نسبت به والدین خود حرمتها را رعایت نمى کنند و سفارشات خداوند را در مورد آنها به جا نمى آورند مطمئن باشند که فرزندانشان با آنها همان کار را خواهند کرد; و شاید هم بدتر!
به هر حال اسلام براى پیوندهاى جسمانى و مادّى اهمیّت قائل است. امّا مهمتر از آن، پیوندهاى معنوى و روحانى است، تا آنجا که اگر کسى پیوندهاى معنوى و روحانى را بگسلد پیوندهاى جسمانى ارزشى نخواهد داشت. ولذا، اگر برادر انسان، همچون قابیل، دست به کشتن انسان مظلومى همچون هابیل بزند، نمى توان به برادر قاتل محبّت کرد و به او احترام گذشت. زیرا با قطع رابطه معنوى و پیوند روحانى، پیوند جسمانى تأثیر خود را از دست مى دهد.
آیه شریفه 23 سوره توبه ناظر بر همین مطلب است. توجّه فرمایید:
«یا أَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ءَابَاءَکُمْ وَ إِخْوَانَکُمْ أَوْلِیَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّواْ الْکُفْرَ عَلىَ الْاءیمَانِ وَ مَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَأُوْلَئکَ هُمُ الظَّالِمُونَ;(1) اى کسانى که ایمان آورده اید! اگر پدران و برادران شما، کفر را بر ایمان ترجیح دهند، آنها را ولّى (و یار و یاور و تکیه گاه) خود قرار ندهید. وکسانى از شما که آنان را ولّى خود قرار دهند، آنان ستمکارانند».
نوح پیامبر(علیه السلام) بر اساس پیوند جسمانى و مادّى به فرزندش علاقمند است و سعى دارد او را نجات دهد، امّا از آنجا که او پیوندهاى معنوى و روحانى خویش را با خداى خود قطع کرده و از صف اهل ایمان جدا شده، دیگر اهل او محسوب نمى شود و در زمره خانواده نوح به حساب نمى آید، و صلاحیّت و شایستگى نجات ندارد.


(1). سوره توبه، آیه 23.
 
 
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma
آبی
سبز تیره
سبز روشن
قهوه ای