تقدم «تزكيه» بر «تعليم» در قرآن

با توجه به آيات قرآن، «تعليم» مقدم است يا «تزكيه»؟

با توجه به آيات قرآن، «تزكيه» مقدم بر «تعليم» است؛ زيرا علم جنبه طريقى و مقدّمى دارد و هدف نهايى، تربيت انسان و تزكيه نفوس و تكامل روح و جان است و به تعبير ديگر تلاوت آيات قرآن و تعليم علم و حكمت، همه براى رسيدن به آن هدفِ بزرگ است؛ بنابراين اينها همه مقدّمه اند و تزكيه، ذى المقدمه و اگر در برخي آيات، تزكيه پيش از تعليمِ كتاب و حكمت ذكر شده، تنها براى نشان دادن اهمّيّت آن است.

«ریاضت» های مشروع و نامشروع از نظر اسلام

از نظر دین مبین اسلام، چه ریاضت هایی مشروع و کدام یک نامشروع است؟

از نظر اسلام بهترين رياضت، پرهيز از گناه و سپس بعضى از خواسته های نفسانىِ مباح است؛ كه در زندگانى معصومین(ع) نیز ديده مى شود. آنها گاه لباس خشن مى پوشيدند و به غذاهاى ساده قناعت مى كردند و به شب زنده داری مى پرداختند و اين رياضت ها نورى بر نورانيّت آنها مى افزود. البته بعضی از این روشها مربوط به افراد خاص بوده و به همه توصيه نشده است.

عواقب افراط در استفاده از «مباحات»

طبق بیان امام علی(علیه السلام) در خطبه 86 نهج البلاغه، استفاده بیش از حد از «مباحات» چه عواقبی می تواند داشته باشد؟

امام علي(ع) درباره عواقب استفاده افراطي از مباحات مى فرمايد: «به خود بيش از حدّ آزادى [در استفاده كردن از مباحات] ندهيد! كه استفاده افراطى از مباح و آزادى، شما را در طريق ظالمان قرار خواهد داد». تجربه هاى فراوان نيز نشان داده است آنها كه بيش از حدّ بر آزادى ها و استفاده از مباحات تكيه مى كنند، سرانجام در پرتگاه محرّمات سقوط خواهند كرد.

نشانه‌هاي شخصيت و كرامت

از نظر امام صادق(عليه السلام) چه مواردي نشانه شخصيت و كرامت در انسان‌ها است؟

درباره اين كه چه چيزهايي نشانه شخصيت و كرامت در انسان‌ها است امام صادق(ع) مي فرمايند: «ثَلاَثَةٌ تَدُلُّ عَلَى كَرَمِ الْمَرْءِ: حُسْنُ الْخُلْقِ وَ كَظْمُ الغَيْظِ وَ غَضُّ البَصَرِ»؛ (سه چيز نشانه شخصيّت انسان است: حُسن خُلق، فرو بردن خشم و چشم‌پوشى كردن)...

معنای «یقظه»

منظور از «یقظه» و بیداري چیست؟

«يقظه» نقطه مقابل «غفلت» و به معناى خودآگاهى است که بعضى از عارفان آن را يكى از منازل آغازين سير و سلوك ذكر كرده اند. آيات و روايات فراوانى كه از منبع وحى يا از سرچشمه قلب پيامبر اكرم(ص) صادر شده، براى زدودن آثار «غفلت» و بيدار ساختن افراد و اقوامى است كه در خواب بى خبرى فرو رفته اند.

مفهوم دو واژه «تزکیه» و «تربیت» و تفاوت آنها

مفهوم دو واژه «تزکیه» و «تربیت» و تفاوت آنها چیست؟

 دو واژه «تزکیه» و «تربیت» گرچه از حیث مفهوم به هم نزدیک اند، لکن «تزکیه» دارای بار معنایی بیشتری است. در واقع «تربیت» عبارت است از: فراهم ساختن زمینه های رشد و شکوفایی «تربیت» پذیر و رساندن او به مرحله ای که استعدادهایش را بروز دهد. اما در «تزکیه»، «مربی» علاوه بر فراهم ساختن زمینه های رشد تربیت پذیر، خودش نیز در تربیت فرد و عوامل پیرامون آن تصرّفاتی انجام می دهد که به مجموع این فعالیت ها و تصرّفات «تزکیه» گفته می شود. البته در «تزکیه» انسان باشعور، آموزش های «مربی» باید شناخت فرد را گسترش دهد.

تاثیر «دین» بر «روابط اجتماعى»

التزام به دین در تعاملات اجتماعى چه تاثیرى دارد؟

اجتماعی که به اصول اخلاق و ایمان پایبند نیست، صحنه مبارزه قدرت هاى مادّى و تلاش برای کسب سود بیشتر است. در نتیجه، اجتماع، میدانی برای تنازع بقا خواهد شد. اما در مقابل، اجتماعی که در آن ایمان و اخلاق حکومت مى کند، تنازع بقا، جای خود را به همکاری می دهد و افراد می توانند از حداکثر آزادی برای رشد فکری، اخلاقی و علمی استفاده کنند.

وجود بیماری های روحی در انسان

آیا روح انسان هم مانند جسم او بیمار می شود؟

روح انسان نیز مثل جسمش دچار بيمارى مى شود کما اینکه قرآن منافقان را بیمار دل می داند. در مقابل در آیات و روایات، «قرآن» شفاء و رحمت برای مؤمنان معرفی شده است و حتی در برخی موارد شفاء برای جسم هم می باشد. امام علی(ع) در معرفي پیامبر(ص) می فرمايد: «طبیب سیاری که برای هر دردی مرهمی و داغی آماده کرده است؛ ولی برخی از بیماردلان که مثل چهار پایان نادان و مانند سنگ سخت می باشند از داروی او بهره نمی برند».

درمان بيماري هاي روحي توسط پيامبر(ص)

مطابق کلام امام علی(ع) پیامبر(ص) از چه درمانی برای بیماری های روحی استفاده مي كردند؟

علي(ع) براي پيامبر(ص) لقب «طبيبٌ دوّار»؛ (پزشك سيّار) به كار برده است؛ يعنى او به سراغ مريض ها مى رفت، اگرچه مريض تمايلى به شفاء نداشت. از عبارات امام علی(ع) در مورد پیامبر(ص) استنباط مى شود كه ایشان دو نوع درمان داشته اند: 1. «مرهم» براى زخم هاى قابل مرهم گذارى 2. «داغ» برای مرض هايى كه قابل درمان نبود. همچنانکه در بُعد جسمانى هم اين دو نوع مرهم هست، يا قابل معالجه است يا قابل معالجه نيست، مثل سياه زخم.

اهمیّت و جایگاه «نماز شب» در اسلام

«نماز شب» در اسلام از چه جایگاهی برخوردار است؟

در اهميت «نماز شب»، همین بس که قرآن به پيامبر(ص) سفارش نموده كه: «پاسى از شب را از خواب برخيز و قرآن [و نماز] بخوان، اين وظيفه اضافى براى توست تا پروردگارت تو را به مقامى در خور ستايش برساند». پيامبر(ص) نيز به امام على(ع) توصيه مى كند: «بر تو باد كه نماز شب را به جاى آورى! اين سخن را پيامبر(ص) چهار بار تكرار نمود». همچنین در روايت آمده است يكي از سه چيزي كه مايه نشاط مؤمن مى شود نماز در آخر شب است و اینکه خداوند ابراهيم(ع) را به خاطر نماز شب و اطعام طعام به مقام «خليل اللهي» رسانيد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

الحسن و الحسين امامان قاما او قعدا .

حسن و حسين در همه احوال امام و پيشوايند؛ چه قيام کنند و چه بنشينند.

بحار الانوار 43/291 و 44/2