حق الله 7 مطلب

نجات و بهشت رفتن انسان گنهکار به صرف گریه بر امام حسین(ع)!؟

چه توجیهی دارد که یک نفر تمام عمر گناه و معصیت کند و با گریستن برای امام حسین(ع) و یک اشک به بهشت برود؟!

اینکه آدمی مشمول شفاعت و درک ثواب عزاداری امام حسین(ع) باشد، شرایط و ضوابطی دارد که مهم ترین آنها رعایت «تقوای الهی» است. یعنی حدود الهی را که چیزی جز «انجام واجبات و ترک محرمات» نیست، رعایت کند. هیچ عمل مستحبی ولو دارای ثواب زیاد، نمی تواند خسران ترک واجب یا ارتکاب حرام را جبران کند؛ به خصوص اگر در این بین «حق الناس» ضایع شود.
اصولا ثواب هاى‏ عظيم و پاداش‏هاى فوق العاده ای که در احادیث برای عزاداری امام حسین(ع) بیان شده، از آن كسانى است كه عارف به حق ایشان باشند و بدانند آن حضرت براى چه هدفى قيام كرد و در چه راهى شربت شهادت نوشيد و در مسير اهداف آن بزرگوار قرار گيرند.
ضمن اینکه «مداومت» بر گناه به امید واهی جبران آن در عزاداری و امید واهی به شفاعت، بعداز مدتی ممکن است «توفیق عزاداری» را نیز از او سلب کند. بسیاری از گناهان انسان را از جاده مستقیم الهی خارج می سازند و به کوره راه های كفر و عناد با اهل بیت(ع) می کشانند.

سفارشات امام علی(ع) به مأموران «زکات»

امام علي(علیه السلام) درباره شیوه برخورد مأموران جمع آوری زکات با مردم، چه دستوراتی می دهند؟

امام علي(ع) در ارتباط با شیوه رفتار مأموران جمع آوری زکات با مردم می فرماید: «در مسير خود هيچ مسلمانى را نترسان ... و بيش از حق خداوند از اموالش مگير، و هنگام ورود بر قبيله اى، در كنار سرچشمه يا چاه آب فرود آى و سپس با آرامش به سوى آنان برو و پس از سلام و اظهار محبّت بگو: اى بندگان خدا! ولىّ خدا و خليفه اش مرا به سوى شما فرستاده تا حق خدا را كه در اموالتان است بگيرم آيا در اموالتان حقى براى خدا هست؟ اگر كسى گفت: نه، كاري به او نداشته باش و اگر كسى گفت: آرى، همراهش برو و از ترساندن، تهديد و سختگيري بپرهيز و بهتان نزن و به آنها به جهت رياست، بى اعتنايى نكن چه اينكه آنها برادران دينى تو و ياوران در استخراج حقوق و جمع آورى زكاتند».

محدوده عفو قاضی در «تعزیرات»

قاضی تا چه میزان برای عفو و گذشت مجرم در «تعزیرات» دستش باز است و اختیار دارد؟ وکلمات فقها در این باره چیست؟

در اين مورد سه نظريّه وجود دارد: 1- حاكم شرع بطور مطلق حقّ عفو دارد؛ چه در جرائمى كه جنبه حقوق الله دارد يا حقوق النّاس، و چه اين كه با اقرار ثابت شود يا از طريق بيّنه يا علم قاضى باشد. 2- محدوده عفو حاكم شرع در مجازاتهاى تعزيرى، جرائمى است كه جنبه حقوق الله دارد. مانند مقدّمات زنا (مثل خوابيدن زن و مرد اجنبى در بستر واحد، و تقبيل و مانند آن). 3- حاكم شرع در صورتى حقّ عفو دارد كه جرم با اقرار متّهم ثابت گردد.

تفاوت «حق الناس» و «حق الله» در تعزیر

قائلین به تفصیل بین «حق الناس» و «حق الله» در عفو مجازات و تعزیر چه ادله ای اقامه می کنند؟

قائلين به تفصيل مذكور به روايت ضريس کناسی از امام باقر(ع) استدلال كرده اند که حضرت فرمودند: «هيچ كس جز حاكم شرع مجاز به بخشش حدودى كه جنبه حقوق الله دارد، نيست؛ ولى در حدودى كه جنبه حق النّاس دارد، غير حاكم شرع نيز حقّ بخشش دارد». این روایت از لحاظ سند صحیح می باشد و دلالت آن نیز ظهور در تفصيل بين حقوق الله و حقوق النّاس در حدود دارد.

ادله قائلین به عدم تفاوت «حق الله» و «حق الناس» در عفو تعزیر

فقهایی که فرقی بین «حق الله» و یا «حق الناس» بودن جرم برای عفو تعزیر قائل نمی شوند چه دلائلی دارند؟

قائلين به عدم تفصيل بين «حق الله» و «حق الناس» به روايت زير استدلال كرده اند: مردى خدمت حضرت اميرالمؤمنين(ع)رسيد و اقرار به دزدى كرد. حضرت فرمود: آيا چيزى از قرآن مى دانى؟ عرض كرد: آرى، مى توانم سوره بقره را تلاوت كنم. امام فرمود: دست تو را به سوره بقره بخشيدم. سپس در جواب اعتراض اشعث فرمود: «هر گاه حدّى بر اساس بيّنه و شهادت شهود ثابت شود، حاكم شرع حقّ بخشش ندارد. ولى اگر با اقرار خود متّهم ثابت گردد، چنانچه حاكم شرع مصلحت بداند حد را اجرا مى كند، و اگر مصلحت نداند آن را مى بخشد».

«مراحل توبه» در كلام امام علي(ع)

استغفار و توبه از نظر امام علي(عليه السلام) چه مراحلي دارد؟

از نظر امام علي(ع) استغفار و توبه باعث خوشبو شدن انسان و پوشاندن بوى بد گناهان مي‌شود. همانطور كه با خشك شدن درختان، برگ آنها مي ريزد، گناهان نيز با استغفار، فرو مى‌ريزند. توبه داراي چهار مرحله است. مرحله اوّل: پشيمانى است كه آثار سازنده‌اى دارد، مرحله دوم: تصميم جدّى بر ادامه ترك از گناه در آينده، مرحله سوم: جبران حق الناس و حق الله و مرحله چهارم: جبران مافات است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

مِنْ أحسَنِ الإحسانِ الإيثارُ

از بهترين نيکوکاريها ايثار است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22