وثاقت 9 مطلب

علت اختلاف نظر مراجع تقلید در فتاوا؟

علت اختلاف نظر مراجع تقلید در فتاوا چیست؟

اختلاف فتاوی فقط در محدوده اندكى از فقه و شريعت كامل اسلام است و فقهاى مذاهب اسلامى در اكثر مسائل فقهى اتّفاق نظر دارند. علاوه بر آن شريعت اسلامی يكى بيش نيست و اگر اختلافى در احكام فقهى منبعث از فتاواى فقيهان مشاهده مى ‏شود، ناشى از اختلاف برداشت آنان از منابع فقهى شريعت است. برخی از مهم ترین عوامل اختلاف زا عبارت اند از: اختلاف در پاره اى از منابع استنباط احكام‏ مانند ظواهر آيات قرآن‏ و عرف‏، دسترسى يا عدم دسترسى به برخى از احاديث‏، اختلاف در معيار وثاقت راويان‏، اختلاف در جهت صدور حديث‏ از حیث واقعى يا تقيه اى بودن حديث‏ و ثابت یا موقتى بودن حکم آن، اختلاف در نسخ حكم‏، اختلاف قرائت آيات يا نقل متون احاديث‏، اختلاف در دلالت آيات و روايات و فهم و تفسير آنها، اختلاف در ترجيح ادلّه متعارض‏، اختلاف در موارد حجيّت اصول عمليّه‏، اختلاف نظر در مورد محدوده قواعد فقهيّه‏، اختلاف در دايره حجيّت عقل‏، اختلاف در اقسام اجماع‏، تأثير شرايط اجتماعى در فتواى مجتهد، اختلاف در مصادیق و موضوعات احکام و... .

مخالفت شیعه با سخن پیامبر(ص) در خطا نبودن اجماع امّت مسلمان! (جایگاه اجماع در انتخاب خلیفه رسول خدا؟)

پیامبر فرموده است: اگر امتم بر امری اجماع کردند، هیچگاه آن اجماع خطا نخواهد بود. اجماع اهل حل و عقد در جامعه مسلمین بعد از وفات رسول خدا(ص) بر خلافت ابوبکر رضی الله عنه بود. چرا شیعه اصرار دارد که خلافت حق علی[ع] بود و غصب شده است؟!

اولا: این حدیث بنا بر راست آزمایی های سندی خود اهل سنت با چالش های جدی در وثاقت بعضی از راویان آن مواجه است.

ثانیا: حق انتخاب خلیفه پیامبر به تصریح قرآن، بیانات نبوی و دلایل عقلی منحصر در خدا و رسول خدا است و اجماع جایگاهی در آن ندارد. چون امامت و مقام جانشینی پیامبر صرفا اموری اجتماعی و سیاسی نیستند و سویه های معنوی چون تکامل اخلاقی جامعه و پاسداری از شریعت را نیز شامل می شوند و بدیهی است احراز صلاحیت اشخاص برای تصدی چنین مقامی فقط در حوزه علم الهی و پیامبر اوست و با اجماع کشف و اثبات نمی گردد.

ثالثا: گزارش های تاریخی از نزاع ها، تهدیدها و اجبارهایی که در سقیفه روی داد، نشان می دهد اجماعی به صورت حقیقی پدید نیامده است. هم در جریان سقیفه و هم در بعد از آن، اشخاص برجسته ای از مهاجرین و انصار مخالف خلافت ابوبکر بودند. به همین دلیل نیز حاکمان به قدرت رسیده در سقیفه دست به دامان قبیله ای به نام بنی اسلم شدند و در قبال باج دادن به آنها، قدرت قهریه شان را برای گرفتن بیعت اجباری از مردم به خدمت گرفتند.

رابعا: اگر این قاعده درست هم باشد، هنگام به قدرت رسیدن خلیفه دوم از آن قاعده تخطی شده است. زیرا او با وصیت خلیفه اول به قدرت رسید نه در اجتماع و با اجماع. امری که موجب اعتراض بسیاری از مسلمانان اعم از مهاجرین و انصار و بزرگان صحابه و اهل شام بود.

علماى اهل سنت و امامت امام باقر(ع)

علماى اهل سنت درباره امامت امام باقر(علیه السلام) چه گفتارى دارند؟

برخى از علماى اهل سنت به امامت امام باقر(ع) در علم و سیاست تصریح نموده اند؛ همانند: ذهبی که می نویسد: «ابوجعفر باقر، سیّد، امام، فقیه و کسى بود که براى خلافت صلاحیت داشت»، و در جایى دیگر مى گوید: «یکى از کسانى بود که بین علم و عمل و بزرگوارى و شرف و وثاقت، جمع نموده بود. او اهلیت بر خلافت را داشت». هم چنین صلاح الدین خلیل بن ابیک صفدى می گوید: «او علم، فقه، ديانت، وثاقت و بزرگوارى را جمع کرده و براى خلافت صالح بود».

ابو جعفر طبری

ابو جعفر طبری که بود؟

شیخ ابوجعفر عمادالدین محمد بن علی بن محمد بن علی طبری آملی (م 554ق) یکی از بزرگترین دانشمندان شیعه در زمینه های فقه، حدیث، تاریخ و عقاید در قرن ششم هجری بود. از سال تولد و مراحل رشد و تحصیل وی اطلاع چندانی در دست نیست وی در یک خانواده جلیل و اهل علم رشد یافته است. او به مجاور مشهد غروی (نجف اشرف) شهرت داشت و در همانجا وفات یافت.

معرفی «ابن بزوفری» راوي «دعاي ندبه»

«ابن بزوفری» که راوي «دعاي ندبه» است، از جهت وثاقت و اعتبار چه جایگاهی در بین محدثین شیعه دارد؟

«ابن بزوفری» به عنوان راوي «دعاي ندبه» از شاگردان «احمد بن ادريس» و جزء مشايخ «شيخ مفيد» بوده است؛ گرچه در كتب رجال توثيق نشده؛ ولى چون از مشايخ روايى شيخ مفيد بوده و ایشان بارها براى وى رضا و رحمت خداوند را طلب كرده، مى توان گفت: قواعد توثيق عام شامل حال وى مى گردد.

منظور از علم رجال و ضرورت آن؟

منظور از «علم رجال» چیست؟ آموختن آن چه ضرورتی دارد؟

«علم رجال» علمی است که درباره ی وضعیت راویانِ حدیث بحث می کند؛ از این لحاظ که آیا در آنها شرایطی که منجر به قبول روایت از آنها می شود، وجود دارد یا خیر؟ با آموختن این علم می توان روایات را از لحاظ سندی بررسی کرد. هدف از این علم این است که راویان احادیث، یک به یک مورد بررسی قرار بگیرند تا مشخص شود که کدام یک از آنها عادل یا غیر عادل، ثقه یا غیر ثقه، شیعه امامی یا غیر اثنی عشری، ممدوح یا مذموم، معلوم یا مجهول و... می باشند. با شناخت راویان حدیث میزان اعتبار آن برای مجتهد معلوم می شود.

تصحیح سند حدیث «طیر»

از چه راه هایى مى توان صحت سند حدیث «طیر» را اثبات نمود؟

«حدیث طیر» را مى توان از راه هاى گوناگون تصحیح نمود، از جمله: 1 ـ عدالت راویان: در برخى از سندهاى حدیث طیر افرادى مثل نسائی، زکریا بن یحیی و... وجود دارند که همگى از مقام وثاقت و عدالت نزد اهل سنت برخوردارند. 2 ـ تصریح به صحّت توسط برخى از علماى اهل سنت مثل: ذهبی، حاکم نیشابوری که آنرا طبق مبنای بخاری و مسلم صحیح دانسته، و... .
 

مقبولیت جریر بن عبدالحمید نزد اهل سنت

سخن علماى اهل تسنن در مورد مقبولیت جریر بن عبدالحمید و پذیرش روایات او چه مى باشد؟

ذهبي اشاره کرده: همه نويسندگان صحاح به احاديث جرير بن عبدالحميد اعتماد و استدلال مى کنند، او عالم اهل رى،  بسيار راستگو و وثاقت او مورد اتفاق است. وى سال 187 در رى وفات يافت.

تضعیف حدیث یوم الدار توسط ابن کثیر!

آيا تضعيف حديث يوم الدار توسط ابن كثير وارد است؟

ابن کثیر: در سند آن ابومریم عبدالغفار بن قاسم است که (به تعبیر او) شیعه کذّاب مى باشد، على بن مدینى او را متهم به جعل حدیث کرده و... . پاسخ: اتهام به راویان احادیث فضایل اهل بیت(ع) خصوصاً روایات خلافت امام على(ع)، امرى عادى در بین امثال ابن کثیر است و در میان آنها رواج داشته است. شاهد این مطلب این است که ابن کثیر در جایى دیگر از کتابش تصریح به وثاقت ابومریم کرده است، همچنین شعبه او را ثقه دانسته و ابن عقده شهادت به وثاقت او داده و در مدح او از حدّ تجاوز نموده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الرضا عليه السلام :

«ان يوم الحسين اقرح جفوننا و اسبل دموعنا و اذل عزيزنا بارض کرب و بلاء و اورثناءالکرب و البلاء الي يوم الانقضاء»

بحارالانوار، ج 44، ص 284