حفصه 9 مطلب

حکم اختصاصی پیامبر(ص) در مورد «تعدد زوجات»!

چرا پيامبر(ص) برای مسلمانان تنها ازدواج با چهار زن را تجويز فرمود ولی برای خويش اين محدوديت را قائل نشد؟!

آيه اي كه ازدواج را محدود به چهار همسر نموده در اواخر سال هشتم هجری نازل شده و پيامبر(ص) تا آن زمان همه همسران خود را گرفته بود؛ بدين ترتيب اين سخن كه پيامبر آنچه را بر ديگران حرام كرد براى خود روا شمرد، از اساس فرو مى ريزد. افزون بر اينكه حتّى در شرايط استثنايى جامعه نيز امكان داشتن چهار همسر مشروط به رعايت عدالت شده است؛ البته در موقعيّتى مانند روزهاى جنگ و شهادت.

مراحل انجام کار در یکسان سازی مُصحف ها

کمیته یکسان سازی مصاحف چه مراحلی را برای انجام این کار تدارک دید؟

كميته يكسان سازى مصاحف در انجام مأموريت خود سه مرحله اساسى را طى كرد: 1. جمع آورى منابع صحيح براى تهيه مُصحف واحد و انتشار آن بين مسلمانان. 2. مقابله مصحف هاى آماده‌ شده با يكديگر. 3. جمع آورى مُصحف ها و يا صحيفه هايى كه قرآن در آنها ثبت شده بود از تمامى بلاد اسلامى و نابود كردن آنها، و بالاخره الزام همه مسلمانان به قرائت اين مُصحف و منع آنان از تلاوت مُصحف هاي ديگر؛ اما سهل انگاری خلیفه در انتخاب اعضای کمیته، و تسامح و عدم دقت از سوی اعضا، سبب پیدایش اختلاف در قرائت قرآن گردید.

بلاغات النساء

معرفی کتاب «بلاغات النساء»

این کتاب که در واقع جلد یازدهم از کتاب «المنثور و المنظوم» است، توسط ابوالفضل احمد بن ابى طاهر خراسانى معروف به ابن طیفور (204_ 280ق) نوشته است. کتاب المنثور و المنظوم، که در چهارده مجلد تنظیم شده بود، مفقود گشته و فقط جلد یازدهم و دوازدهم آن در دست است و جلد یازدهم آن با عنوان «بلاغات النساء» به چاپ رسیده است. اصل کتاب درباره تاریخ شعر و نثر است و ابن طیفور در «بلاغات النساء» زنان شاعره نامدار تاریخ و اشعار و سخنان فصیح و بلیغ آنان را نقل و بررسى کرده است. بلاغات النساء از جهت نقل سخنان و مطالب مهم زنان صدر اسلام مثل حضرت زهرا(علیها السلام) و عایشه که در بسیارى از موارد به نفع عقاید و تاریخ تشیع است حائز اهمیت فراوان مى باشد. در واقع این کتاب علاوه بر اینکه کتابى ادبى به شمار مى رود به عنوان کتابى تاریخى، عقیدتى، و حدیثى نیز حائز اهمیت است. ابن طیفور در نقل بسیارى از مطالب مربوط به تاریخ و عقاید شیعیان و ائمه شیعه(علیهم السلام) کوتاهى نکرده و با موضعى منصفانه به نقل آنها پرداخته است.

زندگی رسول خدا(ص) با عایشه تا آخر عمر و عذاب نشدن عایشه مانند زنان نوح و لوط، دلیلی بر عدالت عایشه!

اگر عایشه همسر خوبی برای پیامبر(ص) نبود، چرا رسول خدا(ص) تا آخر عمر با او زندگی کرد و خداوند نیز او را مانند زنان نوح و لوط در دنیا عذاب نکرد؟!

اولا: طبق آیه 51 احزاب همسران پیامبر در حق همخوابگی دچار اختلاف می شدند و روایات اهل سنّت نشان می دهد که عایشه همواره نسبت به عدالت پیامبر در این حق شک می کرد و شبها به دنبال او تا بقیع به «جاسوسی» می رفت! طبق آیات 28 و 29 احزاب بعضی از همسران پیامبر بهترين قسمتهاى غنائم مسلمانان را می خواستند! از روايات اهل سنّت استفاده مى شود كه وقتی پیامبر تقاضای آنها را قبول نمی کرد، آنها بی ادبی در سخن را با ایشان به آن حد می رساندند كه می گفتند: «تو گمان مى كنى كه اگر ما را طلاق دهى همسرى غير از تو در ميان قوم و قبيله خود نخواهيم يافت»! روایاتی وجود دارد که «ابوبکر» و «عمر »، دخترانشان «عایشه» و «حفصه » را به خاطر فشار بر پیامبر برای گرفتن «نفقه بیشتر» ملامت می کنند. طبق پنج آیه ابتدایی سوره تحریم برخی از همسران رسول رازی از ایشان را برملا کرده و باعث شده اند آن جناب با رنجش خاطر برخی امور مجاز و حلال را بر خود حرام نمایند! مطابق منابع اهل سنّت، منظور از همسر غير رازدارش در اين آيه «حفصه» بود كه اين راز را به «عايشه» بازگو كرد.
ثانیا: ازدواج پیامبر با عایشه ازدواجی سیاسی و از روی مصلحت و برای جلب پیشتیبانی قبیله تمیم بوده و این انگیزه ها تا آخر عمر شریف ایشان هنوز پا بر جا بود؛ پدید آمدن جنگ های ارتداد بعد از رحلت پیامبر(ص) یکی از مهم ترین نشانه های عدم ثبات جامعه مسلمانان بود.
ثالثا: طلاق در منطق دین خدا و رسولش مبغوض ترین حلال است و قاعده اصلی بر اين است كه یک ازدواج، تا پايان عمر ادامه پيدا كند و طلاق آخرین راه برای همسران قرار داده شده و توصیه خود معصومین این بوده که تا آنجا که مقدور است از این امر جلوگیری شود.
رابعا: عذاب همسران پیامبرانی مانند نوح و لوط موجب پدید آمدن قاعده کلی برای عذاب شدن همسران همه پیامبران که مخالفشان بوده اند «در دنیا» نمی گردد. ضمن اینکه به موجب آیه 33 سوره انفال، امکان عذاب مردم جامعه حضرت رسول(ص) منتفی بود.

اسامي «کاتبان وحی»

در صدر اسلام چه کسانی وظیفه «کتابت وحی» را از طرف پیامبر(ص) به عهده گرفته بودند؟

بر اساس آیات قرآن، پیامبر(ص) «امّى» بود و نياز به كاتبانى داشت تا در شؤون مختلف از جمله وحى او را ياري دهند؛ لذا در مكّه و در مدينه زبده ترين با سوادان را براى اين امر انتخاب فرمود. اولين كسى كه در مكّه عهده دار كتابت شد امام على‌(ع) و اوّلين كس در مدينه «أُبىّ بن ‌كعب انصارى» بود. از ديگر كاتبان وحي مي توان به زيد بن ثابت، خلفاى ثلاثه، زبير بن عوام، خالد و أبان دو فرزند سعيد بن العاص، حنظله اُسَيدى، علاء بن حضرمى، خالد بن وليد، عبدالله ‌بن رواحه، محمد بن مسلمه، عبدالله ‌بن ابى سلول، مغيرة‌ بن شعبه، عمرو بن العاص، معاوية ‌بن ‌ابى سفيان، جهم يا جهيم بن صلت، معيقب بن ‌ابى فاطمه و شرحبيل بن حسنه اشاره كرد.

مُصحف «زید بن ثابت» و سرانجام آن

ماجرای تألیف مُصحف توسط «زید بن ثابت» چه بود و چه بلایی بر سر مُصحف او آمد؟

پس از شهادت عده اي از حافظان قرآن در جنگ یمامه، ابوبکر از «زید بن ثابت» خواست تا قرآن را جمع آوری کند. زيد با وجود سنگينى كار، به ناچار آن را پذيرفت. وی در نخستين اقدام اعلام كرد: هر كس هر چه از قرآن نزد خود دارد، بياورد، لکن هيچ چيز را به عنوان قرآن نمى پذيرفت، مگر آن كه دو شاهد بياورد كه آنچه آورده جزء قرآن است. شاهد اول نسخه خطى، يعنى نوشته اى كه حكايت از وحى قرآنى داشته باشد. شاهد دوم شاهد حفظى، يعنى ديگران نيز شهادت دهند كه آن را از زبان پيامبر(ص) شنيده است. بدين كيفيت، زيد آيه ها و سوره هاى قرآن را جمع آورى كرد و آن را از پراكندگى نجات داد. سرانجام مروان - حاكم معاویه در مدینه - اين مُصحف را از ورثه حفصه گرفت و از بین برد.

شأن نزول آیات (1 ـ 5) سوره «تحریم»

شأن نزول آیات (1 ـ 5) سوره «تحریم» چه می باشد؟

پیامبر(ص) هرگاه نزد زینب بنت جحش مى رفت او از عسلى که تهیه کرده بود خدمت پیامبر مى آورد، عایشه مى گوید: من با حفصه قرار گذاشتیم هر وقت پیامبر(ص) نزد یکى از ما آمد، فوراً بگوئیم آیا صمغ مغافیر(که بوی نامناسبی دارد) خورده اى. روزى پیامبر نزد حفصه آمد، او این سخن را به پیامبر گفت، حضرت فرمود: من عسلى نزد زینب بنت جحش نوشیدم و سوگند یاد مى کنم که دیگر از آن عسل ننوشم، ولى این سخن را به کسى مگو. اما او این راز را افشا کرد. آیات فوق نازل شد و به این رفتارها پایان داد.

خشنودی عایشه و حفصه از برپایی جنگ جمل

عایشه و حفصه چه واکنشی نسبت به برپایی جنگ جمل داشتند؟

وقتی گزارش جنگ جمل توسط نامه عایشه به حفصه رسید، کنیزان خود را فراخواند تا برایش بخوانند و دف زنند و به آنان دستور داد که در آوازه خوانى خود، این اشعار را بخوانند: «على مانند اسب سرخْ مو اگر جلو رود، پى شود و اگر عقب نشیند، کشته شود» .امّ کلثوم دختر على(ع) این خبر را شنید، چادر به سر کرد و نزد آنان رفت و به او گفت: اگر تو و عایشه  امروز علیه على(ع) همدست شده اید، در گذشته نیز علیه برادرش (پیامبر) همدست شدید؛ که خداوند شما را در آیه 4 سوره تحریم، توبیخ کرد.

ابطال حدیث ولایت با ادعای اجماع بر خلافت ابوبکر!

آیا ادعای ابن حجر درباره اجماع بر خلافت ابوبکر می تواند حدیث ولایت را ابطال کند؟

اولا: چنین اجماعى وجود نداشته. ثانیا: بر فرض ثبوت اجماع، چون با تهدید وتطمیع بوده اعتبار ندارد. ثالثا: چگونه حدیث ولایت خبر واحد است در حالى که ده ها نفر از علماى اهل سنت آن را از چهارده نفر از صحابه نقل کرده اند، از طرفی ابن حجر روایتی که منقول 8نفر از صحابه است، را متواتر می داند.رابعا: احادیث ولایت که شیعه به آن استدلال مى کند قطعى است و با ادله قطعی دیگر تأیید مى شود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصّادق عليه السّلام :

ما مِنْ اَحَدٍ قالَ فى الحُسَينِ شِعْراً فَبَکى وَ اَبکْى بِهِ اِلاّ اَوْجَبَ اللّهُ لَهُ الْجَنّةً وَ غَفَرَ لَهُ.

هيچ کس نيست که درباره حسين عليه السّلام شعرى بسرايد و بگريد و با آن بگرياند مگر آن که خداوند، بهشت را بر او واجب مى کند و او را مى آمرزد.

رجال شيخ طوسى ، ص 289