مدیریت 20 مطلب

علّت تفاوت تکالیف دینی برای زنان و مردان؟!

چرا احکام دینی زنان و مردان باید متفاوت باشد؟!

تفاوت های جسمی و روحی مرد و زن موجب می شود احکام آنها که از سوی خالق آنها (داناترین شخص به ویژگی ها و تفاوت آنها) تشریع شده، به منظور تناسب یافتن با ویژگی های شخصیتی آنها، مختلف و متفاوت باشند. جنس زن براى انجام وظايفى متفاوت با مرد آفريده شده و به همين دليل احساسات متفاوتى دارد. قانون آفرينش، وظيفه حساس مادرى و پرورش نسل هاى نيرومند را بر عهده او گذارده به همين دليل سهم بيشترى از عواطف و احساسات به او داده است در حالى كه طبق اين قانون وظايف خشن و سنگين تر اجتماعى بر عهده جنس مرد گذارده شده و سهم بيشترى از تفكر به او اختصاص يافته است. بنابراین تفاوت ها، تشریع احکام یکسان و اختصاص حقوق و تعریف نقش های یکسان برای دو جنسی که تفاوت های ماهوی با همدیگر دارند، نه تنها عادلانه نیست بلکه بسیار هم غیرمنطقی است.

دلايل عقلی مبنی بر ضرورت تشكيل «حكومت»؟

چه دلايل عقلی مبنی بر ضرورت تشكيل «حكومت» وجود دارد؟

از ديدگاه عموم، انسان داراي زندگی اجتماعی است و تمام منافعش از كنار آن می گذرد. انسان چون در اين نوع زندگی، خواه ناخواه دچار كشمكش ها می شود نيازمند قوانينی است كه لازمه اجرای آنها، وجود حكومت است. پيشرفت مردم در سايه برنامه ريزي نيز محتاج حكومت است. از ديدگاه خداپرستان، جامعه با نصيحت اداره نمی ‌شود؛ بلكه نيازمند تشكيل حكومت است تا به اهدافش برسد. پيامبر(ص) هم با ايجاد حكومت توانست به اهدافش برسد. پس تا حكومتى بر اساس اعتقادات الهى تشكيل نشود قسمت عمده احكام اسلامى روی زمين مى ماند.

مسأله «تضمین روزی» با وجود این همه فقیر؟!

با اینکه قرآن کریم فرموده: «روزی همه موجودات تضمین شده است»، پس چرا این همه فقیر وجود دارد و گروهی از مردم گرسنه اند؟!

اولاً: تضمین روزی بندگان به معنای فراهم بودن زمینه ها برای بهره برداری انسان از آن با کوشش خودش است، نه اینکه خدا روزی هر کس را مستقیم در اختیارش بگذارد.

ثانیا: علاوه بر تلاش، وجود عدالت اجتماعى نيز شرط تقسيم عادلانه روزى‌ها است؛ و اگر گفته شود: چرا خداوند خودش جلو ظلم ظالمين را نمى گيرد؟ مى گوئيم اساس زندگى بشر بر آزادى اراده است.

ثالثا: اگر انسان با درایت خود، روزی خویش را از منابع خدادای را در زمین کشف نکند، فقط باید خودش را به خاطر تأمین نشدن روزی اش ملامت کند.

نهی از سپردن پست حکومتی به «خائن»

روایات اسلامی نسبت به دقت و هوشیاری در هنگام سپردن امانات و نهی از اعتماد به «خائن» چه بیانی دارند؟

همان گونه كه انسان موظف به امانت داری است، امانت گذار نيز بايد به هوش باشد كه امانت خويش را به دست چه كسى مى سپارد؟ پيامبر(ص) می فرمایند: «كسى كه امانت خويش را به غير امين بسپارد، خدا ضامن حفظ آن نيست؛ زيرا خدا او را از سپردن امانت به چنين كسى نهى كرده است». همچنين امام باقر(ع) می فرمایند: «كسى كه فرد غير امين را امين بشمرد مال خود را ضايع کرده و حجتى در برابر پروردگار ندارد». بنابراين مديران جامعه اسلامى نباید پست ها و مقامات مختلف حكومت را به افراد خائن بسپارند.

تفاوت حکم و فتوا؟

منظور از حکم و فتوا و تفاوت بین آن دو چیست؟

«فتوا» در اصطلاح فقهی، بیان احکام کلّی الهی است که فقیه با مراجعه به منابع استنباط حکم شرعی آن را به دست آورده است؛ به عبارتی دیگر فتوا نظر و رأى قطعى مرجع تقليد در احكام شرعى است.
«حکم» عبارت است از دستور اجرا يا تعيين مصداق يا موضوع، زمان يا مكان براى حكم شرعى و همچنين الزام به فعل يا ترك بر اساس عناوين ثانويه و مصلحتى خاص در ظرف زمانى يا مكانى خاص نظير حكم به هلال ماه مبارك رمضان يا ماه ذى الحجّه از سوى حاكم شرعى براى مراسم روزه و حج.
تفاوت اصلی بین ایندو در مقام عمل است؛ عمل به فتوای هر مجتهدی فقط بر مقلّدین او لازم است، ولی عمل به حکم حاکم بر تمام مسلمانان حتی مجتهدان نیز واجب است.

نحوه برخورد حاکم اسلامی با «نیکوکار» و «بدکار»

امام علی(علیه السلام) چه توصیه ای به فرماندار خود درباره برخورد با نیکوکاران و بدکاران می کند؟

امام علی(ع) درباره برخورد با نیکوکاران و بدکاران به فرماندار خود چنين سفارش می كند: «هرگز نبايد افراد نيكوكار و بدكار در نظرت يكسان باشند؛ زيرا اين كار سبب مى شود نيكوكاران به نيكى ها بى رغبت و بدكاران به اعمال بد تشويق گردند، بنابراين هر يك از اينها را مطابق آنچه براى خود خواسته اند پاداش ده». آنچه امام(ع) در اين دستور بيان كرده يكى از اصول مهم مديريت است؛ از مديريت خداوند و پيامبران بر جهان انسانيت گرفته تا مديريت يك پدر در خانواده.

نقش «شجاعت» و «قاطعيت» در موفقيت مديران

«شجاعت» و «قاطعيت» چه نقشي در موفقيت مديران دارد؟

«شجاعت» از يك نظر اولين خصلت لازم براى احراز مديريت است؛ زيرا مدير وظايفي دارد كه انجام صحيح آنها بدون بهره گيرى از اين وصف ممكن نيست مثل شجاعت درتصميم گيرى های مهم، مقابله با حوادث غير منتظره، اعتراف به خطاها و جبران آنها، انجام كارهاى مهم و مسؤوليتهاى سنگين و نترسيدن از قدرتها و ... خلاصه اینکه مدیران در هر گام به اين صفت نياز دارند؛ لذا حتی مدير آگاه و پر تجربه و با سابقه و امين اما فاقد شهامت لازم هرگز نمى توانند مدير خوبى باشد.

نقش «عدالت و دادگري» در موفقيت مديران

«عدالت و دادگری» چه نقشي در موفقيت مديران دارد؟

«عدالت» در مفهوم گسترده اسلامی اش فراتر از «دادگری» بوده و به معنی حالت خدا ترسى باطنى است كه به صورت يك ملكه و خصلت در آمده و انسان را از انجام گناه باز مى دارد، جالب اين كه در تعالیم اسلامی وجود اين ملكه براى كارهائى كم اهمّيت تر از مسأله مديريّت و فرماندهى، شرط شمرده شده، مانند عدالت در مورد شهود، يا امام جماعت. بنابراين، مسلّم است كه در پستهاى كليدى بايد مرحله والائى از تقوا شرط باشد. مسأله عدالت به قدرى مهم است كه اميرمؤمنان(ع) در خطبه 131 آن را به عنوان هدف اصلى حكومتش معرّفى مى كند.

«آفات» مديريت

چه مواردی را می توان به عنوان «آفات مدیریت» برشمرد؟

از آنجا كه مسأله مديريّت بسيار پيچيده و ظريف است، طبعاً آفات آن نيز بسيار زياد است. برخي از اين آفات عبارتند از: تبعيض بى دليل در ميان افراد، سپردن كارها به دست افراد نامناسب، میدان دادن به افراد متملّق، حبّ ثناء و مدح، جاه طلبى، حرص، بخل، حسادت، اعتنا به شايعات، اسراف، از دست دادن فرصتها به خاطر ترس، چسبيدن به نقاط ضعف، استبداد به رأى، عصبانيّت و خشونت، بدزباني و عدم اعتماد به همكاران و ... .

نقش «ایجاد هماهنگی بین اجزاء» در مدیریت و فرماندهی

ایجاد هماهنگی و ارتباط بین اجزاء یک تشکیلات، چه نقشی در موفقیت مدیر و فرمانده آن دارد؟

یکی از وظائف مهمّ مدير، نقش هماهنگ كننده اوست. او در عين اين كه باید رابطه خود را با نفراتش حفظ كند، نقش هماهنگ كننده را نيز هرگز نباید فراموش كند. چرا كه مفردات خوب هرگز ضامن پيروزى نيست؛ بلكه يك تركيب صحيح و هماهنگ است که هميشه پيروز است. براى پى بردن به اهمّيّت این موضوع می توانیم نگاهى به سیستم بدن كنيم که برای مثال در يك حادثه آتش سوزى که اکثر بار اجرائى، بر عهده عضلات دست و پاست ولی فعالیت قلب و ریه نیز به حدّاكثر رسیده و مغز روی این موضوع تمرکز می کند تا بهترین نتیجه به دست آید.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثارُ أشرَفُ الإحسانِ

ايثار، ارجمندترين نيکوکارى است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22