Qısa cavab:
Ətraflı cavab:
Şübhəsiz ki, islam, gözü kor və qulağı karların deyil, ziyalıların dinidir. Lakin İslamın müəyyən bir qrupa aid olması düzgün fikir deyil. İslam bütün insanların dinidir. Əgər ziyalılar və məlumatlı insanların islam dininin yüksək təlimlərindən daha çox istifadə etdikləri nəzərdə tutularsa, doğrudur. Amma bu məsələ, İslam dininin xas dəstəyə aid olmasını göstərmir. İslam, bütün insan fərdlərinə aid bir dindir. “Məlumatlı fədlər və ziyalılar, islamın uca təlimlərindən daha çox fadlanır”- desək, düzgün olardı. Lakin bunun özü də, islamın qanunlarında az məlumatlı və yaxud savadsız insanları nəzərə almadığı və onların halına diqqət etmədiyinə əsas ola bilməz.
Yuxarıda işarə etdiyimiz kimi, kafirlərin napaklığı, sözsüz ki, bir növ mənəvi napaklıq və aludəlikdir. Bu napaklığın əlamətləri onların cismində də öz əksini tapır. Onun faydalarından biri də, əksər insanların etiqadlarının qorunmasıdır. İnsanlar azğın və yanlış yolu seçən insanlarla qaynayıb qarışsalar təsir altına düşə və yollarını aza bilərlər. Bu, yeni bir məsələ deyil. Həmişə islahatçı rəhbərlər (مصلحین) cəmiyyətin adi üzvlərinə tapşırır ki, yollarını azmış və çirkaba bulaşmış insanlardan uzaq olsunlar. İslam dini bu məsələni "kafirlərin napaklığı" hökmü şəklində bəyan etmişdir.
Digər tərəfdən də müşahidə edirik ki, İslam müəyyən şərtlər çərçivəsində, kafirlərlə ticari, iqtisadi və s. əlaqələr qurmağa icazə verir. Amma onlarla süfrə dostluğu etməyə və çörək kəsməyə icazə verməyib. Yəni, həm onların faydasından faydalansınlar, həm də onlarla tam dostluqdan irəli gələn və insanların çoxu üçün təhlükəli olan əxlaqi və ideoloji ziyanlarından sığortansınlar.
Səhv başa düşülməsin; biz demirik ki, “məlumatlı, ziyalı insanlar kafirlərlə qaynayıb-qarışmaqda və sıx münasibətdə, onları əxlaqı fəsadlara düşmək və düz yoldan azmaq təhlükəsi görmürlər və onlarla tam münasibətdə ola bilərlər və bu hökmdən istisnadırlar”. Xeyir! İslamın hökmləri fərdi xarakterli deyil. Hüdudları qorunsun deyə ümumiliyi olmalıdır. Çünki əks təqdirdə hər kəs özünü məlumatlı sayaraq kafirlərlə oturub-durmaqdan heç bir təhlükə hiss etməyəcək. Onlarla dərin münasibət qurar və bununla da qanunun hüdudları pozular. (Diqqət edin.)
Bundan əlavə kafirlər müxtəlif natəmizliklərdən və nəcis sayılan şeylərdən məsələn, qandan, donuz ətindən, alkoqollu içkilərdən qorunmurlar. Bunun nəticəsində onların bütün yaşayışı napak olur. Bu napaklıqlardan uzaq olmaq üçün İslam dini onları "nəcis" sayıb. Beləlilə də, onlarla yaxından münasibət quran müsəlmanlar napaklığa bulaşmasın, hər növ günahdan qorunsun.
Yuxarıda işarə etdiyimiz kimi, kafirlərin napaklığı, sözsüz ki, bir növ mənəvi napaklıq və aludəlikdir. Bu napaklığın əlamətləri onların cismində də öz əksini tapır. Onun faydalarından biri də, əksər insanların etiqadlarının qorunmasıdır. İnsanlar azğın və yanlış yolu seçən insanlarla qaynayıb qarışsalar təsir altına düşə və yollarını aza bilərlər. Bu, yeni bir məsələ deyil. Həmişə islahatçı rəhbərlər (مصلحین) cəmiyyətin adi üzvlərinə tapşırır ki, yollarını azmış və çirkaba bulaşmış insanlardan uzaq olsunlar. İslam dini bu məsələni "kafirlərin napaklığı" hökmü şəklində bəyan etmişdir.
Digər tərəfdən də müşahidə edirik ki, İslam müəyyən şərtlər çərçivəsində, kafirlərlə ticari, iqtisadi və s. əlaqələr qurmağa icazə verir. Amma onlarla süfrə dostluğu etməyə və çörək kəsməyə icazə verməyib. Yəni, həm onların faydasından faydalansınlar, həm də onlarla tam dostluqdan irəli gələn və insanların çoxu üçün təhlükəli olan əxlaqi və ideoloji ziyanlarından sığortansınlar.
Səhv başa düşülməsin; biz demirik ki, “məlumatlı, ziyalı insanlar kafirlərlə qaynayıb-qarışmaqda və sıx münasibətdə, onları əxlaqı fəsadlara düşmək və düz yoldan azmaq təhlükəsi görmürlər və onlarla tam münasibətdə ola bilərlər və bu hökmdən istisnadırlar”. Xeyir! İslamın hökmləri fərdi xarakterli deyil. Hüdudları qorunsun deyə ümumiliyi olmalıdır. Çünki əks təqdirdə hər kəs özünü məlumatlı sayaraq kafirlərlə oturub-durmaqdan heç bir təhlükə hiss etməyəcək. Onlarla dərin münasibət qurar və bununla da qanunun hüdudları pozular. (Diqqət edin.)
Bundan əlavə kafirlər müxtəlif natəmizliklərdən və nəcis sayılan şeylərdən məsələn, qandan, donuz ətindən, alkoqollu içkilərdən qorunmurlar. Bunun nəticəsində onların bütün yaşayışı napak olur. Bu napaklıqlardan uzaq olmaq üçün İslam dini onları "nəcis" sayıb. Beləlilə də, onlarla yaxından münasibət quran müsəlmanlar napaklığa bulaşmasın, hər növ günahdan qorunsun.
Şərh qeydə alınmayıb