6ـ شاخه‏ هاى توحيد

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
اعتقاد ما
7ـ ما معتقدیم 5ـ توحید، روح تمام تعلیمات اسلام است

ما معتقديم: توحيد شاخه‏ هاى زيادى دارد كه از همه مهمتر شاخه‏ هاى چهار گانه زير است:
الف: توحيد ذات
يعنى ذات پاك او يگانه است و هيچ شبيه و نظير و مانندى ندارد.
ب: توحيد صفات
 يعنى صفات علم و قدرت و ازليّت و ابديّت و... همه در ذات او جمع است و عين ذات يگانه اوست. نه مانند مخلوقات كه صفات آنها از يكديگر جدا، و از ذات آنها نيز جداست، البته عينيّت ذات خداوند با صفات او نياز به دقّت و ظرافت فكرى دارد. ج: توحيد افعال
يعنى هر فعل و حركت و هر اثرى كه در جهان هستى است همه از اراده و مشيّت‏ خدا سرچشمه مى‏ گيرد: الله خالق كل شى‏ء و هو على كل شى‏ء وكيل؛ خداوند آفريننده همه چيز، و حافظ و ناظر بر همه اشياست‏». (1)
له مقاليد السموات و الارض؛ كليدهاى آسمانها و زمين از آن اوست (و در دست قدرت او مى‏ باشد) ». (2)
 آرى‏ «لا مؤثر فى الوجود الا الله؛ هيچ مؤثّرى در جهان هستى، جز ذات پاك خداوند وجود ندارد».
ولى اين سخن به آن معنى نيست كه ما در اعمال خود مجبوريم، بلكه به عكس ما در اراده و تصميم گيريهاى خود آزاد هستيم «انا هديناه السبيل اما شاكرا و اما كفورا؛ ما او (انسان) را هدايت كرديم (و راه را به او نشان داديم) خواه شاكر باشد (و بپذيرد) يا كفران كند (و سر باز زند) ». (3)
و ان ليس للانسان الا ما سعى؛ و براى انسان بهره ‏اى جز سعى و كوشش او نيست‏». (4)
اين آيات قرآنى با صراحت نشان مى‏ دهد كه انسان داراى آزادى اراده است، ولى چون آزادى اراده و قدرت بر انجام كارها را خداوند به ما داده است، اعمال ما مستند به اوست ‏بى آنكه از مسؤوليت ما در برابر كارهايمان بكاهد- دقّت كنيد.
آرى او اراده كرده است كه ما اعمال خود را با آزادى انجام دهيم تا از اين طريق ما را آزمايش كند و در طريق تكامل پيش ببرد، چرا كه تنها با آزادى اراده و پيمودن راه اطاعت‏ خدا با اختيار، تكامل انسانها صورت مى ‏گيرد، زيرا اعمال جبرى و خارج از اختيار نه دليل خوبى كسى است و نه نشانه بدى او!
اصولا اگر ما در اعمالمان مجبور بوديم، نه بعثت انبياء و نازل شدن كتب آسمانى مفهوم داشت، و نه تكاليف دينى و تعليم و تربيت، همچنين پاداش و كيفر الهى نيز نامفهوم و خالى از محتوا مى‏ شد. اين همان چيزى است كه ما از مكتب ائمه اهل بيت -عليهم السلام- نيز آموخته ‏ايم كه به ما فرموده ‏اند: نه جبر مطلق صحيح است و نه تفويض و واگذارى مطلق، بلكه چيزى در ميان اين دو است: «لا جبر و لا تفويض و لكن امر بين امرين‏». (5)
د: توحيد عبادت
يعنى، عبادت مخصوص خداست و هيچ معبودى جز ذات پاك او وجود ندارد، اين شاخه توحيد از مهمترين شاخه‏ هاى آن محسوب مى‏ شود، و پيامبران الهى بيشتر روى آن تكيه كرده ‏اند: و ما امروا الا ليعبدوا الله مخلصين له الدين حنفاء...و ذلك دين القيمة؛ به آنها (پيامبران) جز اين دستورى داده نشد كه تنها خدا را بپرستند، و دين خود را براى او خالص كنند و از شرك به توحيد باز گردند...و اين است آيين پايدار الهى‏»! (6)
براى پيمودن مراحل تكامل اخلاق و عرفان، توحيد از اين هم عميقتر مى‏ شود و به جايى مى ‏رسد كه انسان بايد تنها به خدا دل ببندد، در همه جا او را بطلبد و جز به او نينديشد و چيزى او را از خدا به خود مشغول نسازد: «كلما شغلك عن الله فهو صنمك؛ هر چيز تو را به خود مشغول سازد و از خدا دور كند، بت توست‏».
ما معتقديم: شاخه‏ هاى توحيد منحصر به اين چهار شاخه نيست، بلكه توحيد مالكيت (يعنى همه چيز از آن خداست) «لله ما فى السموات و ما فى الارض» (7) و توحيد حاكميت‏ يعنى قانون تنها قانون خداست «و من لم يحكم بما انزل الله فاولئك هم الكافرون»(8) همه از شاخه‏ هاى توحيد است.

1-سوره زمر، آيه 62.
2-سوره شورى، آيه 12.
3-سوره انسان، آيه 3.
4-سوره نجم، آيه 39.
5-اصول كافى، جلد اول، صفحه 160 (باب الجبر و القدر و الامر بين الامرين) .
6-سوره بينه، آيه 5.
7-سوره بقره، آيه 284.
8-سوره مائده، آيه 44.
7ـ ما معتقدیم 5ـ توحید، روح تمام تعلیمات اسلام است
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma