66ـ تقيّه و فلسفه آن

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
اعتقاد ما
67ـ در كجا تقيه حرام است 65ـ خلأ قانونى وجود ندارد

ما معتقديم: هر گاه انسانى در ميان افراد متعصب و لجوج و بى منطبق گرفتار شود كه اظهار عقيده در ميان آنان، سبب خطر جانى يا مانند آن گردد و از اين اظهار عقيده فايده مهمى حاصل نشود، در چنين موردى موظف است عقيده خود را مكتوم دارد، و جان خود را بيهوده بر باد ندهد، و نام اين كار را «تقيه‏» مى‏ گذاريم و اين مساله را از دو آيه در قرآن مجيد و دليل عقل آموخته ‏ايم.
قرآن درباره مؤمن آل فرعون مى‏ فرمايد: «و قال رجل مؤمن من آل فرعون يكتم ايمانه اتقتلون رجلا ان يقول ربى الله و قد جاءكم بالبينات من ربكم؛ مرد با ايمانى از آل فرعون كه ايمان خود را كتمان مى‏ كرد (در مقام دفاع از موسى بر آمد و) گفت: آيا مى ‏خواهيد كسى را به قتل برسانيد كه مى ‏گويد: پروردگار من خداست، در حالى كه دلايل روشنى از سوى پروردگارتان براى شما آورده است!» (1)
جمله ‏«يكتم ايمانه‏» صراحت در مساله تقيه دارد، آيا سزاوار بود مؤمن آل فرعون ايمان خود را آشكار كند و جان خود را از دست‏ بدهد و كارى از پيش نبرد؟
و درباره بعضى از مؤمنان مبارز و مجاهد صدر اسلام كه در چنگال مشركان لجوج گرفتار شدند دستور تقيه مى ‏دهد و مى‏ فرمايد: «لا يتخذ المؤمنون الكافرين اولياء من دون المؤمنين و من يفعل ذلك فليس من الله فى شى‏ء الا ان تتقوا منهم تقاة؛ افراد با ايمان نبايد غير از مؤمنان، كسى را از كافران، دوست و ولى خود قرار دهند، هر كس چنين كند رابطه خود را از خدا بريده است مگر اين كه (شما در خطر باشيد و) از آنها تقيه كنيد». (2)
بنابراين‏ «تقيه‏» يعنى كتمان عقيده، مخصوص جايى است كه جان و مال و عرض انسان در برابر دشمنان متعصب و لجوج به خطر مى‏افتد،بى آن كه نتيجه ‏اى داشته باشد، در چنين مواردى نبايد بيهوده افراد را به خطر انداخت و نيروها را از دست داد، بلكه بايد آن را براى مواقع لزوم حفظ كرد، به همين دليل در حديث معروف امام صادق (ع) مى‏ خوانيم: «التقية ترس المؤمن؛ تقيه سپر دفاعى مؤمن است‏». (3)
تعبير به ‏«ترس‏» (سپر) تعبير لطيفى است كه نشان مى ‏دهد تقيه يك وسيله دفاعى در مقابل دشمنان است.
داستان تقيه كردن ‏«عمار ياسر» در برابر مشركان و صحه نهادن بر آن از سوى پيامبر اسلام (ص) معروف است. (4)
استتار سربازان و سلاحها در ميدانهاى جنگ، مخفى نگهداشتن اسرار جنگى و غير آن از دشمنان و امثال اينها، همه نوعى تقيه در زندگى انسانها محسوب مى ‏شود، و در مجموع، تقيه يعنى‏ «كتمان‏» در جايى كه اظهار كردن موجب خطر و ضررى است‏ بى آن كه فايده‏ اى در بر داشته باشد. اين يك حكم عقلى و شرعى است كه نه تنها شيعه بلكه همه مسلمين جهان بلكه همه عقلاى عالم، در موارد لزوم به آن عمل مى‏ كنند.
با اين حال شگفت آور است كه بعضى اعتقاد به تقيه را مخصوص شيعه و پيروان مكتب اهل بيت دانسته و آن را به صورت يكى از ايرادهاى عمده بر آنها در آورده‏ اند، در حالى كه مساله روشنى است، هم ريشه در قرآن مجيد دارد و هم در احاديث اسلامى و سيره ياران پيامبر (ص) و هم برنامه‏ هاى تمام عقلاى جهان.
1-سوره مؤمن، آيه 28.
2-سوره آل عمران، آيه 28.
3-وسائل، جلد 11، صفحه 461، حديث 6، باب 24. در بعضى از احاديث تعبير «ترس الله فى الارض؛ سپر الهى در زمين‏» شده است.
4-اين حديث را بسيارى از مفسران و مورخان و ارباب حديث، در كتابهاى معروف خود آورده ‏اند از جمله واحدى در اسباب النزول، طبرى، قرطبى، زمخشرى، فخر رازى، بيضاوى و نيشابورى هر كدام در تفسير خود (ذيل آيه 106 نحل) آورده ‏اند.

67ـ در كجا تقيه حرام است 65ـ خلأ قانونى وجود ندارد
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma