حمد و
سپاس مخصوص خداوندى است كه پيامبران و
رسولانش را به زيباترين چيزى كه متّقين
خود را به آن مىآرايند، آراست و
گل سرسبد برگزيدگانش حضرت محمّد صلی الله عليه و
آله را به منظور
تكميل اخلاق مؤمنين مبعوث كرد و
برترين خصلتهاى اخلاقى پيامبران را در اوصيا
و
امامان انتخاب شده، به اكمال رساند. پس صلوات و
درود خداوند به تعداد نفسهاى
تسبيحكنندگان از همه ملائكه و
تمامى انسانها بر محمّد و
اوصيايش باد و
نفرين خدا به
قدرى كه تمام آسمانها و
زمينها را پُر كند بر دشمنان محمّد وآل محمّد :.[
1]
از آنجا كه مهمترين امتياز انسان بر ساير موجودات، آراستگى وى به اخلاق پسنديده
و
استفاده از آداب و
خلق و
خوى نيكوست و
به مقتضاى حديث نورانى پيامبر اعظم صلی الله
عليه و آله كه فرمود:
بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمَ الاْخْلاقِ[
2] ، تمام خلق و
خوهاى
نيكو
و
اخلاق پسنديده در آيين اسلام جمع شده است. و
چون بخشى از مكارم اخلاق را در
كتاب عين الحياة ذكر كردهام، بدينرو جمعى از دوستداران راه سعادت و
علاقهمندان به
پيروى از اهل بيت رسالت از اينجانب درخواست
كردند كه كتابى در مورد آداب اسلامى كه با اسناد معتبر از حضرات معصومين
علیهما السلام به من
رسيده، گردآورى كنم و
براى اين كه همه مردم بتوانند از آن استفاده كنند به فارسى
باشد. پس، علىرغم كمبود وقت و اشتغالات فراوان، چون اجابت اين دعوت را لازم و
انجام
دادن آن را حقّى بر گردن خود مىدانستم و
به اميد آنكه مصداق حديث شريف ]نبوى[:
اَلدّالُّ عَلَى الْخَيْرِ كَفاعِلِه[3] شوم،كتابى را كه پيش روى شما خوانندگان محترم است، در چهارده فصل و يك خاتمه نوشتم :
فصل اوّل: آداب لباس پوشيدن.
فصل دوم: آداب پوشيدن زيورآلات و سرمه كشيدن و رنگ كردن و نگاه كردن در آينه.
فصل سوم: آداب خوردن وآشاميدن.
فصل چهارم: فضيلت ازدواج و آداب آميزش و معاشرت با زنان و چگونگى تربيت فرزندان و رفتار
با آنها.
فصل پنجم: آداب مسواك زدن و ناخن گرفتن و كوتاه كردن شارب و اصلاح سر و صورت و شانه كردن
و مانند آن.
فصل ششم: آداب استعمال بوى خوش و بوييدن گل خوش و روغن ماليدن.
فصل هفتم: آداب حمّام رفتن و دارو كشيدن و مانند آن.
فصل هشتم: آداب خوابيدن و بيدار شدن و رفتن به حاجتگاه.
فصل نهم: آداب حجامت كردن و تنقيه و ذكر برخى دعاها و حرزها و خواصّ برخى داروها
و چگونگى معالجه برخى بيمارىها.
فصل دهم: آداب معاشرت با مؤمنين و حقوق و اصناف مؤمنان.
فصل يازدهم: آداب مجالس و سلام و عطسه و مصافحه و معانقه كردن و مانند آن.
فصل دوازدهم: آداب وارد شدن به خانه و بيرون رفتن از آن.
فصل سيزدهم: آداب سوار شدن و راه رفتن و به بازار رفتن و تجارت و زراعت كردن و نگهدارى
حيوانات.
فصل چهاردهم: آداب سفر.
خاتمه: بيان برخى فوايد (و روايات) متفرقه.
و
هر فصل دوازده بخش دارد.
اين كتاب را «حلية المتّقين» ناميدم، به اميد آنكه خوانندگان اين كتاب ارزشمند
و
عملكنندگان به رواياتش، نويسنده را از دعاى خير فراموش نكنند.
والله الموفّق والمعين
محمّد باقر بن محمّد تقى مجلسى
[1] . متن مزبور خطبه علّامه مجلسى به زبان عربى است كه ترجمه شده.
[2] . ترجمه: «مبعوث شدم تا اصول اخلاقى را كامل كنم». بحارالأنوار، ج 16، ص 210؛ ميزان الحكمة، ج 3،باب 1176، ح 5457.
[3] . ترجمه: «هر كه ديگران را به كارهاى خير راهنمايى كند، همانند انجامدهنده آن است». بحارالأنوار، ج 96،ص 119، ح 20؛ ميزان الحكمة، ج 3، باب 1176، ح 5457.