راههاى شناخت مرجع اعلم

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
استفتائات جلد 3
اصطلاحات تقلیدگستره فقه

سؤال 5ـ آیا زن و فرزند باید از مرجعِ تقلیدِ شوهر و پدر تقلید کنند، یا در تقلید آزاد هستند؟

جواب:هر کس در تقلیدش آزاد است; باید تحقیق کند و مطابق آن تقلید نماید.

سؤال 6ـ مسأله رجوع به اعلم در مسائل مورد اختلاف فقها، از جمله مسائلى است که در تمام رساله هاى عملیّه آمده است; ولى حقیقت این است که تشخیص اعلم کارى سخت، بلکه شاید از محالات باشد! چون هر شخص یا گروهى، شخص خاصّى را اعلم دانسته، و غیر او را اعلم نمى داند. سؤال این است که: «مراجعى بودند که گفته مى شد در زمان حیات، و حتّى پس از حیات اعلم از دیگران هستند. ولى آیا ممکن است این مراجع (رضوان الله علیهم) پس از گذشت زمان طولانى از وفاتشان، و با آمدن مراجع جدید ـ که مشغول درس و بحث هستند، و علوم و تحقیقات جدیدى در دست دارند ـ باز هم اعلم از احیا باشند؟

جواب: شکّى نیست که علم و دانش همراه زمان در حال تطوّر و تکامل است. و همان گونه که در تعلیقه بر عروة الوثقى، مبحث عدم جواز تقلید ابتدایى از میّت، نوشته ایم، ممکن است بسیارى از مجتهدین زنده از مراجع گذشته اعلم باشند; چون مراجع زنده معلومات و دانش گذشتگان، را به اضافه علوم جدیدى در اختیار دارند. بدین جهت ممکن است در بین مراجع میّت کسانى باشند که از مراجع زنده استعدادى قوى تر داشته باشند، ولى اطّلاعات احیا ممکن است نسبت به اموات اقرب به واقع باشد; و ملاک اعلمیّت، اقربیّت به واقع است. همان گونه که ممکن است طبیب امروز از ابن سینا ماهرتر باشد; در حالى که استعداد بوعلى بیشتر بوده است. همچنین در سایر علوم; و روشن است که علم فقه و اصول از این قاعده کلّى مستثنى نیست، و این دو علم دائماً در حال تطوّر و تکامل است.

سؤال 7ـ حضرت عالى در پاسخ سؤال 569 کتاب استفتائات جدید، جلد اوّل، در مورد جواز غیبت شخصى که ریش خود را مى تراشد، فرموده اید: «با توجّه به این که بعضى از علما در گذشته و حال فتوا به جواز عمل فوق مى دهند، غیبت این فرد جایز نیست.» با عنایت به همین پاسخ، و با توجّه به این که حضرتعالى در مورد عدم جواز تراشیدن ریش احتیاط فرموده اید، آیا مى توان با همین علم اجمالى به فتواى عدّه اى از علماى زنده در مورد جواز آن، استناد کرد، و بدان عمل نمود؟

جواب: باید در مسائل اختلافى اعلمیّت احراز شود.

سؤال 8 ـ لطفاً به سؤالات زیر پیرامون تقلید پاسخ فرمایید:

الف) اهل خبره، که با معرّفى و شهادت آنها مرجعیّت و اعلمیّت ثابت مى شود، چه کسانى هستند؟

جواب: منظور از اهل خبره، علماى درجه دو و سه حوزه هاى علمیّه و شهرهاست، که با مبانى فقهى آشنایى دارند.

ب) آیا ممکن است غیر روحانى، توانایى شناخت مجتهد و مرجع اعلم را داشته باشد؟ در این صورت، آیا قول چنین شخصى در اثبات اجتهاد یا اعلمیّت حجّت است؟

جواب: در صورتى که آن فرد ثقه و مورد اعتماد باشد، و از اهل خبره پرسش کند، مى توان به حرف او اعتماد کرد.

ج) نسبت به شخصى که از حوزه هاى علمیّه دور است، چگونه امکان دارد که بفهمد فلان آقاى اهل علم ازاهل خبره است یا نه، تا در مورد شناخت مرجع اعلم به قول او اعتماد کند؟

جواب: علماى معروف هر محل معمولا اهل خبره هستند.

د) براى تشخیص اعلم، آیا اهل فن باید مجتهد باشند؟

جواب: اجتهاد در اهل خبره شرط نیست.

هـ) در صورت تعارض شهادت اهل خبره نسبت به اعلم، آیا بهتر نیست ببینیم خُبرویّت کدام خُبره بیشتر و کاملتر است، و به قول او اعتماد کنیم؟

جواب: از هر طریقى علم یا اطمینان حاصل شود کافى است.

و) در صورت تعارض شهادت اهل خبره نسبت به اعلمیّت مجتهدین، وظیفه چیست؟

جواب: در صورت تعارض مخیّر هستید.

سؤال 9ـ برخى از مردم روشهاى دیگرى، غیر از آنچه در توضیح المسائل آمده، براى انتخاب مرجع تقلید در نظر مى گیرند. نظیر:

الف) ازمرجعى تقلید مى کنیم که شاگرد مرجع قبلى ما باشد.

ب) مرجعى را انتخاب مى نماییم که فتاواى آسانترى داشته باشد.

ج) مرجعى که بیشتر اقوام و آشنایان از او تقلید مى کنند را بر مى گزینیم.

د) مقلّد مرجعى مى شویم که پدر و مادر، یا معلّم ما معرّفى نماید.

آیا انتخاب مرجع تقلید با روشهاى فوق صحیح است؟

جواب: هیچ کدام از اینها معیار نیست; معیار آگاهتر بودن آن مرجع است، از هر طریقى که علم به آن حاصل شود.

اصطلاحات تقلیدگستره فقه
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma