فضیلت و اعمال مسجد «سهله» و «زید» و «صعصعه»

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
مفاتیح نوین
اعمال مسجد «زید»زیارت هانى بن عُرْوة(رحمه الله)

مسجد سهله:

بعد از مسجد بزرگ کوفه، نوبت به مسجد سهله مى رسد که در بعضى از روایات مسجد «سهیل» و در بعضى روایات دیگر مسجد «شرى» و در روایت سوّمى مسجد «بنى ظفر» نیز نامیده شده،(1) و میعادگاه عاشقان و دلباختگان حضرت بقیّة الله الاعظم، امام زمان (صلوات الله علیه) مى باشد و در روایات، فضایل زیادى براى آن نقل شده که از آن جمله است:

1ـ خانه ادریس پیامبر(علیه السلام) و حضرت ابراهیم(علیه السلام) و خانه انبیا و اوصیا و صالحان بود.(2)

2ـ در بعضى از روایات آمده: «فیه المعراج»(3) که ممکن است اشاره به این باشد که معراج معنوى مؤمنان، در این مسجد حاصل مى شود یا این که اشاره به این است که رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) پس از فرود آمدن در شب معراج به مسجد کوفه، (که در بعضى از روایات وارد شده که حضرت، فرود آمدند و در مسجد کوفه دو رکعت نماز خواندند)(4) وارد مسجد سهله شدند و از آن جا به آسمان عروج کردند.

3ـ کسى که در این مسجد، خدا را به آنچه که دوست دارد بخواند حوائجش برآورده مى شود... و از مشکلات دنیا و حیله هاى دشمنانش در امان قرار مى گیرد.(5)

4ـ خداوند پیامبرى را مبعوث نکرد مگر این که در این مسجد نماز خواند.(6)

5ـ «شیخ طوسى» در کتاب «تهذیب» از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده است که هیچ غم زده و دردمندى وارد مسجد سهله نمى شود و بین نماز مغرب و عشا، دو رکعت نماز نمى خواند مگر این که خداوند مشکلش را حل مى کند.(7)

6ـ امام صادق(علیه السلام) خطاب به ابوبصیر فرمود: «این مسجد از بقعه هایى است که خداوند دعا و درخواست در آن را دوست دارد و هیچ روز و شبى نیست مگر این که فرشتگان، این مسجد را زیارت و خدا را در آن عبادت مى کنند...».(8)

7ـ طبق روایتى از امام صادق(علیه السلام) اقامت در این مسجد (براى عبادت) همانند اقامت در خیمه رسول الله(صلى الله علیه وآله) است و هیچ مرد و زن مؤمنى نیست مگر این که دلش مشتاق این مسجد است.(9)

 

اعمال مسجد سهله:

1ـ چنان که گذشت دو رکعت نماز بین نماز مغرب و عشا بجا آورد و حاجتش را بخواهد که برآورده خواهد شد ان شاءالله.

2ـ اعمالى را بجا آورد که جمعى از بزرگان علما در کتب مختلف(10) نقل کرده اند و بعضى از بزرگان براى انجام آن، شب چهارشنبه، بین نماز مغرب و عشا را از اوقات دیگر مناسبتر مى دانند(11) (از بعضى روایات استفاده مى شود که قسمتى از این اعمال به وسیله حضرت خضر(علیه السلام) تعلیم داده شد، که خواهد آمد) و آن اعمال به قرار ذیل است:

هنگامى که خواستى وارد مسجد شوى نزد در آن بایست و بگو:

بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، وَمِنَ اللهِ وَاِلَى اللهِ، وَما شآءَ اللهُ، وَخَیْرُ الاَْسْمآءِ للهِِ، تَوَکَّلْتُ

به نام خدا و به ذات خدا و از جانب خدا و بسوى خدا و آنچه خدا خواهد و بهترین نامها از خدا است توکّل کنم

عَلَى اللهِ، وَلاحَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ، اَللّـهُمَّ اجْعَلْنى مِنْ

بر خدا و نیست جنبش و نیرویى جز به خداى والاى بزرگ خدایا قرار ده مرا از

عُمّارِ مَساجِدِکَ وَبُیُوتِکَ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِمُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ

آبادکنندگان مساجد و خانه هایت خدایا من به تو رو کنم بوسیله محمّد و آل محمّد و

اُقَدِّمُهُمْ بَیْنَ یَدَىْ حَوآئِجى، فَاجْعَلْنِى اللّـهُمَّ بِهِمْ عِنْدَکَ وَجیهاً فِى

پیش اندازم آنها را در جلوى حاجتهایم پس قرارم ده خدایا بوسیله ایشان در پیش خود آبرومند در

الدُّنْیا وَالأْخَرةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبینَ، اَللّـهُمَّ اجْعَلْ صَلاتى بِهِمْ مَقْبُولَةً، وَذَنْبى

دنیا و آخرت و از مقرّبان خدایا قرار ده نمازهایم را بدیشان پذیرفته و گناهم را

بِهِمْ مَغْفُوراً،وَرِزْقى بِهِمْ مَبْسُوطاً،وَدُعآئى بِهِمْ مُسْتَجاباً، وَحَوآئِجى بِهِمْ

آمرزیده و روزیم را بدیشان فراخمند و دعایم را بدیشان اجابت شده و حاجتهایم را بدیشان

مَقْضِیَّةً، وَانْظُرْ اِلَىَّ بِوَجْهِکَ الْکَریمِ نَظْرَةً رَحیمَةً، اَسْتَوْجِبُ بِهَا الْکَرامَةَ

برآورده و بنگر بمن بروى بزرگوارت نگریستنى مهربانانه که سزاوار گردم بدان بزرگوارى در پیش

عِنْدَکَ، ثُمَّ لا تَصْرِفْهُ عَنّى اَبَداً، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، یا مُقَلِّبَ

تو را سپس آن را از من باز مگردان هرگز به رحمتت اى مهربانترین مهربانان اى گرداننده

الْقُلُوبِ وَالاَْبْصارِ، ثَبِّتْ قَلْبى عَلى دینِکَ، وَ دینِ نَبِیِّکَ وَوَلِیِّکَ، وَلا تُزِغْ

دلها و دیدگان پابرجا کن دلم را بر دین خود و دین پیامبرت و نماینده ات، منحرف مکن

قَلْبى بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنى، وَهَبْ لى مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً، اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهّابُ،

دلم را پس از آن که هدایتم کردى و ببخش به من از نزد خویش رحمتى که براستى تویى بخشایشگر

اَللّـهُمَّ اِلَیْکَ تَوَجَّهْتُ، وَمَرْضاتَکَ طَلَبْتُ، وَثَوابَکَ ابْتَغَیْتُ، وَبِکَ آمَنْتُ،

خدایا بسوى تو رو کنم و خشنودى تو را جویم و پاداش نیک تو را خواهانم و به تو ایمان دارم

وَعَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ، اَللّـهُمَّ فَاَقْبِلْ بِوَجْهِکَ ِالَىِّ، وَاَقْبِلْ بِوَجْهى اِلَـیْکَ.

و بر تو توکل کنم خدایا پس روى خود را بسویم کن و روى مرا بسوى خود گردان.

سپس آیة الکرسى و سوره ناس و فلق را بخوان و هفت مرتبه سبحان الله و هفت مرتبه الحمدلله و هفت مرتبه لا اله الاّ الله و هفت مرتبه الله اکبر بگو، آنگاه بخوان:

اَللّـهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى ما هَدَیْتَنى، وَلَکَ الْحَمْدُ عَلى ما فَضَّلْتَنى، وَلَکَ

خدایا از تو است ستایش بخاطر آن که مرا راهنمایى کردى و از تو است ستایش بر آنچه برتریم دادى و از تو است

الْحَمْدُ عَلى ما شَرَّفْتَنى، وَلَکَ الْحَمْدُ عَلى کُلِّ بَلاء حَسَن ابْتَلَیْتَنى،

ستایش بر آن که شرافتم دادى و از تو است ستایش بر هر آزمایش نیکویى که مرا بدان آزمودى

اَللّـهُمَّ تَقَبَّلْ صَلاتى وَدُعآئى، وَطَهِّرْ قَلْبى، وَاشْرَحْ لى صَدْرى، وَتُبْ

خدایا بپذیر نمازم را و دعایم را و پاک گـردان دلـم را و بـاز کـن سیـنــه ام را و تـوبـه ام بپـذیـر

عَلَىَّ اِنَّکَ اَنْتَ التَّوّابُ الرَّحیمُ.(12)

که براستى تویى توبه پذیر مهربان.

بعد از آن داخل مسجد شو و دو رکعت نماز بجا آور و دستها را به سوى آسمان بالا ببر و عرضه بدار:

اَنْتَ اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ، مُبْدِئُ الْخَلْقِ وَمُعیدُهُمْ، وَاَنْتَ اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ،

تویى خدایى که معبودى جز تو نیست آغازنده خلق و بازگرداننده آنها و تویى خدایى که معبودى جز تو نیست

خالِقُ الْخَلْقِ وَرازِقُهُمْ، وَاَنْتَ اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ، اَلْقابِضُ الْباسِطُ، وَاَنْتَ

آفریننده خلق و روزى ده آنها و تویى خدایى که معبودى جز تو نیست برگیرنده و گسترنده اى و تویى

اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ، مُدَبِّرُ الأُْمُورِ، وَباعِثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ، اَنْتَ وارِثُ

خدایى که معبودى جز تو نیست تدبیرکننده امورى و برانگیزنده ساکنان در گورى تویى وارث

الاَْرْضِ وَمَنْ عَلَیْها، اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الْمَخْزُونِ الْمَکْنُونِ الْحَىِّ الْقَیُّومِ،

زمین و ساکنان آن از تو خواهم به نامت که در گنجینه و پنهان است اى زنده پاینده

وَاَنْتَ اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ، عالِمُ السِّرِّ وَاَخْفى، اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذى اِذا

و تویى خدایى که معبودى جز تو نیست داناى نهان و نهانتر از تو خواهم بدان نامت که هرگاه بدان

دُعیتَ بِهِ اَجَبْتَ، وَاِذا سُئِلْتَ بِهِ اَعْطَیْتَ، وَاَسْئَلُکَ بِحَقِّکَ عَلى مُحَمَّد

تو را خوانند اجابت کنى و چون بدان از تو درخواست شود عطا کنى و از تو خواهم به حقّى که تو بر محمّد

وَاَهْلِ بَیْتِهِ، وَ بِحَقِّهِمُ الَّذى اَوْجَبْتَهُ عَلى نَفْسِکَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد

و خاندانش دارى و به حقّى که از ایشان بر خود واجب کردى که درود فرستى بر محمّد

وَآلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَقْضِىَ لى حاجَتى،اَلسّاعَةَ السّاعَةَ، یا سامِعَ الدُّعآءِ،

و آل محمّد و برآورى حاجتم را همین ساعت همین ساعت اى شنواى دعا

یا سَیِّداهُ یا مَوْلاهُ یا غِیاثاهُ، اَسْئَلُکَ بِکُلِّ اسْم سَمَّیْتَ بِهِ نَفْسَکَ،

اى آقاى من اى سرور من اى دادرس من، از تو خواهم به هر نامى که خود را بدان نامیدى

اَوِاسْتَاْثَرْتَ بِهِ فى عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد،

یا انتخابش کردى آن را در علم غیب نزد خودت که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد

وَاَنْ تُعَجِّلَ فَرَجَنَا السّاعَةَ، یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَالأَْبْصارِ، یا سَمیعَ الدُّعآءِ.

و شتاب کنى در گشایش ما همین ساعت اى گرداننده دلها و دیده ها اى شنواى دعا.

سپس به سجده برو و با اظهار خشوع هر آنچه مى خواهى از خدا طلب کن،(13) آنگاه به محلّى که معروف به خانه حضرت ابراهیم(علیه السلام)است مى روى و دو رکعت نماز مى خوانى و پس از تسبیح حضرت زهرا(علیها السلام) مى گویى:

اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذِهِ الْبُقْعَةِ الشَّریفَةِ، وَبِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فیها، قَدْ عَلِمْتَ

خدایا به حق این بقعه شریفه و به حق هر کس که تو را در آن پرستش کرده تو که مى دانى

حَوائِجى، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَاقْضِها، وَقَدْ اَحْصَیْتَ ذُنُوبى،

حاجات مرا پس درود فرست بر محمّد و آل محمّد و حاجاتم را برآور و تو که شماره کرده اى گناهانم را

فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَاغْفِرْها لى، اَللّهُمَّ اَحْیِنى ما کانَتِ الْحَیاةُ

پس درود فرست بر محمّد و آل محمّد و آنها را بیامرز براى من خدایا زنده بدار مرا تا وقتى که زنده بودن برایم

خَیْراً لى، وَاَمِتْنى اِذا کانَتِ الْوَفاةُ خَیْراً لى عَلى مُوالاةِ اَوْلِیآئِکَ، وَ

بهتر است و بمیرانم وقتى که مرگ برایم بهتر است بر حال دوست داشتن دوستانت

مُعاداةِ اَعْدآئِکَ، وَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

و دشمن داشتن دشمنانت و انجام ده درباره من آنچه را تو شایسته آنى اى مهربانترین مهربانان.

بعد از آن به گوشه دیگرمسجد که در سمت مغرب و قبله واقع شده مى روى و دو رکعت نماز مى خوانى و دستها را بلند مى کنى و این دعا را مى خوانى:

اَللّهُمَّ اِنّى صَلَّیْتُ هذِهِ الصَّلاةَ ابْتِغآءَ مَرْضاتِکَ، وَ طَلَبَ نآئِلِکَ، وَرَجآءَ

خدایا من این نماز را خواندم به امید بدست آوردن خشنودیت و به طلب عطایت و به امید

رِفْدِکَ وَجَوآئِزِکَ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ، وَتَقَبَّلْها مِنّى بِاَحْسَنِ قَبُول،

دستگیرى و جایزه هایت پس درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بپذیر آن را از من به بهترین پذیرفتن

وَبَلِّغْنى بِرَحْمَتِکَ الْمَأْمُولَ، وَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

و به رحمت خود مرا به آرزویم برسان و انجام ده درباره من آنچـه را تو شایسته آنى اى مهربانترین مهربانان.

آنگاه به سجده مى روى و دو طرف صورت را بر سجده گاه مى گذارى، بعد از آن به گوشه دیگر مسجد که در طرف مشرق است مى روى و پس از دو رکعت نماز، دستها را مى گشایى و مى گویى:

اَللّهُمَّ اِنْ کانَتِ الذُّنُوبُ وَالْخَطایا قَدْ اَخْلَقَتْ وَجْهى عِنْدَکَ، فَلَمْ تَرْفَعْ لى

خدایا اگر چنان است که گناهان و خطاها رویم را نزد توفرسوده کرده است و در نتیجه بالا نرود از من

اِلَیْکَ صَوْتاً، وَلَمْ تَسْتَجِبْ لى دَعْوَةً،فَاِنّى اَسْئَلُکَ بِکَ یا اللهُ،فَاِنَّهُ لَیْسَ

بسوى تو آوازى و اجابت نکنى برایم دعایى را پس از تو خواهم به حقّ خودت اى خدا زیرا نیست

مِثْلَکَ اَحَدٌ،وَاَتَوَسِّلُ اِلَیْکَ بِمُحَمَّد وَ آلِهِ، وَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد

مانندت هیچ کس و توسّل جویم بسویت بوسیله محمّد و آلش و از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد

وَآلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تُقْبِلَ اِلَىَّ بِوَجْهِکَ الْکَریمِ وَ تُقْبِلَ بِوَجْهى اِلَیْکَ، وَلا

و آل محمّد و رو کنى بسویم به روى بزرگوارت و بگردانى رویم را بسوى خودت

تُخَیِّبْنى حَیْنَ اَدْعُوکَ، وَلا تَحْرِمْنى حَیْنَ اَرْجُوکَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

و نومیدم نسازى هنگامى که تو را مى خوانم و محرومم ننمایى هنگامى که امید به تو دارم اى مهربانترین مهربانان.

سپس دو طرف صورت خویش را بر روى خاک بگذار (و ذکر خدا بگو و دعا کن).(14)

سپس وارد خانه اى که در وسط مسجد است مى شوى (که به مقام امام زین العابدین(علیه السلام) معروف است) و پس از خواندن دو رکعت نماز، مى گویى:

یا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَىَّ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ، یا

اى که نزدیک تر است به من از رگ گردن اى

فَعّالاً لِمایُریدُ،یامَنْ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِوَقَلْبِهِ،صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد،

که بخوبى بِکُند آنچه را خواهد اى که حایل شود میان انسان و دلش درود فرست بر محمّد و آلش

وَحُلْ بَیْنَنا وَ بَیْنَ مَنْ یُؤْذینا بِحَوْلِکَ وَقُوَّتِکَ، یا کافى مِنْ کُلِّ شَىْء، وَلا

و حایل شو میان ما و میان کسى که ما را بیازارد به جنبش و نیروى خودت اى که کفایت کنى از هر چیز

یَکْفى مِنْهُ شَىْءٌ، اِکْفِنَا الْمُهِمَّ مِنْ اَمْرِ الدُّنْیا وَالأْخِرَةِ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.

و چیزى از تو کفایت نکند کفایت کن مهم ما را از کار دنیا و آخرت اى مهربانترین مهربانان.

آنگاه دو طرف صورت خود را روى سجده گاه بگذار.(15)

در ادامه بعضى از روایات آمده است: سپس او (حضرت خضر(علیه السلام)) از مسجد سهله خارج شد، از او درباره این مکان سؤال کردیم جواب داد: این مکان مقام صالحین وانبیا و مرسلین است.(16)

 

مقام حضرت مهدى(ارواحنا فداه):

طرف قبله مسجد بقعه اى است معروف به مقام حضرت مهدى(علیه السلام) که زیارت آن حضرت در آن محل شریف مناسب است و از بعضى از کتب نقل شده که شایسته است زیارت آن حضرت در این محل با خواندن «سَلاَمُ اللهِ الکامِلُ التّامُّ...»(17) که در بخش زیارت امام زمان تحت عنوان «استغاثه به امام زمان» خواهد آمد، (صفحه 518).

 


1 اسم «سهیل» در کامل الزیارات، باب 8، حدیث 10 و 11 و اسم «بنى ظفر» در کافى، جلد 3، صفحه 489، حدیث 1 و اسم «شرى» در قرب الاسناد، صفحه 74، آمده است.
2. رجوع شود به: کامل الزیارات، باب 8، صفحه 29، حدیث 10 و 11، و فقیه، جلد 1، صفحه 232، حدیث 697.
3. بحارالانوار، جلد 97، صفحه 437، حدیث 8 به نقل از کامل الزیارات، صفحه 30، حدیث 10.
4. کامل الزیارات، باب 8، صفحه 28، حدیث 6 .
5. بحارالانوار، جلد 97، صفحه 434، حدیث 1.
6. همان مدرک، صفحه 435، حدیث 3.
7. همان مدرک، صفحه 440، حدیث 20 به نقل از تهذیب، جلد 6، صفحه 38، حدیث 21 و در بحارالانوار، جلد 97، صفحه 437، حدیث 9، به نقل از قرب الاسناد، صفحه 74 به طور مطلق و بدون قید «بین نماز مغرب و عشا» چنین مژده اى وارد شده است.
8. بحارالانوار، جلد 97، صفحه 436، حدیث 7 و مزار کبیر، صفحه 135.
9. بحارالانوار، جلد 97، صفحه 435، حدیث 3.
10. همان مدرک، صفحه 443، حدیث 22 و مزار کبیر، صفحه 137 .
11. مصباح الزائر، صفحه 105.
12. براى این قسمت از اعمال، به مدرکى غیر از آنچه مرحوم حاج شیخ عبّاس قمى (ره) به عنوان بعضى از کتب مزاریّه نقل مى کند دست نیافتیم،جزآنچه در مصباح المتهجّد صفحه 130-132، آن هم به عنوان اعمال مطلق مساجد و با تفاوت هاى قابل ملاحظه نقل شده است.
13. مصباح الزائر، صفحه 105 و بحارالانوار، جلد 97، صفحه 441، حدیث 21 و مزار کبیر، صفحه 137. قابل توجّه است که مطابق نقل بحار، این دعا را امام صادق(علیه السلام) براى نجات زنى که به جهت اظهار بیزارى از کسانى که بر حضرت فاطمه صدّیقه(علیها السلام) ستم کردند، دستگیر شد در مسجد سهله خواندند و مؤلّفان کتب مزار، آن را با اندک تفاوتى که قابل تطبیق بر هر نیازمند دیگرى است، نقل کرده اند.
14. بحارالانوار، جلد 97، صفحه 443، حدیث 22 و مزار کبیر، صفحه 140 و مصباح الزائر، صفحه 105 .
15. بحارالانوار، جلد 97، صفحه 445.
16. همان مدرک، صفحه 444 و مزار کبیر، صفحه 141.
17. مفاتیح الجنان، اعمال مسجد سهله.
اعمال مسجد «زید»زیارت هانى بن عُرْوة(رحمه الله)
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma