چگونه براى سفر آخرت آماده شویم؟

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
مفاتیح نوین
بر بالین محتضرعبرت گرفتن از مردگان

بر هر مسلمانى لازم است ـ در عین تلاش و کوشش براى حیات آبرومند ـ همیشه خود را براى سفر آخرت و انتقال به سراى ابدى آماده سازد، چرا که مرگ خبر نمى دهد. بنابراین، باید از گناهان توبه و حقوقى را که بر ذمّه دارد - اعمّ از حقوق خدا و خلق - ادا نماید; مخصوصاً کسانى که آثار مرگ را در خود مشاهده مى کنند و یا به سنّ پیرى مى رسند، لازم است بیش از دیگران، این امور را رعایت نمایند.

همچنین اگر کسى را آزار داده، یا حقّ کسى را ضایع ساخته، آبروى مسلمانى را برده و از کسى بدگویى نموده و امثال این امور، لازم است، جبران نماید و از صاحبان حق، حلّیت بطلبد و آنان را راضى نماید; زیرا پس از مرگ، راهى براى جبران ندارد و فریاد و التماس او براى بازگشت به دنیا و جبران این امور، بى فایده است.

حتّى سزاوار است کفنش را آماده داشته باشد و بداند که در نهایت آنچه را که از مال دنیا با خود مى برد، همین چند قطعه پارچه ساده است! امام صادق(علیه السلام) فرمود: «هر کس کفنش در خانه اش با او باشد، از غافلان نخواهد بود و هر زمان که به آن کفن نگاه کند، براى او حسنه نوشته مى شود!».(1)

همچنین مناسب است که وصیّت کند، به خصوص نسبت به ثلث اموالش براى رسیدگى به فقرا و مستمندان ـ به ویژه خویشان نیازمند ـ و کارهاى خیر دیگر (زیرا اگر وصیّت به ثلث نکند، ورثه در برابر آن مسئول نیستند) و اگر نماز و روزه قضا و یا کفّاراتى بر عهده دارد که نمى تواند انجام دهد، وصیّت نماید که از آن اموال، براى این امور استفاده نمایند.

اگر فرزندان کوچکى دارد، براى آنان سرپرستِ امینى قرار دهد.

مرحوم «شیخ طوسى» فرموده است: مستحب است براى انسان که وصیّت کند و نسبت به آن بى توجّهى ننماید; زیرا روایت شده است که «سزاوار است براى انسان شب را به صبح نیاورد، مگر آن که وصیّتش زیر سرش (و کنار بسترش) باشد».

شیخ طوسى مى افزاید: از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) نقل شده است که فرمود: «هر کس به هنگام مرگش وصیّت خوبى نکند، نشانه کاستى در عقل و مروّت او است». پرسیدند: چگونه باید وصیّت کرد فرمود: «وقتى که نزدیک است مرگش فرا رسد و مردم نزد او جمع شدند (مقدّمتاً)، بگوید:

اَللّهُمَّ فاطِرَ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ، عالِمَ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ، اَلرَّحْمنَ

خدایا اى آفریننده آسمانها و زمین و داناى غیب و شهود و بخشاینده

الرَّحیمَ، اِنّى اَعْهَدُ اِلَیْکَ اَنّى اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، وَحْدَکَ لاشَریکَ لَکَ،

مهربان من عهد مى کنم با تو که براستى گواهى دهم که معبودى نیست جز تو یگانه اى که شریک ندارى

وَاَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ، وَ اَنَّ السّاعَةَ آتِیَةٌ

و به این که محمّد صلى الله علیه و آله بنده و رسول توست و به این که قیامت خواهد آمد

لارَیْبَ فیها، وَ اَنَّکَ تَبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ، وَاَنَّ الْحِسابَ حَقٌّ، وَ اَنَّ الْجَنَّةَ

شکّى در آن نیست و به یقین تو مى انگیزى هر که در گور است و حساب حق است و بهشت

حَقٌّ، وَ ما وَعَدْتَ فیها مِنَ النَّعیمِ مِنَ الْمَـأْکَلِ وَالْمَشْرَبِ وَ النِّکاحِ حَقٌّ،

حق است و هرچه نوید داده اى از نعمت ها از خوراکى و نوشیدنى و ازدواج حق است

وَ اَنَّ النّارَ حَقٌّ، وَ اَنَّ الاْیمانَ حَقٌّ، وَ اَنَّ الدّینَ کَما وَصَفْتَ، وَاَنَّ الاِْسْلامَ

و دوزخ حق و ایمان حق است و دین همان است که تو وصف کرده و اسلام

کَما شَرَعْتَ، وَ اَنَّ الْقَوْلَ کَما قُلْتَ، وَ اَنَّ الْقُرآنَ کَما اَنْزَلْتَ، وَ اَنَّکَ اَنْتَ اللهُ

چنان است که تو مقرّر داشته و گفته همان گفته توست و قرآن همان گونه است که تو نازل کرده و به یقین تو خداى

الْحَقُّ الْمُبینُ، وَ اَنّى اَعْهَدُ اِلَیْکَ فى دارِ الدُّنْیا، اَنّى رَضیتُ بِکَ رَبّاً،

بر حق و آشکارى. و من عهد کنم با تو در دنیا که من خشنودم به پروردگارى تو

وَبِاْلإِسْلامِ دیناً،وَبِمُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ نَبِیّاً، وَبِعَلِىٍّ وَلِیّاً، وَبِالْقُرْآنِ

و به دین اسلام و به پیامبرى محمّد صلى الله علیه و آله و به ولایت على و به کتابم قرآن

کِتاباً، وَ اَنَّ اَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ اَئِمَّتى، اَللّهُمَّ اَنْتَ ثِقَتى

و به این که خاندان پیامبرت که بر او و بر ایشان سلام باد امامانند خدایا تویى تکیه گاهم

عِنْدَ شِدَّتى، وَ رَجائى عِنْدَ کُرْبَتى، وَعُدَّتى عِنْدَ الاُْمُورِ الَّتى تَنْزِلُ بى،

در سختى و امیدم در گرفتارى و ذخیره ام در پیش آمدها

فَاَنْتَ وَلِیّى فى نِعْمَتى، وَ اِلهى وَ اِلهُ آبائى، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِهِ،

پس تویى ولى نعمت من و معبود من و معبود پدرانم درود فرست بر محمّد و آلش

وَلاتَکِلْنى اِلى نَفْسى طَرْفَةَ عَیْن اَبَداً،وَانِسْ فى قَبْرى وَحْشَتى،وَاجْعَلْ

و مرا به خودم وامگذار چشم برهم زدنى هرگز و در وحشت قبرم انیس من باش و قرار ده

لى عِنْدَکَ عَهْدَاً یَوْمَ اَلْقاکَ مَنْشُوراً.

برایم در پیش خود پیمانى گسترده در روز دیدارت.

رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در ادامه فرمود: «این عهد و پیمان میّت است با خدا، در روزى که مى خواهد، وصیّت کند و وصیّت بر هر مسلمانى لازم است».(2) (سپس وصیّت هاى خود را بگوید).

باید توجّه داشته باشد بیش از ثلث اموال خود وصیّت نکند، زیرا شرعاً نافذ نیست، مگر آن که همه ورثه رضایت دهند که بیش از ثلث وصیّت کند و محروم کردن بعضى از ورثه نیز جایز نمى باشد; زیرا دو سوم باقیمانده مال، طبق قانون ارث تقسیم مى شود; ولى مى تواند تا حدّ یک سوم اموالش را براى افرادى که نیاز بیشترى دارند یا مورد توجّه اوست وصیّت کند.

 


1. کافى، جلد 3، صفحه 256، حدیث 23.
2. مصباح المتهجّد، صفحه 15.
بر بالین محتضرعبرت گرفتن از مردگان
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma