درس چهارم: فلسفه حوادث ناخوشایند زندگى

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
50 درس اصول عقائد برای جوانان
درس پنجم: بازهم فلسفه آفات و شروردرس سوّم: فلسفه آفات و شرور

گفتیم گروهى از خرده گیران، مسئله حوادث ناگوار و بروز آفت ها و مشکلات، و ناکامى هایى را که در زندگى دامنگیر انسان مى شود بهانه اى براى انکار عدالت پروردگار و گاهى انکار اصل وجود خدا گرفته اند!

در بحث گذشته به تحلیل و بررسى قسمتى از این حوادث پرداختیم و دو فلسفه آن را بازگو کردیم:

اکنون به ادامه این بحث توجّه کنید.

* * *

 

3- انسان در آغوش مشکلات پرورش مى یابد

باز تکرار مى کنیم ما نباید با دست خود براى خودمان مشکل و حادثه بیافرینیم، امّا با این حال بسیار مى شود که حوادث سخت و ناگوار اراده ما را قوى و قدرت ما را افزایش مى دهد، درست همانند فولادى را که به کوره هاى داغ مى برند و آبدیده و مقاوم مى شود ما هم در کوره این حوادث آبدیده و پرمقاومت مى شویم.

 جنگ چیز بدى است ولى گاهى یک جنگ سخت و طولانى استعداد یک ملّت را شکوفا مى کند، پراکندگى را مبدّل به وحدت و عقب ماندگى ها را به سرعت جبران مى نماید.

یکى از تاریخ نویسان معروف غرب مى گوید: «هر تمدن درخشانى در طول تاریخ در نقطه اى از جهان ظهور کرده به دنبال این بوده است که یک کشور مورد هجوم یک قدرت بزرگ خارجى قرار گرفته، و نیروهاى خفته آنها را بیدار و بسیج کرده است»!

البته واکنش همه افراد و همه جامعه ها در برابر حوادث تلخ زندگى یکسان نیست. گروهى گرفتار یأس و ضعف و بدبینى مى شوند و نتیجه منفى مى گیرند، امّا افرادى که زمینه هاى مساعد دارند در برابر این حوادث تحریک و تهییج شده به حرکت درمى آیند و مى جوشند و مى خروشند، و نقطه هاى ضعف خود را به سرعت اصلاح مى کنند.

منتها چون در این گونه موارد بسیارى از مردم قضاوت سطحى مى کنند تنها تلخى ها و سختى ها را مى بینند و امّا آثار مثبت و سازنده را نادیده مى گیرند.

ادّعا نمى کنیم همه حوادث تلخ زندگى در انسان چنین اثرى دارد ولى حداقل قسمتى از آنها چنین است.

شما اگر زندگى نوابغ جهان را مطالعه کنید، مى بینید تقریباً همه آنها در میان مشکلات و ناراحتى ها بزرگ شدند، کمتر مى توان افراد نازپرورده اى را پیدا کرد که در زندگى نبوغى از خود نشان داده باشند و به مقام والائى برسند، فرماندهان بزرگ نظامى آنها هستند که میدان هاى نبرد سخت و طولانى دیده اند، مغزهاى متفکر اقتصادى آنها هستند که در بازارهاى بحران زده اقتصادى گرفتار شده اند.

سیاستمداران قوى و بزرگ آنها هستند که با مشکلات سخت سیاسى دست به گریبان بوده اند.

کوتاه سخن این که: مشکلات و رنج ها انسان را در آغوش خود پرورش مى دهد.

در قرآن مجید چنین مى خوانیم: (فعسى ان تکرهوا شیئا و یجعل الله فیه خیرا کثیرا);(1) «اى بسا چیزى را ناخوشایند بشمرید امّا خداوند در آن خیر فراوان قرار دهد».

* * *

 

4- مشکلات سبب بازگشت به سوى خدا

در بحث هاى گذشته خوانده ایم که جزء جزءِ وجود ما هدفى دارد، چشم براى هدفى است، گوش براى هدفى دیگر، قلب و مغز و اعصاب هر کدام براى هدفى آفریده شده اند، حتّى خطوط سرانگشتان ما هم فلسفه اى دارد.

بنابراین چگونه ممکن است کل وجود ما بى هدف و فاقد فلسفه باشد.

و نیز در بحث هاى سابق خواندیم که این هدف چیزى جز تکامل یافتن انسان در تمام زمینه ها نخواهد بود.

 

مسلماً براى رسیدن به این تکامل احتیاج به برنامه هاى آموزشى و پرورشى عمیقى است که سراسر وجود انسان را فراگیرد، و به همین جهت خداوند علاوه بر فطرت پاک توحیدى که به انسان داده، پیامبران بزرگى را با کتاب هاى آسمانى فرستاده تا رهبرى این انسان را در این مسیر بر عهده گیرند.

ضمناً براى تکمیل این هدف باید گاه گاه عکس العمل گناهان و خطاهاى او را به او نشان دهد و بر اثر تخلف از فرمان خدا با ناراحتى هایى در زندگى روبه رو شود تا به عواقب زشت و شوم اعمال خویش آشنا گردد و رو به سوى خدا آورد. و در اینجاست که قسمتى از بلاها و حوادث ناگوار، در واقع رحمت و نعمت الهى است.

همان گونه که قرآن کریم خاطرنشان مى کند: (ظهر الفساد فى البر و البحر بما کسبت ایدى الناس لیذیقهم بعض الذى عملوا لعلهم یرجعون);(1) «فساد در خشکى و دریا به خاطر اعمال مردم آشکار شد خدا مى خواهد نتیجه قسمتى از اعمال آنها را به آنها بچشاند شاید بیدار شوند و به سوى او باز گردند».

با توجّه به آنچه در بالا گفتیم حوادث دردناک را مصداق «شر» دانستن و از آنها به «بلا» تعبیر کردن، و آن را بر خلاف عدالت الهى شمردن بسیار دور از منطق و دلیل و عقل است، چرا که هر قدر در این مسئله باریک تر مى شویم به فلسفه هاى بیشترى دست مى یابیم.


 

1. سوره نساء، آیه 19.

 1. سوره روم، آیه 41.

 

فکر کنید و پاسخ دهید

1- هدف آفرینش ما چیست؟ و از چه راه مى توان به آن رسید؟

2- چگونه انسان به وسیله مشکلات آبدیده و مقاوم مى شود؟

3- آیا کسانى را دیده اید یا در تاریخ خوانده اید که آنها در لابه لاى سختى ها بزرگ شده و به مقام هاى مهمّى رسیده باشند؟ شرح حال آنها را بازگو کنید.

4- قرآن درباره عکس العمل گناهان ما چه مى گوید؟

5- چه افرادى از حوادث تلخ و ناگوار نتیجه مثبت مى گیرند و چه افرادى نتیجه منفى؟

درس پنجم: بازهم فلسفه آفات و شروردرس سوّم: فلسفه آفات و شرور
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma