طلاق خُلع و مبارات

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
استفتائات جلد 2
حکمینعدّه

سؤال 1124 ـ زنى براى شوهرش چنین مى نویسد: «مهرم را مى بخشم و آنچه از شما گرفته ام پس مى دهم و هرآنچه داده ام را مى بخشم، به شرط این که مرا طلاق دهى» شوهر در جواب گفته است: «به این درخواست با شرایط فوق موافقت مى کنم» حال سؤال این است که:

الف) آیا این ورقه موافقت بدوى، طلاق به حساب مى آید؟

ب) آیا این نوشته دلالت بر وکالت ضمنى مى کند؟

ج) اگر شخص ثالث با استناد به این ورقه صیغه طلاق را جارى کند، آیا طلاق صحیح است؟

جواب: طرفین باید به شخص ثالثى وکالت بدهند که در مقابل بذل اموال مزبور صیغه طلاق خلع را با حضور عدلین جارى کند.

سؤال 1125 ـ بر مبناى توافق زوجین قرار شد زوجه علاوه بر مهریّه، مبلغى را نیز جهت طلاق خلع به شوهر بپردازد; ولى بعد از اجراى طلاق خلع، زوجه، یا وکیل او از دادن مال مورد توافق امتناع مىورزند. زوج نیز به مجرّد امتناع زوجه از بذل مال در همان زمان، رجوع خویش را به همسر و خانواده اش اطّلاع مى دهد، آیا در این فرض بعد از رجوع و احراز آن، طلاق بر هم مى خورد؟

جواب: هرگاه عدم پرداخت به عنوان رجوع به بذل باشد زوج حق دارد رجوع کند و امّا اگر صرفاً تعلّلى در پرداخت بوده باشد زوج حقّ رجوع ندارد و ازدواج زن بعد از عدّه جایز است، و زوج مى تواند طلب خود را از زوجه بگیرد.

سؤال 1126 ـ مردى در قبال بذل مهریّه زوجه، او را طلاق داد، و در ضمن آن حضانت فرزند خردسال خود را براى همیشه به زوجه داده است، آیا بعد از گذشت ایّام عدّه و یا چند سالى که طفل هنوز صغیر است، مرد مى تواند تقاضاى استرداد طفل را بنماید؟ و اگر بتواند، آیا زن هم مى تواند به مهر خود رجوع و آن را مطالبه نماید؟

جواب: با موافقت طرفین قرارداد به هم مى خورد.

سؤال 1127 ـ زوجه در طلاق خلع، که قبل از دخول صورت گرفته است، تمام مهر خود را به زوج بذل نموده است; آیا زوج حق دارد نصف مهر را بعد از طلاق مطالبه نماید؟

جواب: حق ندارد.

سؤال 1128 ـ خانم مطلّقه به طلاق خلعى با رجوع شوهرش موافقت کرده است; مدّت زیادى عمل زناشویى انجام داده اند; ولى زوجه رجوع به بذل نکرده است. با توجّه به این مقدّمه به سؤالات زیر پاسخ فرمایید:

الف) آیا عمل آنها صحیح است؟

جواب: تا زن رجوع به بذل نکند زوج حق رجوع ندارد; ولى مى تواند با توافق طرفین او را عقد جدید بنماید.

ب) آیا کار آنان زناست، یا وطى به شبهه محسوب مى شود، و یا رجوع قهرى حساب مى شود؟

جواب: چون جاهل به مسأله بوده اند وطى به شبهه است و رجوع قهرى محسوب نمى شود و زنا هم نیست.

ج) چنانچه بچّه دار شوند، کیفیّت ارث چگونه است؟ تکلیف فعلى آنان چیست؟ آیا باید از هم جدا شوند، یا نیاز به طلاق مجدّد دارند؟

جواب: اولاد ایشان ملحق به ایشان است و در جمیع احکام مانند بچّه حلال زاده است; ولى اگر از این به بعد بدون عقد جدید با هم آمیزش کنند زنا محسوب مى شود.

د) در صورتى که بدون طلاق جدا شوند على القاعده باید عدّه نگه دارد. آیا از وقتى که از شوهر جدا مى شود عدّه شروع مى شود یا بعد از توجّه؟ در صورتى که رجوع قهرى حساب شود، آیا زن مالک مهریّه مبذوله مى شود یا نه؟ در صورت امکان تمام شقوق محتمله در این موضوع را بیان فرمایید.

جواب: به واسطه دخول مستحقّ مهرالمثل مى باشد و احتیاط واجب آن است که زن عدّه نگه دارد و اگر عدّه طلاق خلع تمام نشده بنابراحتیاط واجب باید بقیّه عدّه را بگیرد و بعداً عدّه اى هم براى وطى به شبهه نگه دارد.

الف) آیا بذل مهریّه و مازاد بر آن در قالب عقد هبه ضمن طلاق خلع صورت مى گیرد؟ اصولاً تملیک زوجه نسبت به زوج در طلاق خلع از لحاظ فقهى تحت چه عنوانى از عناوین فقهیّه است؟

جواب: بذل زوجه نوعى هبه معوّضه است; ولى احکامى مخصوص به خود دارد.

ب) در صورتى که زوجه در طلاق خلع و در زمان عدّه به مبذول خود رجوع نماید آیا محض رجوع وى، مهریّه یا مال دیگرى که توسّط زوجه بذل شده، قهراً به ملکیّت زوجه برمى گردد و یا برگشت مال به ملکیّت زوجه مستلزم رجوع زوج است و تا زمانى که زوج رجوع نکرده مال مبذول در ملکیّت زوج باقى است و تنها اثر رجوع زوجه به بذل این است که طلاق خلع که بائن است تبدیل به طلاق رجعى مى شود؟

جواب: صحیح همان تعبیر اوّل است; یعنى به محض رجوع زوجه به بذل، مالکیّت او بازمى گردد.

سؤال 1130 ـ چهار سال قبل از همسرم به طلاق خلع جدا شدم; خانم در زمان عدّه تلفن کردند و بنده را همراه تنها فرزندمان دعوت کردند، رجوع و نزدیکى انجام گرفت. بعد نشستیم و صحبت کردیم و مطالب زیر مطرح شد:

1ـ ما شرعاً رجوع کردیم، ولى من محضر نمى آیم، براى این که اگر اداره باخبر شود بنده را اخراج مى کند.

2ـ حقوق خود را دیگر به شما نمى دهم. گفتم چه بهتر، شما هرطور بخواهى مى توانى انجام دهید.

3ـ مهریّه را که بخشیده بود طلب کرد، جواب دادم جاى خود باقى است.

4ـ از من خواست با برادرش صحبت کنم، که صحبت کردم و او را در جریان گذاشتم.

الف) آیا رجوع مزبور درست است؟ اگر درست نباشد من مرتکب گناه شده ام؟

ب) اگر رجوع درست باشد، آیا این خانم مى تواند بدون جارى شدن صیغه طلاق با مرد دیگرى ازدواج نماید؟ اگر با مرد دیگرى ازدواج کرده باشد، آیا این زن نسبت به من حرام است؟

ج) اگر زن بعد از رجوع مهر خود را ببخشد، آیا رجوع درست نیست؟

جواب: اگر قبل از اتمام عدّه، زن از مهریّه اى که بخشیده برگردد و مرد پس از آن رجوع کند رجوع صحیح است و بدون طلاق مجدّد از هم جدا نمى شوند و اگر زن بدون طلاق شوهر کند به شوهر اوّل حرام نمى شود; امّا اگر بعد از تمام شدن عدّه رجوع کنند، رجوع باطل است.

سؤال 1131 ـ این جانب با دخترى ازدواج نمودم و بعد از ازدواج از او نفرت پیدا کردم; ولى از دادگاه تقاضاى طلاق نکردم، امّا دختر تقاضاى طلاق کرد. من به دلایل عاطفى که دختر مذکور بدبخت نشود با طلاق مخالفت کردم. با توجّه به این که قلباً هم به این امر راضى هستم و مى خواهم او را طلاق دهم و با توجّه به این که دختر باکره است و فقط قسمت هایى از آلت مرد به مهبل دختر داخل شده است او را باید چه نوع طلاقى داد؟ اگر او را طلاق خلع بائن داده باشند آیا طلاق صورت گرفته است؟ آیا ایشان باید عدّه نگه دارد؟ در ضمن دختر مهریّه خود را بخشیده است.

جواب: اگر تمام حشفه داخل شده باشد عدّه لازم است، در غیر این صورت عدّه واجب نیست و دخول و عدم دخول تأثیرى در نوع طلاق ندارد و امّا نوع طلاق در صورتى که زوج مایل به طلاق نباشد، ولو به خاطر جهات عاطفى، و تنها زوجه مایل باشد طلاق خلع است و الاّ طلاق مبارات است.

سؤال 1132 ـ اگر در ایّام طلاق خلع، زن به مهر خود رجوع کند و زوج نتواند در یک قسط تمام مهر زوجه را پرداخت کند، یا از پرداخت مهر معسر باشد، یا بطور کلّى از پرداخت مهر امتناع کند، آیا با این اوصاف طلاق به قوّت خود باقى است، یا این که به صرف رجوع زن به مهر بدون رضایت زوج، طلاق باطل و ازدواج برقرار و مرد مکلّف به ادامه زندگى زناشویى با زوجه است؟ یا این که طلاق برقرار و زوجه بایستى جهت وصول مهر خود، به مراجع صالحه مراجعه و اقامه دعوا نماید؟

جواب: در مدّت عدّه، زن مى تواند بذل خود را بازپس گیرد و شوهر حق ندارد امتناع کند و بعد از بازپس گرفتن طلاق رجعى مى شود.

سؤال 1133 ـ طلاقى که به درخواست زوجه و بدون موافقت زوج واقع مى شود چه نوع طلاقى است؟ آیا قاضى دادگاه مى تواند بدون رضایت زوج قبول بذل نماید و رأى به طلاق خلع دهد؟

جواب: در مواردى که دادگاه به خاطر تخلّفاتى از سوى زوج حقّ طلاق دارد و بازگشت و رجوع سبب تجدید مشکل مى شود، مى تواند طلاق خلع دهد و بذل را از طرف زوج بپذیرد.

سؤال 1134 ـ شخصى خانم خود را در حضور سه نفر عامى طلاق داده، ولى صیغه را به صورت «بذلتُ» و بدون «على» خوانده است و خانم پس از اتمام عدّه، ازدواج کرده است. حکم این طلاق چیست؟

جواب: چنانچه بقیّه صیغه را مطابق آنچه در رساله ما آمده است خوانده باشد، اشکالى ندارد; زیرا طلاق به هر صورت واقع شده است.

سؤال 1135 ـ شخصى سنّى مذهب در کشور هند با دخترى شیعه مذهب ازدواج مى کند، پس از مدّتى در جایى دیگر با خواهر کوچکتر همسر خود ازدواج مى کند. حکم ازدواج این مرد با خواهر همسرش چگونه است؟ در صورتى که این کار حرام بوده، آیا مى تواند پس از طلاق همسر خود، دوباره آن خواهر را به عقد دائم خود درآورد؟

همسر وى پس از این جریان از شوهر خود تقاضاى طلاق خلعى دارد و 4 سال است که مکرّراً از وى به وسیله نامه و یا تلفن این تقاضا را تکرار مى نماید; ولى شوهر این زن در موعد مقرّر براى طلاق حاضر نمى شود، این در حالى است که در صورت تمایل زن دادگاههاى هند براى وى حکم طلاق صادر خواهند کرد; ولى ایشان مى خواهد حکم شرعى خود را بداند. لطفاً بیان نمایید که در صورت عدم حضور شوهر، طلاق خلعى چگونه صادر خواهد شد و تکلیف این زن چیست؟ در ضمن شوهر او طلاق و نفقه نمى دهد.

جواب: الف) ازدواج او با خواهر دوّم حرام و باطل بوده و اگر مسأله را مى دانسته حدّ شرعى دارد; ولى اگر خواهر اوّل را طلاق شرعى بدهد، بعد از پایان عدّه او، مى تواند با خواهر دوّم ازدواج کند.

ب) در مورد طلاق خواهر اوّل، اگر آن مرد بدون عذر شرعى نفقه او را قطع کرده و با او زندگى نمى کند، حاکم شرع یا کسى که از طرف او مجاز است به او اتمام حجّت مى کند، اگر به وظیفه خود عمل نکرد مى تواند زن را طلاق خلعى بدهد و نفقه آن مدّت را از او بگیرد، یا به جاى مال خلع حساب کند.

سؤال 1136 ـ لطفاً به سؤالات چهارگانه زیر پاسخ فرمایید:

الف) آیا براى مردى که طلاق رجعى یا خلعى داده، جایز است که همسر مطلّقه اش را در زمان عدّه، عقد موقّت کند؟

جواب: در طلاق خلع جایز است، و در طلاق رجعى در واقع رجوع به نکاح سابق است و نکاح جدیدى محسوب نمى شود.

ب) اگر شخص مزبور در زمان عدّه، صیغه عقد موقّت را بخواند و در زمان عدّه آمیزش کند، آیا این عقد موقّت، رجوع محسوب مى شود؟ در حالى که در طلاق رجعى، قصد رجوع ندارد و در طلاق خلع بدون رجوع به بذل، رجوع صحیح نیست.

جواب: در مواردى که رجوع جایز است، عقد مزبور، مصداق رجوع است و در طلاق خلع، عقد جدید محسوب مى شود.

ج) در فرض مزبور، اگر عقد موقّت رجوع محسوب نشود، عدّه طلاق پس از انتهاى مدّت عقد موقّت چه مقدار است؟

جواب: احتیاط آن است که عدّه خلع تکمیل شود، سپس عدّه عقد جدید را شروع کند.

د) اگر شوهر در فرض مسأله بالا در اثناى عدّه و حتّى بعد از تمام شدن عدّه، چندین بار آمیزش کند و زن اکنون قصد دارد با مرد دیگرى ازدواج کند، عدّه اى که زن براى ازدواج با شوهر جدید باید نگهدارد، چه مدّت است؟

جواب: احتیاط آن است که عدّه طلاق خلع را بعد از پایان عقد موقّت تکمیل کند، سپس عدّه عقد موقّت را شروع کند.

حکمینعدّه
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma