در هر حال بهترین سند زنده و دست نخورده براى درک هدف اصلى معراج پیغمبر «ص» و براى درک همه حقایق اسلامى همین قرآن مجید است.

ما مى توانیم هدف این سیر شبانه را به خوبى از آیات قرآن اسنباط کنیم، هدفى که کاملا با موازین علمى و منطقى سازگار است.

با این که آیات اصلى مربوط به معراج در قرآن به ده آیه نمى رسد، در عین حال در دو آیه هدف معراج توضیح داده شده است:

در سوره «اسراء» آیه اول چنین مى خوانیم: «سبحان الذى اسرى بعبده لیلا من المسجد الحرام الى المسجد الاقصى الذى بارکنا حوله لنریه من آیاتنا; منزه است خدائى که بنده خود را شبانه از مسجد الحرام به مسجد اقصى، همان مسجدى که اطراف آن را پر برکت ساختیم، برد تا آیات خویش را به او نشان دهیم».

در این آیه هدف این سیر شبانه را مشاهده آثار عظمت خداوند در جهان بالا معرفى نموده و در آیه 18 سوره «النجم» مى فرماید: «لقد راى من آیات ربه الکبرى; پیامبر در این سفر، آیات بزرگ خدا را مشاهده نمود».

از این دو آیه بخوبى برمى آید که هدف این سیر فضائى بار یافتن به بارگاه سلطنت خداوند، یا شنیدن صداى قلم او، یا مشاهده جمالش نبوده است.

اصولا به عقیده ما مسلمانان خداوند محل خاصى ندارد، او در همه جا و در تمام جوانب عالم هست «اینما تولوا فثم وجه اللّه; به هر سو رو کنید خدا در آنجاست، و هو معکم اینما کنتم; هر کجا که باشید خدا با شماست».

خداوند بارگاه و کرسى مخصوصى برفراز آسمانها ندارد بلکه کرسى حکومت او سرتاسر جهان هستى است: «وسع کرسیه السموات و الارض; کرسى او به وسعت آسمانها و زمین مى باشد»، یعنى منظور از «کرسى» چیزى جز مجموعه جهان پهناور آفرینش نیست(1).

بنابراین منظور از معراج همان مشاهده آثار عظمت خدا در جهان بالا بوده است، تا قلب نورانى پیامبر در پرتو مشاهده این آثار حیرت انگیز، نورانى تر گردد، و فکر و روح بلند او وسیعتر شود، و براى رهبرى و هدایت خلق به سوى خدا، آمادگى بیشترى پیدا کند.

1.بعضى معتقدند منظور از «عرش» نیز مجموعه جهان ماوراى عالم ماده است.