فصل سى و سوّم: احکام مجهول المالک و اموال گمشده

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
استفتائات جلد 2
احکام لقیطفصل سى و دوّم: احکام غصب

سؤال 1159 ـ فردى جنسى از من خریدارى نموده و «ساعتى» در مقابل آن رهن گذاشته تا پول جنس را بیاورد، اکنون چند سال است که پول آن جنس را نیاورده و نشانى هم از او در دست نیست، حال با توجّه به این که نمى دانم پول جنس فروخته شده در آن زمان با پول «ساعت» برابر بوده یا تفاوت داشته، وظیفه این جانب چیست؟

جواب: شما مى توانید ساعت را بفروشید و قدر مسلّم طلب خود را بردارید و اگر به هیچ وجه به صاحب آن دسترسى نیست، بقیّه را از طرف صاحب آن در راه خدا صدقه بدهید.

سؤال 1160 ـ این جانب تحویلدار بانک هستم، در طىّ ایّام تحویلدارى، روزهایى پیش مى آید که در آخر روز مبلغى پول اضافه داریم، یا این که کسر مى آوریم. مبالغ پول اضافى را به حساب بانک واریز مى نماییم و مبالغ کسرى را نیز باید از خودمان تأمین کنیم. آیا جایز است از پولهایى که اضافه مى آوریم، کسرى ها را جبران نماییم؟

جواب: شما باید طبق مقرّرات بانک و قراردادى که با آنها دارید عمل نمایید و اگر در مورد پولهایى که اضافى مى آید قراردادى ندارید و از پیدا کردن صاحب آن مأیوس هستید مى توانید به شخص نیازمندى بدهید و اگر خودتان نیاز دارید به اندازه پول هایى که کم مى آید از آن استفاده کنید.

سؤال 1161 ـ شخصى دو حلقه لاستیک ماشین دست دوّم از فردى آشنا خریدارى مى کند، پس از چند روز متوجّه مى شود که فروشنده، لاستیکهاى سرقت شده را به قیمت کمتر مى فروشد، لذا شخص خریدار مدّت یک سال است که از لاستیک ها به علّت مشکوک بودن استفاده نکرده است و از طرفى هم نمى تواند آنها را به فروشنده بازگرداند; چون مدّت زیادى از آن گذشته است. حال مى خواهد از لاستیکها استفاده کند و حاضر است هر مبلغى را که دستور مى فرمایید بابت حلال شدن مال مذکور پرداخت نماید. خواهشمند است حکم چگونگى استفاده از آن را مرقوم فرمایید.

جواب: اگر یقین ندارد که شخص مزبور اکثر کارش فروختن لاستیکهاى مسروقه است، مى تواند از آن لاستیک استفاده کند و معامله ظاهراً صحیح است; ولى اگر یقین به این امر دارد، احتیاط واجب آن است که معادل قیمت لاستیک را از طرف صاحب اصلى اش به شخص نیازمندى صدقه بدهد، سپس مى تواند در آن تصرّف کند.

سؤال 1162 ـ برادر بنده مشغول خدمت مقدّس سربازى است. یکى از دوستان او پاى خودش را با گلوله مى زند، او را به بیمارستان مى برند، تمام وسایلش را به برادرم تحویل مى دهند، وقتى که او در بیمارستان بود برادرم به مرخّصى مى رود، در حین مرخصى، آن آقا به عللى از خدمت سربازى معاف مى شود و مى رود، وقتى که برادرم برمى گردد آن آقا رفته بود و وسایل او در دست برادرم مانده است، آن وسایل چه حکمى دارد؟

جواب: تصرّف در آنها جایز نیست، بلکه باید از او جستجو کند و کلّیّه آن وسایل را به صاحبش برساند و اگر از پیدا شدن او مأیوس شد به شخص نیازمندى بدهد.

سؤال 1163 ـ اگر انسان پول و وسایلى پیدا کند که ارزش ریالى آن کمتر از صد تومان باشد، آیا مى تواند آن را خرج کند؟

جواب: اگر صاحب آن را نشناسد مانعى ندارد.

سؤال 1164 ـ آیا مال پیدا شده را، در صورتى که از یافتن صاحب آن مأیوس شدیم، مى توانیم در امورات مسجد صرف کنیم؟

جواب: مى توانید آن را تملّک کنید و سپس به مسجد بدهید، یا به نیازمندان صدقه داده شود.

جواب: در صورتى که به صاحبان آن پول، یعنى صاحبان کارخانه، دسترسى دارید باید حتماً به آنها برسانید و لازم نیست بگویید از چه محلّى بوده است، بلکه مى توانید به حساب بانکى آنها واریز کنید یا به شخص ناشناسى بدهید که نزد آنها ببرد و بگوید این را یکى از بدهکاران داده است که به شما برسانم و امثال این راهها; ولى اگر صاحبان را نمى شناسید، یا بکلّى از دسترس بیرون رفته اند، باید تمام آن را به فقرا و نیازمندان بدهید و چنانچه خود شما از نیازمندان هستید مجاز هستید سهمى از آن را براى خودتان بردارید.

سؤال 1166 ـ لطفاً به سؤالات مربوط به اموال گمشده و مجهول المالک که ذیلاً خدمتتان تقدیم مى شود پاسخ فرمایید.

الف) اگر قبل از سنّ تکلیف، حقّ النّاس بر گردن داشته باشیم، باید بعد از تکلیف بپردازیم؟

جواب: آرى بعد از تکلیف موظّفید حقّ النّاس را بپردازید.

ب) اگر صاحب حق زنده نباشد، آیا مى شود به جاى او صدقه داد؟

جواب: باید به ورثه او داد و اگر ورثه او به هیچ وجه شناخته نشوند، از طرف صاحب وجه صدقه بدهید.

ج) اگر مطمئن باشیم صاحب حق (اگر از او حلالیّت بطلبیم) حتماً ما را حلال مى کند. مثل این که بین دو برادر سالها قبل اتّفاقاتى افتاده و الآن کاملاً از هم راضى و خشنودند، آیا باز هم استحلال لازم است؟

جواب: اگر یقین داشته باشید که راضى هستند اشکالى ندارد.

د) اگر حلّیّت طلبیدن از حقّى که بر گردن ما هست، موجب شرمندگى شود و بخواهیم پول آن را به آنها بدهیم، آیا مى شود پول را بدون بیان کردن عنوان آن، به نحوى به آنها بدهیم که نفهمند؟

جواب: از هر طریق برسانید اشکال ندارد.

هـ) مقدارى از اموال پدر و مادرم را بیهوده مصرف کرده ام، مثلاً پول گرفته ام و براى تفریح بیش از اندازه با دوستان مصرف کرده ام و یا کتاب خریده ام و بدون حساب و کتاب به دوستانم هدیه داده ام و الآن پشیمان شده ام، آیا باید از اموال خودم به پدر و مادرم بدهم؟

جواب: باید حقّ آنها را بدهید یا حلالیّت بطلبید.

سؤال 1167 ـ در همسایگى ما منزل نیمه خرابه اى است که سالها خالى بوده و صاحب آن مشخّص نیست و ممکن است دیگران از آن سوء استفاده کرده و در آن مکان کارهاى خلاف انجام دهند، آیا مجازیم مقدارى از آن را تعمیر کرده و از آن استفاده کنیم و چنانچه صاحب آن بیاید و درخواست اجاره کند مال الاجاره اش را به او بدهیم و اگر بفروشد بخریم؟

جواب: بدون اجازه صاحب آن نمى توانید در آن تصرّف کنید و اگر بعد از جستجوى کامل از پیدا شدن صاحب آن مأیوس شوید جزء مجهول المالک بوده، اختیارش با حاکم شرع است.

سؤال 1168 ـ حکم اجناس مردم که از مدّتها پیش جهت تعمیر در نزد تعمیرکار مى باشد و براى تحویل گرفتن آن هیچ اقدامى نشده است، چیست؟

جواب: چنانچه صاحبانش را مى شناسد باید به آنها برگرداند و اگر نمى شناسد، باید تحقیق کند، هرگاه از پیدا کردن صاحبانش مأیوس گردد مى تواند آن را بفروشد و قیمت آن را به فقیر بدهد.

احکام لقیطفصل سى و دوّم: احکام غصب
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma