1. نفقه همسر

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
احکام خانواده در پرتو فقه اسلامى
2. نفقه فرزندان7 مواردى که فسخ جایز نیست

سؤال 482. خواهر این جانب به نام خدیجه، همسر مردى به نام سهراب بوده است، در زمان حیات خواهرم، شوهرش جهت کارگرى و اعاشه به امیرنشین قطر رفت و مدّت 6 سال تمام نفقه و مخارج خواهرم و دخترشان را شخصاً داده ام تا این که خواهرم در منزل ما از دنیا رفت، حتّى مخارج کفن و دفن خواهرم و مخارج خواهرزاده ام تا رسیدن به سن بلوغ و ازدواج را بنده پرداخته ام، آیا شوهر خواهرم بابت امور مذکور به این جانب بدهکار است؟

جواب: خواهر شما از شوهرش نفقه تمام این مدّت را طلبکار است و جزء ترکه او محسوب مى شود و شما در صورتى مى توانید آنچه را داده اید از ترکه بردارید که با خواهرتان قرار گذاشته باشید که به عنوان وام نفقه او را مى دهید، یا قرائن روشنى براین معنا وجود داشته باشد.

سؤال 483. زن و شوهرى اختلاف پیدا مى کنند، بدین جهت زن علیه شوهر شکایت مى نماید. پس از مراجعات زیاد، دادگسترى دستور حلّ اختلاف را از طریق کدخدا منشى صادر مى کند. جمعى به همراه زن و شوهر به محضر حاکم شرع محل مى روند. پس از مشخّص شدن حقوق شرعى زن (مهریّه، نفقه، و مانند آن) حاکم شرع از شوهر وکالت شرعى گرفته، و اقرار نامه اى جهت اجراى صیغه طلاق تهیه، و به امضاى زن و شوهر و حاضرین در جلسه مى رساند. زن تمام حقوق شرعى خود، حتّى اُجرت انجام صیغه طلاق را از شوهر مى گیرد. شوهر در این مورد و در این مدّت نه به زن، و نه به حاکم شرع، رجوع ننموده است. پس از گذشت هفت سال، زن ادّعاى جارى نشدن صیغه طلاق را دارد، و نفقه و مخارج چند ساله خود را از شوهر مطالبه مى نماید. حاکم شرع نیز اعتراف دارد که صیغه طلاق را اجرا نکرده است. در این مدّت طولانى، اجرا نشدن صیغه طلاق به صورت یک راز بین زن و حاکم شرع پنهان بوده، و به شوهر اطلاع نداده اند! زن مجدّداً علیه شوهر شکایت نموده، و شوهر محکوم به خسارات و مجازات مى شود. حکم مسأله را بیان فرمایید.

جواب: هرگاه شوهر تمام حقوق زن را پرداخته، و به کسى وکالت داده که صیغه طلاق زن را جارى کند، و او کوتاهى کرده و صیغه طلاق را جارى نکرده و به شوهر هم اطّلاع نداده، شوهر ضامن نفقه زن در این مدّت نمى باشد.

سؤال 484. این که گفته مى شود: «نفقه اقارب قضا ندارد» شامل چه کسانى مى شود؟ آیا شرط و شروطى دارد؟

جواب: منظور از اقارب پدر و مادر و فرزند است; و شرط و شروط خاصّى ندارد. ولى نفقه همسر در هر حال باید پرداخته شود.

سؤال 485. آیا بر شوهر واجب است غذا و لباس و منزل و لوازم دیگر را براى همسر دائمى خود تهیه کند؟

جواب: بر شوهر واجب است غذا و لباس و منزل و لوازم دیگر را مطابق معمول براى همسر دائمى خود تهیه کند. (حتّى هزینه طبیب و دارو و مانند آن) و اگر تهیه نکند بنابر احتیاط بدهکار او خواهد بود، خواه توانایى داشته باشد یا نه.

سؤال 486. آیا بر شوهر لازم است ماهیانه یا روزانه پولى جهت مخارج همسرش به او بپردازد؟ در صورت وجوب، آیا شوهر حق دارد مورد مصرف پول را تعیین کند؟

جواب: مانعى ندارد شوهر به همسرش در تهیه نفقه وکالت دهد، و بر زن لازم است طبق شرط عمل کند. این در صورتى است که شوهر به زن وکالت در تهیه نفقه بدهد; ولى اگر حقّ نفقه را به او واگذار کند، زن در مصرف آن مختار است.

سؤال 487. آیا بر زوج لازم است آنچه معمولاً تمام زن ها به آن نیاز دارند را به عنوان نفقه براى زوجه اش تهیه کند؟ یا فقط غذا و مسکن و لباس لازم است؟

جواب: آنچه واقعاً مورد حاجت است و مرد قدرت بر آن دارد بر او لازم است.

سؤال 488. مرسوم است بین عقد ازدواج و زفاف، تا زمانى که زن به خانه شوهر نرفته از زوج نفقه نمى گیرد، بنابراین اگر زوجه پس از مدّتى در مقام مطالبه نفقه آن زمان برآید، آیا با توجّه به این که تمکین کامل ننموده حقّ نفقه دارد؟

جواب: نفقه ندارد.

سؤال 489. شوهر در عقد ازدواج و قبل از دخول مى گوید: «قدرت برگزارى مراسم عروسى را از لحاظ مالى ندارم». زوجه هم مى گوید: «فقط با رعایت شرایط و تشریفات مرسوم و عرف محل حاضرم به خانه شوهر بروم». در فرض مسأله، آیا زوجه مستحقّ نفقه مى باشد؟

جواب: اگر در عقد نکاح چنین شرطى ذکر نشده، زوجه حقّ امتناع ندارد، و اگر امتناع کند حقّ نفقه ندارد.

سؤال 490. آیا هزینه دارو و درمان زوجه مریض، با توجّه به این که مداواى بیمارى عرفاً جزء نیازهاى اوّلیه هر انسانى مى باشد، نیز جزء نفقه زوجه است؟

جواب: مداوا در حدّ متعارف جزء نفقه است.

سؤال 491. زنى به سبب آتش سوزى در منزل شوهر، در بیمارستان بسترى و سپس فوت مى کند، آیا هزینه بیمارستان او بر عهده شوهر است؟

جواب: احتیاط واجب آن است که شوهر هزینه درمان او را بدهد.

سؤال 492. اگر زن جهت دریافت مهریه از تمکین خود دارى کند، در این مدّت حقّ نفقه دارد؟

جواب: در صورتى که مهریه بصورت نقد بوده باشد حق دارد قبل از گرفتن آن از تمکین خوددارى کند، و حقّ نفقه هم دارد.و در صورتى که شوهر قادر به پرداخت مهریه به صورت یکجا نیست، مهریه را تقسیط مى کنند و زن باید با گرفتن اولین قسط تمکین کند و اگر تمکین نکرد ; نفقه ندارد.

سؤال 493. شخصى براى مدّتى از طریق دادگاه زندانى شده، و پس از چندى با حصول برائت یا تحمّل حبس آزاد مى شود، اگر در این مدّت به عائله تحت تکفّل وى از طریق مراجع دولتى نفقه اى داده باشند، یا هیچ وجهى در این مدّت نگرفته باشند، آیا آنها حقّ مطالبه نفقه گذشته را دارند؟

جواب: احتیاط واجب آن است که نفقه آنها را بپردازد، یا با آنها مصالحه کند.

سؤال 494. هر گاه زن مطالبه خرجى کند و شوهر ندهد مى تواند بدون اجازه از اموال او بر دارد؟

جواب: مى تواند هر روز، به اندازه خرجى آن روز، بدون اجازه از اموال او بر دارد، و احتیاط واجب آن است که این کار با اجازه حاکم شرع باشد. و اگر مجبور شود که خودش معاش خود را تهیه کند، در موقعى که مشغول کار است اطاعت از شوهر بر او واجب نیست.

سؤال 495. در تحریر الوسیله، جلد دوم، صفحه 306 آمده است: «اگر زوج حقوق زن را از قبیله نفقه نپردازد، ابتدا حاکم وى را الزام مى کند و در صورت عدم تأثیر، او را تعزیر مى نماید». آیا مراد از «الزام» صدور حکم قضایى است، یا صدور حکم به الزام؟

جواب: منظور این است که حاکم شرع او را مجبور مى کند که نفقه زن را بپردازد و هر گاه ترتیب اثر ندهد او را تعزیر مى کند.

سؤال 496. آیا براى همسر و فرزندان شخصى که از راه نامشروع کسب درآمد مى کند، جایز است از در آمد او استفاده کنند؟

جواب: اگر مى دانند نفقه اى که به آنها پرداخته مى شود از همان پول است، تصرّف در آن جایز نیست; مگر در حال ضرورت.

سؤال 497. آیا شخص ثالث مى تواند در ضمن عقد ازدواج نفقه زوجه را تعهّد نماید، تا هرگاه بین زن و شوهر راجع به نفقه اختلافى به وجود آمد، نفقه زوجه را پرداخت نماید؟ و در این صورت آیا نفقه از زوج ساقط مى شود؟

جواب: مانعى ندارد که شخص ثالثى ضمانت نفقه را بنماید، و در این صورت نفقه بر عهده او خواهد بود.

سؤال 498. اگر طبق نظر پزشک، زوجه دائمى به مرضى مبتلا باشد که بایستى براى مدّتى، یا براى همیشه آمیزش جنسى را ترک نماید، یا این که زوجه دائمى به علّت ابتلاى به جنونِ ادوارى، یا دائم، در تیمارستان، یا در منزل بسترى و تحت درمان باشد، و به هیچ وجه حاضر به نزدیکى با شوهر خود نباشد، آیا چنین زنى حقّ نفقه دارد؟

جواب: در صورتى که زن مقصّر نبوده باشد، احتیاط واجب آن است که مرد نفقه او را بپردازد.

سؤال 499. زنى ادّعا مى کند شوهرش او را از منزل بیرون کرده، و نفقه اش را در مدّت خاصّى نپرداخته است. شوهر ضمن اقرار به این که نفقه معوّقه همسرش را پرداخت نکرده، ادّعا مى کند که همسرش ناشزه است، و بدون اجازه او منزل مشترک را ترک کرده، و از اداى وظایف زناشویى امتناع نموده، و در نتیجه استحقاق نفقه ندارد. در فرض مذکور، با توجّه به این که زوجین جدا از یکدیگر زندگى مى کنند، قول کدام یک مقدّم، و بینه بر عهده چه کسى است؟

جواب: اگر جدا از هم زندگى مى کنند، و زن مجوّزى براى این کار ندارد، ناشزه است و حقّ نفقه ندارد.

سؤال 500. در صورت حالّ بودن (نقد) مهریه، زوجه غیر مدخول ب ها حق دارد تا گرفتن مهریه تمکین نکند; امّا آیا این حق را دارد که در غیر تمکین نیز از زوج اطاعت نکند; مثلاً منزل خانواده خود بماند، و هرجا خواست برود و هرکار خواست انجام دهد و با این حال مى تواند مطالبه نفقه نماید؟

جواب: باید به وظایف دیگر خود عمل کند، تنها مى تواند تمکین را منوط به گرفتن مهر کند، آن هم در صورتى که مهر حالّ بوده و قرائن دلیل بر تأخیر آن نبوده است.

 

2. نفقه فرزندان7 مواردى که فسخ جایز نیست
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma