6ـ حدّ محارب

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
استفتائات جلد 2
7ـ حدّ ارتداد5ـ حدّ سرقت

سؤال 1443 ـ لطف فرموده پاسخ سؤالات زیر را مرقوم فرمایید:

الف) تعریف «محارب» و «مفسد فى الارض» را از نظر فقهى و اصطلاحى بیان فرمایید.

جواب: محارب به کسى مى گویند که با اسلحه مردم را تهدید کند و قصد جان یا مال یا ناموس مردم را داشته باشد و در محیط اجتماع ناامنى ایجاد کند. و مفسد فى الارض کسى است که منشأ فساد گسترده اى در محیطى شود; هرچند بدون توسّل به اسلحه باشد، مانند قاچاقچیان موادّ مخدّر و کسانى که مراکز فحشا را بطور گسترده ایجاد مى کنند.

ب) نظر حضرتعالى در خصوص تعریف «محارب» و «مفسد» در قانون مجازات اسلامى، بخش حدود، مواد 183 الى 196 چه مى باشد؟ کلمه «واو» در قسمت اخیر ماده 183: «... محارب و مفسد فى الارض» چه نوع واوى است، عطفى، ربطى، یا استینافى؟

در صورت اختلاف معناى میان محارب و مفسد فى الارض، نظر شما در خصوص عمل قانونگذار در مترادف آوردن آن دو معنا چیست؟

جواب: این دو با یکدیگر تفاوت دارد و مترادف نیست; بلکه میان آنها نسبت عموم من وجه است.

ج) در باب حدود قانون مجازات اسلامى گاه از لفظ «مفسد فى الارض» و گاه نیز از لفظ «فساد فى الارض» استفاده شده است، به نظر حضرتعالى علّت این تغییر چه مى باشد؟ آیا مطلب خاصّى مورد نظر بوده است؟

جواب: ظاهراً در میان این دو تفاوتى نیست; در یک جا سخن از فاعل به میان آمده و در جاى دیگر از فعل.

د) در بعضى ابواب حدود، مانند حدّ شرب خمر، آمده است که هرگاه عمل موجب حد، تکرار گردد و حد نیز در هر مرتبه اجرا شود، در مرتبه سوّم، حدّ قتل خواهد بود (مادّه 179 قانون مجازات اسلامى) حال این سؤال مطرح است که:

آیا حدّ قتل از باب افساد فى الارض است، یا از باب دیگر است؟

جواب: بنابر احتیاط واجب، بطورى که بسیارى از بزرگان گفته اند، در غیر شرب خمر قتل در مرتبه چهارم انجام مى گیرد و این مسأله مربوط به عنوان «مفسد فى الارض» نیست; بلکه نصوص خاصّه اى درباره آن وارد شده است.

هـ) آیا حدّ محارب و مفسد فى الارض از قوانین امضایى است، یا از قوانین تأسیسى اسلام مى باشد؟

جواب: ظاهر این است که از قوانین تأسیسى است; ولى بطور اجمال در بعضى از قوانین عقلا نمونه هایى از آن دیده مى شود.

سؤال 1444 ـ در نوع کتب فقهى تعریف جامع و مانعى، که ارکان و عناصر تشکیل دهنده موضوع را مشخّص نماید، در مورد جرم «محاربه و افساد فى الارض» ذکر نشده است و ابهام در این مورد به قوانین مصوّب جمهورى اسلامى نیز سرایت نموده و شمول و عدم شمول این موضوع نسبت به برخى مصادیق مورد ابهام است.

جواب: کسانى که به خاطر تکرار یکى از جنایات بالا سبب ناامنى و خوف اجتماعى شوند، مصداق مفسد هستند; ولى عنوان محارب مشروط به کشیدن اسلحه به روى مردم است.

سؤال 1445 ـ بسیارى از اوقات، مؤمنین در بین خود شخصى را پیدا مى کنند که براى اجانب جاسوسى مى کند و گاهى این عمل کثیف باعث ضررهاى سنگینى بر مسلمانان مى شود. آیا کشتن چنین شخصى جایز است؟

جواب: این کار جایز نیست; مگر این که از مصادیق «مفسد فى الارض» باشد که البتّه تشخیص این مسأله و اجراى حکم تنها بر عهده حاکم شرع است.

سؤال 1446 ـ لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید:

الف) در حدّ محارب، تبدیلِ «تبعید» به «حبس در تبعید» را جایز مى دانید؟

جواب: حکم همان تبعید است، نه «حبس در تبعید» و نه «حبس»; مگر در جایى که تبعید مفسده اى دارد، یا سبب فرار مجرم مى شود.

ب) حدّاقل و حدّاکثر تبعید در محاربه چند سال است؟

جواب: احتیاط آن است که کمتر از یک سال نباشد و بیش از آن دلیلى بر جواز ندارد.

سؤال 1447 ـ توبه محارب در مجازات چه تأثیرى دارد؟

جواب: اگر قبل از دستگیرى توبه کند و اثر آن ظاهر شود مجازات او برطرف خواهد شد.

سؤال 1448 ـ آیا در صدق محاربه، کشیدن سلاح شرط است، یا این که تجهیز سلاح (یعنى مسلّح بودن به سلاح آشکار) یا حمل سلاح (مسلّح بودن به سلاح مخفى) نیز از مصادیق محاربه است؟

جواب: در محاربه تجرید و تجهیز سلاح به عنوان ترسانیدن مردم شرط است.

سؤال 1449 ـ فردى نقشه ربودن شخصى را به منظور اخّاذى کشیده، و شخص دوّم سلاح و اتومبیل براى این عمل تهیّه کرده، و شخص سوّم با اسلحه اقدام به ربودن شخص مذکور نموده است، آیا بر هر سه نفر محاربه صدق مى کند؟

جواب: فقط نفر سوّم محارب است و دو نفر دیگر به عنوان معاونت تعزیر دارند.

سؤال 1450 ـ در فرض سؤال قبل، آیا بین این که اخّاذى تحقّق پیدا کرده (پول از خود شخص یا بستگان او اخذ شده باشد) یا تحقّق پیدا نکرده باشد، فرق است؟

جواب: در هر دو صورت عنوان محاربه صدق مى کند.

7ـ حدّ ارتداد5ـ حدّ سرقت
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma