تعزیرات

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
استفتائات جلد 2
قتل عمد و شبه عمدمسائل متفرّقه حدود

سؤال 1472 ـ ملاک اصلى تعزیرات در حکومت اسلامى چیست؟

جواب: هرگونه تخلّف از واجبات شرع و ارتکاب گناهان کبیره تعزیر دارد، و تعزیر منحصر به شلاّق یا زندان نیست; بلکه از اندرزهاى دوستانه، که سبب ترک عمل گردد، شروع مى شود تا محرومیّت موقّتى از بعضى از حقوق اجتماعى و جریمه مالى و مانند آن.

سؤال 1473 ـ لطفاً این دو سؤال را جواب فرمایید:

الف) فعل حرامى که مرتکب آن تعزیر مى شود باید چه شرایطى داشته باشد؟

جواب: تمام گناهان کبیره در صورت صلاحدید حاکم شرع تعزیر دارد.

ب) افرادى که اقدام به نگهدارى و تماشاى فیلمهاى ویدئویى مبتذل مى کنند (که در آن بدن عریان، یا نیمه عریان زنان، اعمال جنسى، مجالس لهو و لعب، رقص مختلط و امثال آن نشان داده مى شود) آیا تعزیر دارند؟

جواب: آرى تعزیر دارند; ولى توجّه دارید که تعزیر مراتبى دارد، گاه از طریق اندرز و نصیحت است و گاهى از طریق بیان تند و اعتراض شدید و گاه شلاّق و زندان و گاه جریمه مالى (اشخاص و موارد با هم متفاوت است).

سؤال 1474 ـ اگر شخصى مرتکب چند جرم تعزیرى شود، آیا مجموع شلاّقى که براى چند جرم محکوم مى شود باید از 74 ضربه کمتر باشد، یا باید شلاّق هر جرم کمتر از 74 ضربه باشد؟ آیا در این خصوص، بین جرایم مشابه و غیر مشابه فرق است؟ در صورتى که مجاز به صدور حکم به بیشتر از 74 ضربه باشیم آیا حدّاکثرى براى آن متصوّر است؟

جواب: مجازات تعزیرى هر جرم باید کمتر از حدّ مشابه آن جرم باشد، ولى مجموع مجازاتها حدّ معیّنى ندارد، امّا باید توان محکوم را در نظر گرفت که جان محکوم به خطر نیفتد (البتّه جرایم مشابه یک تعزیر دارد).

سؤال 1475 ـ کسى اقدام به خودکشى نموده، ولى به نحوى از مرگ نجات مى یابد، آیا این فرد چون فعلش مخالف با موازین اسلامى بوده، مشمول تعزیر است؟

جواب: آرى در صورت مصلحت مى توان او را تعزیر کرد.

سؤال 1476 ـ آیا زوجه را مى توان به علّت عدم تمکین در امور زوجیّت، تعزیر نمود؟

جواب: تعزیر به دست حاکم شرع است که پس از شکایت زوج مبنى بر عدم تمکین زوجه و ثبوت آن انجام مى گیرد، زوجه نیز مى تواند به حاکم شرع شکایت کرده و براى زوج در برابر خلافکاریهایش تقاضاى مجازات کند.

سؤال 1477 ـ اگر مردى با زنى ازدواج کند و وظایف شرعى و قانونى خود را عمل نکند، از نظر قانونى در رابطه با ترک انفاق مجازات حبس دارد; ولى آیا حاکم شرع مى تواند در رابطه با ترک وظایف واجب زناشویى، او را تعزیر کند؟

جواب: اگر ثابت شود که مرد بدون عذر شرعى و بدون رضایت همسرش به وظایف واجب خود عمل نکرده، حاکم شرع مى تواند او را تعزیر کند.

سؤال 1478 ـ اگر مردى با داشتن عیال دائمى و بدون رضایت و موافقت او، با زنى ازدواج موقّت نماید (دراز مدّت، یا کوتاه مدّت)، آیا چنین مردى بر اثر شکایت همسر دائمى اوّل قابل تعقیب و تعزیر است؟ اگر زن دائمى به نحوى در دسترس مرد نبوده و یا ترک منزل نموده باشد چه حکمى دارد؟

جواب: کار حرامى انجام نداده است; ولى مردان نباید ازدواج موقّت را وسیله هوسبازى خود قرار دهند.

سؤال 1479 ـ اگر مستأجرى ملک را بعد از پایان مدّت اجاره تخلیه ننماید، آیا مى توان او را با تعزیر، یا حبس و مانند آن وادار به تخلیه نمود؟

جواب: در صورتى که حاکم شرع مصلحت را در تعزیر و حبس بداند مانعى ندارد; ضمناً مستأجر هم نباید گرفتار عسر و حرج شدید باشد، در این صورت باید ضرب الاجلى براى او تعیین کند.

سؤال 1480 ـ همان طور که مستحضر هستید تعزیرات به دست حاکم است. آیا حدّاقلّ تعزیرات یک ضربه شلاّق را هم شامل مى شود؟

جواب: گاه ممکن است یک ضربه نیز حدّاقلّ تعزیر باشد و همان تأثیر لازم را بگذارد.

سؤال 1481 ـ مرد و زنى براى انجام عمل نامشروع در منزلى اجتماع کرده اند; ولى قبل از این که مرتکب عمل مذکور شوند دستگیر شده اند، آیا تعزیر مى شوند؟

جواب: اگر هیچ گونه اقدامى نکرده باشند باید به نهى از منکر قناعت کرد.

سؤال 1482 ـ زنى با آرایش زننده و حالت بدحجابى در معابر عمومى ظاهر شده و او را دستگیر کرده اند. لطفاً بفرمایید که:

الف) آیا مى شود به عنوان تعزیر سر او را تراشید؟

ب) اگر مردى مرتکب فعل حرامى که مستوجب تعزیر است بشود، آیا مى شود به عنوان تعزیر، یا علاوه بر تعزیر، سر او را تراشید؟

جواب: تراشیدن سر مطلقاً جزء تعزیرات نیست و باید راه دیگرى را براى تعزیر، مانند جریمه نقدى یا زندان یا مجازات بدنى، انتخاب کرد; ولى در زندانها گاه براى ملاحظه مسائل امنیّتى سر متّهمین را مى تراشند، و این مربوط به عناوین ثانویّه است.

سؤال 1483 ـ اگر شخصى، با دست یا چیز دیگرى، کارى کند که منى از او خارج شود این عمل چه حکمى دارد؟

جواب: این عمل استمنا نامیده مى شود و حرام است و حتّى اگر بدون دست و وسایل دیگر، تنها با فکر کردن یا مشاهده بعضى از صحنه ها یا گوش دادن به بعضى از وسوسه هاى این و آن، این حالت به او دست دهد، مرتکب حرام شده است و تعزیر دارد.

سؤال 1484 ـ افرادى که تحت تأثیر این عمل قرار مى گیرند، چه خساراتى بر آنان وارد مى شود؟

جواب: این عمل زیانهاى بسیارى دارد; به تجربه ثابت شده است روى اعصاب اثر مى گذارد، از نور چشم مى کاهد، انسان را خمود و منزوى و گوشه گیر مى کند و حتّى ممکن است سبب ناتوانى جنسى شود; امّا هنگامى که جوانان این عادت زشت را ترک کنند امید بهبودى مى رود.

سؤال 1485 ـ در بعضى از بیمارستان ها براى این که بفهمند انسان بچّه دار مى شود یا نه، از مرد مى خواهند که با عمل استمنا منى خودش را در اختیار آزمایشگاه قرار دهد، آیا این کار جایز است؟

جواب: تا ضرورتى ایجاب نکند و راه چاره منحصر به آن نباشد، جایز نیست.

سؤال 1486 ـ استدعا دارد نصیحتى نموده و اشخاص مبتلا به این عمل (استمنا) را ارشاد فرمایید.

جواب: جوانان باید از دوستان و رفقاى آلوده و بى بندوبار که غالباً سبب این آلودگیها مى شوند بپرهیزند و از کتابهاى بدآموز و مشاهده صحنه هاى محرّک اجتناب کنند، و عواقب کسانى که گرفتار این گونه امور شده اند را مشاهده نمایند و فریب وسوسه هاى بعضى از نویسندگان غیر متعهّد، که ادّعا مى کنند این عمل ضررى ندارد، را نخورند و نیروهاى خداداد خود را بیهوده از دست ندهند.

ضمناً توجّه به عبادات و تاریخ پیشوایان اسلام و نصایح و اندرزهاى آنان اثر بازدارنده مهمّى در این زمینه دارد. براى توضیحات بیشتر مى توانید کتاب «مشکلات جنسى جوانان» را مطالعه نمایید.

سؤال 1487 ـ بعد از بوسیدن یکى از دوستانم، که از روى شهوت بود، مقدارى مایع بى رنگ و کمى چسبنده از بدنم خارج شد; ولى بر خلاف منى لکّه اى روى لباس بر جاى نگذارد. حال بفرمایید.

الف) عمل من چه حکمى دارد؟

جواب: این کار حرام بوده و باید توبه کنید، و براى کسى که توبه نکرده تعزیر دارد.

ب) آیا حقیر باید غسل کنم؟

جواب: اگر رطوبت خارج شده توأم با جستن نبوده، غسل ندارد.

ج) آیا این کار باعث باطل شدن وضو یا غسل مى شود؟

جواب: در صورتى که قبلاً از بول استبرا کرده باشید، این مایع مشکوک وضو را باطل نمى کند.

د) اگر از روى شهوت نباشد چه حکمى دارد؟

جواب: هرگاه از روى شهوت نباشد اشکالى ندارد، ولى با توجّه به این که این گونه کارها دام شیطان است، سزاوار است از آن پرهیز کنید.

سؤال 1488 ـ گناه زنا بیشتر است یا استمنا؟

جواب: هر دو حرام است و گناه زنا بیشتر است.

سؤال 1489 ـ لطف فرمایید گناه بودن یا نبودن استمنا را طبق مقتضیات حال که در آن زندگى مى کنیم بفرمایید. به دلیل این که به اعتقاد بنده افراط در این امر حرام و گناه است; ولى اگر افراط نشود گناه نیست چون در جامعه کنونى، فوق العاده مشکل است که انسان بر هواى نفسش غلبه کند.

جواب: استمنا مطلقاً و بدون شک حرام است; امیدواریم گرفتار وسوسه هاى شیطان نشوید; طرق مبارزه با آن را در کتاب «مشکلات جنسى جوانان» بیان کرده ایم.

سؤال 1490 ـ چنانچه تعزیر، علاوه بر تازیانه مصادیق دیگرى داشته باشد; (مانند: حبس، جزاى نقدى، لغو جواز کسب، ابطال گواهینامه رانندگى، محرومیّت از مشاغل دولتى، ثبت سوء سابقه و مانند آن) لطفاً بفرمایید:

الف) آیا تعبیر «التعزیر دون الحد» فقط در خصوص تازیانه رعایت مى شود، یا شامل دیگر موارد مذکور نیز مى شود؟

ب) در صورت شمول به موارد دیگر، ملاک «دون الحدّ» چه مى باشد؟

جواب: تعبیر به «دون الحد» در غیر موارد حدود معنا ندارد; ولى واضح است که باید تعزیر تناسب عقلایى با جرم داشته باشد.

سؤال 1491 ـ اگر مرد عاقل و بالغى یکى از محارم مؤنّث و یا مذکّر نسبى خود را از روى شهوت ببوسد، مجازاتش چیست؟ اگر نابالغ باشد چه حکمى دارد؟

جواب: در مورد بوسیدن فقط تعزیر است و فرقى میان محارم و غیر محارم نیست (البتّه قاضى مى تواند در مورد محارم، تعزیر شدیدترى قائل شود)، ولى فاعل نابالغ تعزیر ندارد; بلکه مقدار کمى به عنوان تأدیب تنبیه مى شود.

سؤال 1492 ـ در مجازاتهاى منصوص اگر غیر از مجرم، دیگرى هم زیان ببیند طبعاً از اصل قرآنى «و لا تزر وازرة وزر اخرى» خارج است، مثل قصاص قاتل که فرزندان او یتیم مى شوند; ولى در جایى که نصّ صریح در مورد مشروعیّت آن نیست مثل حبس، که با زندانى شدن مجرم عائله اش بشدّت متضرّر مى شوند در حالى که جرمى نکرده اند و شارع نیز این عقوبت را بطور صریح از جمله مجازاتها قرار نداده است، مخالفت آن اصل قرآنى بدون نصّ صریح چگونه توجیه مى شود؟

جواب: حبس یکى از انواع تعزیر است، و تعزیر در موارد مقرّره ممکن است باعث ضرر و زیان به دیگران شود، خواه به صورت شلاّق باشد یا جریمه نقدى یا جریمه مالى و این امور مانع از تعزیرات نمى شود، وگرنه اکثر تعزیرات باید تعطیل شود; چرا که غالباً زیانهایش به دیگران هم مى رسد.

سؤال 1493 ـ اثبات بعضى از جرایم، على الخصوص جرایم ناموسى، که جامعه واکنش شدیدى نسبت به آن نشان مى دهد، در نزد حاکم شرع مشکل است; چراکه شهادت چهار شاهد عادل یا اقرار چهار بار متّهم غالباً میسّر نیست. حال اگر حاکم تقریباً با توجّه به اوضاع و احوال قضیّه، ظن حاصل کند که مثلاً شخصى مرتکب یکى از جرایم مذکور گردیده و از طرفى آزادى وى به احتمال زیاد موجب درگیرى و ناامنى خصوصاً در روستاها که جمعیّت کمى دارند مى شود; آیا حاکم مى تواند فقط به این جهت او را چند روزى بازداشت کند تا به قول معروف آتش فروکش کند و بعد حکم تبرئه وى را از جرم انتسابى صادر کند؟ همچنین در مواردى که درگیرى دسته جمعى رخ مى دهد و مقصّر مشخّص نیست، براى حفظ امنیّت جامعه و جلوگیرى از درگیریهاى بعدى مى توان همه را بازداشت نمود؟

جواب: در مورد اوّل، اگر حاکم یقین پیدا کند متّهم کارهاى خلاف مقدّماتى مانند خلوت با اجنبیّه یا کارهاى مادون لواط و زنا انجام داده است، مى تواند او را به عنوان تعزیر بازداشت کند و در مورد دوّم نیز همین معنا صادق است; یعنى اگر آنها درگیریهایى به وجود آورده و نظم اجتماعى را برهم زده اند و حفظ نظم اجتماعى منوط به بازداشت موقّت این گونه اشخاص باشد، آن هم مانعى ندارد.

سؤال 1494 ـ آیا در نگهدارى متّهم در حبس تعزیرى (با قرار بازداشت) حدّاقلّ و اکثرى هست، یا مدّت زمان به نظر حاکم شرع است؟

جواب: مدّت به نظر حاکم شرع است ; ولى گاه مصلحت وحدت رویّه و پرهیز از بى نظمى قضایى ایجاب مى کند که حدّاقلّ و حدّاکثر آن از طرف مقامات قضایى تعیین شود.

قتل عمد و شبه عمدمسائل متفرّقه حدود
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma