13 رضایت خدا یا خلق

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
گفتار معصومین(علیهم السلام) ج1
14 نقد و نسیه وایمان به غیب12 مقام حضرت زهرا(علیها السلام)

قال رسولُ اللهِ(صلى الله علیه وآله):«مَن أرْضى سُلْطاناً بما یُسْخِطُ اللهَ خَرَجَ مِنْ دِینِ اللهِ».(1)

پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «کسى که پادشاهى را در چیزى خوشحال کند در حالى که آن چیز سبب خشم خداوند باشد از دین خدا خارج شده است».

کسى که براى خشنود کردن بنده اى خدا را ناخشنود کند به این معناست که آن بنده را در سرنوشت خود مؤثّرتر مى داند و اهمّیتى که به این مخلوق مى دهد بیش از اهمیّتى است که به خالق خود مى دهد.

و در جاى دیگر آن حضرت مى فرماید: «مَنْ طَلبَ رِضَى مَخْلوق بِسَخَطِ الخَالِقِ سَلَّط اللهُ عزَّوجَلّ علیهِ ذلِکَ المَخْلوق; هر که خشنودى مخلوق را بر خشم خالق محترم تر شمرد خداوند عزّوجلّ آن مخلوق را بر وى مسلّط گرداند».(2)

این یک نوع شرک است. قرآن مى فرماید:

«(وَمَا یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللهِ إِلاَّ وَهُمْ مُّشْرِکُونَ ); بیشتر آنها که مدّعى ایمان به خدا هستند; مشرکند»(3) چرا که براى مخلوق عبادت مى کنند و جلب توجّه مخلوق را بر خدا مقدّم مى دارند در ذیل این آیه حدیثى از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله)آمده است که مى فرماید: «إنّ أخْوَفَ ما أخافُ عَلَیکُمُ الشِّرْکُ الاْصْغَرُ، قالوا: وَمَا الشِّرْکُ الاْصْغَرُ یا رَسُولَ اللهِ؟ قال: الرِّیاءُ یقول اللهُ تَعالى یَوْمَ الْقِیامَةِ إذا جاءَ النّاسُ بأعمالِهِم: اذهَبُوا إلَى الَّذِینَ کُنْتُمْ تُراؤونَ فى الدُّنْیا، فَانْظُروا هَلْ تَجِدُونَ عِنْدَهُم مِنْ جَزاء؟; خطرناک ترین چیزى که از آن براى شما مى ترسم، شرک اصغر است. اصحاب گفتند: شرک اصغر چیست؟ فرمود: ریاکارى، روز قیامت هنگامى که مردم با اعمال خود در پیشگاه خدا حاضر مى شوند، پروردگار به آنها که در دنیا ریا کردند مى فرماید: به سراغ کسانى که به خاطر آنها ریا کردید بروید، ببینید پاداشى نزد آنها مى یابید؟».(4)

شخصى که رزق خود را از طریق نامشروع مى طلبد، شرک خفى دارد; یعنى خدا را عادل نمى داند که از طریق حلال به او روزى بدهد.

مهم این است که قلب از این شرک ها پاک بشود تا نور توحید در آن بتابد; براى انجام هر کارى باید ببینیم که خدا در این مسأله چه مى پسندد، نه اینکه دیگران چه مى پسندند، چرا که اگر خشنودى خدا را در نظر بگیریم، خشنودى خلق خدا در سایه آن بدست مى آید.

در بعضى از روایات که در تفسیر آیه 106 سوره یوسف آمده است، مى خوانیم: «منظور شرک در نعمت است به این معنا که موهبتى از خداوند به انسان برسد و بگوید این موهبت از ناحیه فلان کس به من رسیده و اگر او نبود من میمردم و یا زندگانیم بر باد مى رفت و بیچاره مى شدم».(5)

چنین شخصى غیر خدا را شریک در بخشیدن روزى و مواهب شمرده است.

ارزش هر عملى بستگى به نیت وانگیزه آن دارد،و به تعبیر دیگر از دیدگاه اسلام، اساس هر عملى را «نیّت» تشکیل مى دهد، آن هم نیّت خالص. در حدیث معروفى از پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) آمده است که: «إنَّما الأعْمالُ بِالنِّیّاتِ، وَلِکُلِّ امْرِىء مانَوى; هر عملى بستگى به نیّت فرد دارد،وبهره هر کس براساس نیّتى است که در عمل دارد».(6)

در توضیح این حدیث آمده است; آن کس که براى خدا جهاد کند اجرش بر خداوند بزرگ است، و کسى که براى متاع دنیا حتّى نیّت به دست آوردن «عقال» (طناب کوچکى که پاى شتر را با آن مى بندند) پیکار کند، بهره اش فقط همان است.

اینها همه به خاطر آن است که «نیّت» همیشه به عمل شکل مى دهد، آن کس که براى خدا کارى انجام مى دهد، تمام تلاشش این است که مردم از آن بهره بیشترى گیرند، ولى کسى که براى تظاهر و ریاکارى عملى انجام مى دهد، به بهره گیرى نیازمندان اهمّیت نمى دهد.

جامعه اى که به ریاکارى عادت کند، نه فقط از خدا و اخلاق حسنه و ملکات فاضله دور مى شود، بلکه تمام برنامه هاى اجتماعى او از محتوا تهى مى گردد.

روایات در نکوهش ریا بسیار زیاد است. پیامبراکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «سَیَأْتی عَلى النّاسِ زمانٌ تَخْبثُ فیهِ سَرائِرُهُمْ، وَتَحْسُنُ فِیهِ عَلانِیَتَهُم، طَمَعاً فی الدُّنْیا، لایُریدونَ بِهِ ما عِنْدَ رَبِّهِمْ، یَکُونُ دِینُهُمْ رِیاءاً، لایُخالِطُهُمْ خَوْفٌ، یَعُمُّهُمُ اللهُ بِعِقاب، فَیَدْعُونَهُ دُعاءَ الغَریقِ فَلایَستَجیبُ لَهُمْ; زمانى بر مردم فرا مى رسد که به خاطر طمع در دنیا باطنهاى آنها زشت و آلوده و ظاهرشان زیبا مى شود، این در حالى است که علاقه اى به پاداشهاى پروردگارشان ندارند، دین آنها ریا مى شود، و ترس خدا، در دل آنها از بین مى رود، خداوند همه آنها را به عذاب سختى گرفتار مى کند، و هرقدر خدا را مانند شخص غریق بخوانند، هرگز دعایشان مستجاب نمى شود».(7)

پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) فرمود: «إنَّ المُرائى یُدْعى یَوْمَ القِیَامَةِ بِأربعةِ أسْماء: یا کافِرُ! یا فاجِرُ! یا غادِرُ یا خاسِرُ! حَبِطُ عَمَلُکَ، وَبَطَلَ أجْرُکَ، فَلا خَلاصَ لَکَ الْیَوم، فَالْتَمِسْ أجْرَک مِمَّن کُنْتَ تَعْمَلُ لَهُ; شخص ریا کار در روز قیامت با چهار نام صدا زده مى شود: اى کافر! اى فاجر!اى حیله گر! واى زیانکار! عملت نابود شده و اجرت باطل گشت، امروز هیچ راه نجاتى ندارى، پاداش خود را از کسى بخواه که براى او عمل کردى».(8)


1. تحف العقول، حکمت 172.
2. همان مدرک، حکمت 132 .
3. یوسف، آیه 106.
4. تفسیر نمونه، ج 10، ص 91 .
5. تفسیر نورالثقلین، ج 2، ص 475; اصول کافى، ج 2، ص 292.
6. میزان الحکمه، ج 10، ص 277; وسائل الشیعه، ج 1، ص 35، ابواب مقدّمات العبادات باب 5، ح 10.
7. اصول کافى، ج 2، باب الریاء، ح 14.
8. وسائل الشیعه، ج 1، ص 51، ح 16.

 

 

14 نقد و نسیه وایمان به غیب12 مقام حضرت زهرا(علیها السلام)
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma