14. فلسفه غسل دادن مردگان و فلسفه غسل مسّ میّت چیست؟

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
پاسخ به پرسش های مذهبی
15. چرا فرزندان نامشروع از برخى مناصب محرومند؟13. تفاوت عرق بدن با ادرار چیست؟

سؤال: فلسفه غسل دادن مردگان و غسل کردن کسى که مرده اى را لمس کرده چیست؟ چرا هرگاه کسى بمیرد، در شرع مقدّس اسلام لازم است او را به طرز خاصّى شستشو دهند و اگر پیش از غسل دادن، کسى دست به بدن او بزند واجب است او نیز غسل نماید؟
 
پاسخ: همان طور که مکرّر یادآورى کرده ایم، فلسفه قسمتى از احکام فرعى اسلام براى ما روشن نیست; ولى با گذشت زمان و تکامل عقل بشر و پیشرفت علوم، فلسفه قسمت هاى مهمّى روشن شده و در آینده نیز ممکن است اسرار قسمت هاى دیگر واضح و روشن گردد.
درباره مطلب مورد سؤال مى توان گفت: یکى از اسرار لزوم «غسل مسّ میّت» این است که تمام اقوال و ملل همان طور که احترام زنده را لازم مى دانند، براى مردگان نیز احترام خاصّى قائل مى شوند.
گرچه اسلام بسیارى از تشریفات ملل و اقوام گذشته را درباره مردگان که جنبه خرافى داشته حذف کرده، ولى احترام ساده و بى آلایش را به صورت «غسل و کفن و دفن» براى مردگان لازم مى داند; روى این حساب، موضوع غسل میّت و سایر تشریفات مردگان، یک نوع احترام بى آلایش نسبت به مردگان است.
به عبارت دیگر: اسلام براى انسان ارزشى فوق العاده اى قائل است و ارزش او را با وسایل و بیانات گوناگون بالا برده، حتّى این موضوع شامل حال پس از مرگ هم مى شود و از نظر قوانین اسلام هیچ کس مجاز نیست به مرده مسلمانى اهانت کند، حتّى نمى تواند به قبر او نیز اهانت نماید.
موضوع غسل و کفن و دفن مردگان نیز یک نوع احترام به مقام انسان است; احترامى که جنبه خرافى ندارد.
علاوه بر این، چون از نظر اسلام مرگ پایان زندگى نیست، بلکه دروازه اى نسبت به جهان و زندگى دیگر و نزول در جوار رحمت الهى است، از این جهت دستور مى دهد که بایستى مردگان را نظیف و پاکیزه کنند و با لباسى ساده و پاک به خاک سپارند تا این عمل رمز بقاى حیات حقیقى و امتداد زندگى باشد «این است فلسفه غسل میّت».

غسل مسّ میّت
پیش از آن که به اصل پاسخ بپردازیم، لازم است چند نکته را ذیلا تذکر دهیم:
1- نوعاً بازماندگان مرده در اثر از دست دادن فرد عزیزى از افراد خانواده خود احساسات و عواطف بر افروخته اى خواهند داشت و لذا نمى توانند یک باره رابطه خود را با او قطع شده ببینند. آنها در اثر اُنس و علاقه اى که نسبت به او داشته اند، حتّى بعد از مرگ مى خواهند او را ببوسند و در آغوش پرمهرشان بگیرند.
2- این نکته نیز کاملا روشن است که معمولا بدن افراد مرده در اثر بیمارى و بر اثر مسمومیّت هاى مختلف و از دست دادن قدرت دفاعى، آلوده به انواع میکروب هاست و نزدیک شدن به او خطرهاى فراوانى از نظر بهداشتى به دنبال دارد.
3- اسلام هیچ گاه با عواطف و احساسات انسان از در ستیزه و مبارزه در نیامده، انگیزه هاى طبیعى افراد را نادیده نگرفته، بلکه عواطف و احساسات را در مسیر خاصّى هدایت و راهنمایى نموده است.
با توجّه به نکات فوق مى توان نتیجه گرفت: اسلام براى آن که همه افراد - مخصوصاً بازماندگان مرده - را از آلودگى به انواع میکروب ها و ابتلا به امراض گوناگون که از پیکر بى جان ممکن است به آنها سرایت کند، باز دارد و در عین حال با تحریم تماس با مرده، با عواطف و احساسات بر افروخته آنها مبارزه نکرده باشد مشکل قانونى براى آنها به وجود آورده است; یعنى دستور داده هرکسى به بدن مرده دست بزند و یا به هر نحوى از انحاء بدنش با میّت تماس پیدا کند، باید تمام بدنش را شستشو داده و غسل نماید. شکّى نیست که این مشکل قانونى در عین آن که تا حدود زیادى تماس زندگان را با مردگان محدود مى کند و آنها را از ابتلا به انواع امراض احتمالى باز مى دارد، عواطف و احساسات آنها را نیز نادیده نگرفته است; و هرگاه این مشکل قانونى، مؤثّر در برقرارى تماس، با مرده نگردید، «غسل مسّ میّت» خود بهترین و ساده ترین طرز شستشو و دفع میکروب هاى احتمالى خواهد بود.
ممکن است بعضى اشکال کنند که اگر غسل مسّ میّت ایجاد مشکل قانونى و براى جلوگیرى از آلودگى و ابتلا به امراض است، پس چرا بعد از غسل دادن مرده، دست زدن و تماس پیدا کردن با بدن او موجب غسل نمى شود؟
ولى این ایراد سطحى به نظر مى رسد و پاسخ آن روشن است، زیرا غسل دادن مرده با آب مخلوط با سدر و آب مخلوط با کافور و با آب خالص، خود عامل مؤثّرى براى ضدّ عفونى و تمیز کردن مرده است و لااقل براى مدّتى آن خطراتى که پیش از غسل وجود داشته، موجود نخواهد بود.
بدیهى است در این صورت پس از انجام گرفتن مراسم فوق، میّت را در مدّت کوتاهى به خاک مى سپارند و احتمال بروز میکروب هاى جدید و سرایت آن به انسان منتفى خواهد بود.
آنچه درباره غسل مردگان و غسل مسّ میّت گفته شد، گوشه اى از فلسفه این احکام است; ممکن است نکات دیگرى وجود داشته که هنوز از نظر ما مخفى و پنهان است.

 

 

15. چرا فرزندان نامشروع از برخى مناصب محرومند؟13. تفاوت عرق بدن با ادرار چیست؟
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma