سؤال: مفصود از آیه شریفه «فَلاَ اُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ * الْجَوَارِ الْکُنَّسِ» چیست؟ (1)
پاسخ: «خُنَّس» در لغت «رجوع کننده و بازگشت کننده» است «کنّس» به معناى «پنهان شونده» و «جوار» جمع «جارى» به معناى «روندگان» مى باشد.
منظور از این آیات بطورى که آیات قبل و بعد از آن گواهى مى دهد و مفسّران هم آن را تأیید کرده اند، ستارگان سیّارى است که با چشم دیده مى شوند (عطارد، زهره، مریخ، مشترى و زحل) که اینها در حرکتند و گاهى پیدا و گاهى غروب مى کنند. قرآن مجید به وسیله قسم یاد کردن به این ستارگان توجّه مردم را به وضع مخصوص و استثنایى و حرکات و گردش آنها و عظمت آفریدگار آنها جلب مى کند; یعنى، «قسم به ستارگان بازگشت کننده که روندگان هستند و پنهان شونده اند».
به این نکته جالب هم باید توجّه داشت که دانشمندان هیئت، این ستارگان را نجوم «مُتَحَیِّرة» نام نهاده اند; زیرا حرکات آنها روى خطّ مستقیم نیست و به نظر مى رسد که اینها مدّتى سیر مى کنند بعد کمى بر مى گردند، دو مرتبه به سیر خود ادامه مى دهند که درباره علل آن در کتب هیئت بحث فراوانى شده، ممکن است آیات فوق که این ستارگان را روندگان و رجوع کنندگان معرفى کرده اشاره به خطّ سیر نوسانى این ستارگان باشد (البتّه این خطّ سیر نوسانى جنبه ظاهرى و در مشاهده ما دارد). در هر حال اینها همه ستارگان «سیّار» هستند که وضع استثناییشان، آنها را از ثوابت مشخّص مى سازد.